(JIT) سیستم تولید به هنگام

بعد از جنگ جهانی دوم، مردم ژاپن در تلاش برای ساخت مجدد اقتصاد کشورشان برآمدند. در آن زمان، روشهای سنتی تولید، پاسخگوی نیاز این کشور نبود و یکی از دلایلی که ژاپنی ها مجبور شدند به شیوههای جدید روی بیاورند، کمبود فضا و وسعت کم کشورشان بود. دلیل دیگر این بود که ژاپن کشوری با جمعیت زیاد و منابع طبیعی بسیار اندک است؛ بنابراین طبیعی است که آنها نسبت به اتلاف منابع، بسیار حساس باشند. ژاپنی ها، همچنین نگهداری موجودیها را غیرمفید میدانستند؛ زیرا این امر نیازمند انبارهای بزرگ بود و باعث راکد ماندن سرمایه میشد.

دلایل فوق باعث پدید آمدن فلسفه مدیریتی به نام just- in- time شد که این عبارت، اصطلاحی انگلیسی است که در زبان فارسی میتوان واژه هایی مثل  فقط به هنگام یا  فقط به موقع را برای آن به کار برد. اضافه کردن پیشوند  فقط برای تأکید است؛ یعنی نه دیرتر، نه زودتر، بلکه فقط به هنگام.

این فلسفه برای اولین بار در دهه 1950 میلادی توسط تاییچی اهنو  taiichi ohno   در کارخانه تویوتا  TOYOTA  توسعه یافت که هدف آن برآورده ساختن تقاضای مشتریان با حداقل تأخیر بود. پس از آن در اوایل دهه 1970 بسیاری از کارخانجات ژاپنی این سیستم را پیاده کردند. از این رو تاییچی اهنو به عنوان پدر JIT  شناخته می شود.

سیستم تولید به هنگام یک وسیله ، روش و تکنیکی مانند سایر روش ها و وسایل بکار گرفته شده در مدیریت تولید نیست ،بلکه  ((تولید  به  موقع  مقصد  و پایان است نه وسیله))

سال ۱۳۹۵چه نیکو شروع و چه نیکو با میلادت همراست یا ام ابیها یا فاطمه الزهرا (س)

سال۱۳۹۵؛ سال فاطمی به معنای واقعی است

از  ویژگی های  سال ۱۳۹۵ را سال  فاطمی به معنای واقعی دانست و ان شاءالله مردم عزیز ایران، در سایه  ولایت و  رهبری بتوانند راه اولین شهیده امامت و ولایت حضرت  زهرا(س) را  ادامه دهند.

باید مسئولین نسبت به مشکلات معیشتی مردم اقدامات عملی مشخصی انجام دهند .

اهمیت  اقتصاد مقاومتی در دو روایت پیامبر(ص)که میفرماید« اگر فقر از دری وارد شود دین از در دیگر بیرون می رود.»  تصریح کرد: «لا معاش له، لا معاد له»، کسی معاش  ندارد معاد  ندارد؛ بنابراین  اعتقادات مردم  به واسطه  فقر و تنگدستی به خطر می افتد.

 

پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت آغاز سال ۱۳۹۵

حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به‌مناسبت آغاز سال ۱۳۹۵ هجری شمسی، با تبریک سال نو و عید نوروز به همه‌ی هم‌میهنان و ایرانیان بخصوص خانواده‌های معظم شهیدان و ایثارگران، و با گرامیداشت یاد شهیدان و امام بزرگوار، سال جدید را سال «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» نامگذاری کردند.
حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به قرار گرفتن ولادت با سعادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در ابتدا و انتهای سال ۹۵، اظهار امیدواری کردند که این سال، سالی مبارک برای ملت ایران باشد و بتوان با بهره مندی از معنویات آن بانوی بزرگ، از راهنمایی‌ها و زندگی ایشان درس گرفت.
رهبر انقلاب اسلامی در ارزیابی از سالی که گذشت، سال ۹۴ را مشابه سالهای دیگر، آمیزه‌ای از «شیرینی‌ها و تلخی‌ها»، و «فرازها و فرودها» و شامل «فرصتها و تهدیدها» توصیف کردند و گفتند: از تلخیِ «حادثه منا» تا شیرینیِ «راهپیمایی ۲۲ بهمن و انتخابات ۷ اسفند» و همچنین «تجربه برجام و امیدهایی که برانگیخت و نگرانی هایی که در کنار آن وجود دارد»، همگی جزء حوادث سال ۹۴ بود.
ایشان با اشاره به امیدها، فرصتها و تهدیدهای پیش رو در سال جدید تأکید کردند: هنر آن است که از فرصتها به معنای حقیقی کلمه استفاده و تهدیدها را نیز به فرصت تبدیل کنیم، به گونه ای که در کشور در پایان سال، تفاوتهای محسوسی پیدا شود و البته برای تحقق امیدها باید «تلاش»، «کار شبانه روزی» و «سعی و کوششی بی وقفه» انجام داد.

بحران بیکاری فارغ التحصیلان علوم دامی و کشاورزی

 

مدیریت طیور در شرایط استرس

 

 

 

پیشرفتهای ژنتیکی در پرندگان صنعتی برای ما پرندگانی را با بیشترین رشد و پتانسیل بالای تولیدی فراهم کرده است . این تولیدات حساس ، بدون غذای مناسب و کافی و همچنین بدون شرایط زندگی ایده آل توانایی بروز پتانسیلشان را ندارند . فاکتورهای فیزیکی زیادی مانند :
هوا ، اجتماع ، دما ، رطوبت ، نور ، آب ، ذرات معلق در هوا ، صداها ، فضولات و... میتوانند باری محیط زندگی طیور نگران کننده بوده و حتی شرایط زندگی برای طیور را لحظه به لحظه سخت و سخت تر نماید . این شرایط استرس زا بصورت تک به تک و یا حتی گروهی اثرات خود را بر روی عملکرد فیزیولوژیکی طیور نشان میدهد .
این اثرات میتوانند بر روی : پذیرش غذا ، رشد ، بازده تولید و توانایی زنده ماندن پرندگان تاثیر بسزایی داشته باشند . این چالشها میتوانند با راه ها و فاکتورهایی که توسط مدیران فارمها ویا تولید کنندگان اعمال میشوند بهبود یابند . کاربرد این فاکتورها و راه ها در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت .
معرفی :
تاثیرات مشترک تمامی وضعیتهای محیطی و خارجی بر روی رشد ، تولید محصولات ، رفتار و واکنشهای فیزیولوژیکی حیوانات به تاثیرات محیطی باز می گردند . با گذشت زمان ، پیشرفتهای ژنتیکی این امکان را فراهم آورده است تا رشد و پتانسیل تولید در طیور برای رسیدن به بالاترین سطح مورد بررسی قرار بگیرند . برای رشد و پیشرفتهای ژنتیکی فرصت کمی وجود دارد .
با تلاش متخصصان تغذیه ، نیازهای تغذیه ایی این دامهای از لحاظ ژنتیکی بی نظیر با دقت کامل برای حفظ بیشترین میزان رشد و تولید مشخص گردیده است . بهرحال ، در تعادل و تعامل ژنتیک ، محیط و تغذیه تنها تدارک و تهیه محیط ایده آل برای این پرندگان حساس توسط تولید کنندگان این امکان را به آنها میدهد که از امکانات ژنتیکی بهره مند شده و بهترین بهره را از غذایی که به طیور میدهند ببرند . ولی متاسفانه محیط توسط اکثر تولید کنندگان ( همان کسانی که بطور جدی به توصیه متخصصان گوش فرا نداده و جامه عمل نمی پوشانند ) نادیده گرفته میشود .
در صنعت طیور محیط ، نزدیکترین محلی است که میتوان در اطراف طیور یافت . این محیط شامل فاکتورهایی نظیر اجتماع ، هوا ، دما ، رطوبت ، نور ، آب ، غذا ، ذرات معلق در هوا ، صدا و فضولات میباشد . تمامی این فاکتورها دقیقا مورد تحقیقات قرار گرفته اند ، به بحث و مناظره گذاشته شده اند و پیشنهادهایی برای بهترین ترکیب ممکن بمنظور فراهم نمودن یک محیط زندگی ایده آل داده شده است .
در کشورهای گرمسیری مشکل فارم هایی که از اطراف باز میباشند ، عموما تغییرات و نوسانات دائمی میباشد . در محیطهایی که بخوبی محصور نشده باشند ، مدیریت ایده آل فاکتورهای یک گانه یا چندگانه نمی توانند راه حلی برای برخی از مشکلات بوجود آمده باشد زیرا ، در اینگونه محیطها مدیریت بصورت ایده آل امکانپذیر نیست . بعبارت دیگر این شرایط استرس زا ، شرایط زندگی پرندگان را سخت و طاقت فرسا کرده و برای رشد ، ضریب تبدیل غذایی ، بازده تولید و توانایی بقای آنها زیان بخش میباشد .
برخی از این فاکتورها مانند جامعه ، نور ، صدا ، میزان ذرات گرد و غبار در هوا ، فضولات و میزان هوا در درجه پائین تری از اهمیت قرار داشته و با تنظیمات جزئی قابل اصلاح میباشند .
بهرحال ، دما و رطوبت در درجات بالایی از اهمیت قرار دارند که برای جلوگیری از وارد کردن خسارتهای عظیم اقتصادی از جانب آنها بایستی بصورت مناسبی مدیریت شوند . شناسایی این فاکتورها و اتخاذ یک استراتژی مناسب برای حداقل کردن ضررهای اقتصادی تحت این استرسها همیشه کار پرچالشی برای تولید کنندگان و مدیران بوده است .
استرس مربوط به جمعیت :
استرس جمعیت در نتیجه جمعیت بیش از حد و عدم رشد همگانی گله میباشد که سبب کمبود غذا و آب به میزان مورد نیاز میشود . این استرس ، یکی از استرسهایی است که اغلب نادیده گرفته میشوند و برای همین سبب تاثیر زیادی بر روی بازده تولید و پاسخ فیزیولوژیکی میشود . این استرس ممکن است در لایرهایی که در قفسهای چندگانه پرندگان مسکن داده شده اند و یا در برویلرهایی که در آغلهای محدود و کوچک بصورت فشرده جاداده شده اند دیده شود .
با کاهش فضا به ازای هر پرنده و یا افزایش جمعیت به ازای فضای مشخص ، قدرت و میزان بهره وری تولید پائین می آید . مهمترین پاسخ پرندگان نسبت به استرس جمعیت ، جریان یافتن یک مکانیسم دفاعی است که طی آن ترشح کورتیکوسترون از غده آدرنال افزایش می یابد . کوئلبک و کین در سال 1984 دریافتند که تولید تخم مرغ ، توانایی بقا و میزان وزن بدن پرندگانی که در طبقات نگهداری میشوند در مقایسه با پرندگانی که در قفس نگهداری میشوند کاهش می یابد .
کوآباسیلار و آکسای نیز در سال2004 میلادی دریافتند که نگهداری پنج پرنده در هر قفس میزان تولید را کاهش میدهد ، ولی تفاوتی در پارامترهای استرس میان شرایطی که سه مرغ در هر قفس قرار می گیرند ، یا شرایطی که یک مرغ در یک قفس قرار می گیرد وجود ندارد .
بدین ترتیب تعداد مرغهایی که در هر قفس نگهداری میشوند و نوع محیط پرورش ( استفاده از قفس یا طبقه ) بر میزان تولید و پاسخ فیزیولوژیکی به عامل استرس تاثیر گذار میباشد . در نتیجه در فعالیتهای تجاری نبایستی جمعیت داخل قفسها زیاد باشد و همچنین بایستی با توجه به جمعیت ، آب و غذای کافی در اختیار طیور قرار گیرد .
استرس مربوط به نور :
میزان نور مناسب در محل نگهداری طیور ، یکی از ابزارهای مدیریتی میباشد که در کشور ما اغلب مورد توجه قرار نمیگیرد . مدیریت مناسب نور محیط پرندگان میتواند سبب رشد میزان تولید تخم مرغ در مرغهای تخم مرغ و همچنین سبب افزایش رشد برویلرها و بوقلمون شود .
بعبارت دیگر ، تحریک نامناسب نور سبب توقف تولید تخم مرغ و رشد میشود . معمولترین تاثیر فیزیولوژیک نور بر روی رشد پولتها و همچنین بلوغ جنسی میباشد . بلوغ جنسی در پولتهای لگهورن و برویلرها با افزایش طول روز بهبود می یابد . خاموشیهای ناگهانی و نابه جا سبب بروز مشکلاتی در لایرها میشود . اگر طول روز کم شود ، بلوغ در پولتها به تعویق می افتد .
عملا تحت کاهش دوره نوردهی و یا نوردهی دائم بلوغ پولتها کاهش می یابد . علاوه بر طول دوره نور ، شدت نور نیز مهم است . شدت زیاد نور ممکن است سبب پرریزی و سایر مشکلات وابسته در پولتها ، تخم گذارها ، برویلرها و بوقلمونهای بالغ در شرایط نور کنترل نشده شود . شدت نور زیاد در محل زندگی جوجه ها سبب ایجاد مشکلاتی در بقای جوجه ها در روزهای اول زندگی آنها میشود . همچنین بازده تولید و پاسخهای فیزیولوژیکی طیور بشدت تحت تاثیر نور و برنامه های نوری قرار دارد .
در صورت امکان ، استفاده از امکانات کنترل میزان نور مفید خواهد بود . پرورش دهندگان برویلر ، در صورت استفاده از تجهیزات کنترل نور به مزیتهایی مانند : کنترل بهتر بلوغ جنسی ، کاهش مصرف غذا ، یکدست بودن گله دست یافته و از این طریق میتوانند صرفه جویی های اقتصادی زیادی بکنند .
در برخی بخشهای نگهداری برویلرها نور بصورت ممتد و در یک دوره طولانی 23 تا 24 ساعته روشن میباشد . پرندگان به استراحت نیاز دارند . نوردهی طولانی سبب وارد آمدن استرس در شرایط خرابی نور میشود ، زیرا در این شرایط پرندگان عصبی میشوند و این استرس سبب افزایش سطح کورتیکوسترون در خون شده و این شرایط سبب تلفات بالایی میشود . نوردهی متناوب ( نه پشت سرهم ) مورد آزمایش قرار گرفته است و مشخص شده است که این شرایط نوردهی بازده تولید را بالا برده و آرامش و آسایش پرندگان را بهتر فراهم میکند .
جنبه دیگر تحقیقات اخیر ، تاثیر نوع رنگی نورها بر عملکرد و آسایش طیور بوده است . علت گسترش استفاده از لامپهای رنگی تنها صرفه جویی در مصرف میزان برق نبوده است ، بلکه بهبود بازده تولید و آسایش پرندگان سبب این امر شده است .
رودنبرگ در سال 2004 گزارش داده است که نور زرد سدیمی و همچنین نور آبی – سبز سبب کاهش چربی سینه میشود . همچنین از دیگر اثرات مثبت این نور میتوان تاثیرات مثبت آن بر روی زخمهای پا و در نتیجه بهبود عمل راه رفتن را ذکر کرد . همچنین تحت نور قرمز بوقلمونها و مرغها رشد کمتری خواهند داشت ، فعالیت بیشتری خواهند داشت و همچنین رفتار ستیزه گری آنها در این نور نسبت به نورهای آبی و سبز بیشتر میباشد . نور قرمز سبب تحریک جنسی بیشتر میشود ، در حالی که نور آبی اثرات آرامش بخش دارد .
دالیوال و نگرا در سال 2004 میلادی هیچگونه تاثیر بامعنایی را در نورهای رنگی در رشد و FCR بلدرچین مشاهده نکردند ، ولی میزان تولید تخم مرغ و وزن تخم مرغ با نور سفید فلورسنت بیشتر بود و همچنین تولید تخم مرغهای بارور نیز در روشنایی نور زرد بیشتر بود .
استرس مربوط به آب :
آب ورودی به بدن بستگی به غذای ورودی به بدن دارد . هرگونه کاهش در میزان مصرف آب ، بدلیل عدم تامین آب و یا کمبود فضای آبخوری بوجود می آید . تغییر اندازه یا محل غذاخوری و آبخوری بستگی به سن ، نوع مرغها ، فصل و میزان محدودیت آب دارد .
آب بایستی از محل سالمی تهیه شده ، بهداشتی و تازه باشد . بنابراین آب از مواردی است که به رسیدگی زیادی نیاز دارد . بخصوص دمای آب در تابستان از اهمیت ویژه ایی برخوردار است . هرگونه آلودگی در آب برروی بازده تولید تاثیرگذار میباشد .
برای بهبود ضریب تبدیل غذایی ، سیستمهای بسته آب پیشنهاد میشود . در این سیستمها ، آب از آلودگیهای باکتریایی و سایر آلودگیها ، نظیر گرد و غبار ، پس مانده های غذا و ذرات مدفوع در امان میباشد . موارد ذکر شده فاکتورهای اساسی میباشند که رعایت آنها سبب کاهش شیوع بیماریهای اسهالی میشود .
ممکن است که تلاش و رسیدگی بیشتری برای نگهداری مناسب سیستم آب نیاز باشد ، ولی باید توجه کرد که این رسیدگی ها در بازده غذایی تاثیر بسزایی دارد .
استرس ناشی از صدا :
همیشه پیشنهاد شده است که محل پرورش طیور بایستی دور از نواحی پرسروصدا مانند جاده های اصلی و صنایع مکانیکی سنگین برپا شود . ولی میتوان تعداد زیادی از فارمها را دید که این پیشنهاد را نادیده گرفته اند .
نصب ژنراتور برق در یک محل نامناسب در فارم میتواند منبع بسیار بزرگی از ایجاد سروصدا باشد . مدارکی وجود دارد که نشان میدهد مرغها در مکانهای پرسروصدا غذای کمتری را مصرف میکنند که نتیجه آن کاهش میزان وزن و همچنین کاهش بازده غذایی میباشد .
این اثرات بعنوان واسطه ایی برای تغییراتی عملی در سیستم خارجی بدن طیور میشود . برخی از این تغییرات در سیستم خارجی بدن عبارتند از : تغییرات در اعصاب ، اندوکرین و سیستم گاسترواینتستینال میباشد . این تغییرات سبب تسکین استرس بوجود آمده می شوند .
در فارمهای کوچک که محیط پرورش ، یک فاکتور محدودکننده است کاهش استرس صدا ممکن است که یک رویکرد عملی نباشد . در اینگونه موارد نصب صداگیر و یا قراردادن وسایل صداساز در خارج از محیط قابل بررسی خواهد بود.

 

 

 

برنامه های نوردهی و خاموشی درجوجه های گوشتی

برنامه نوری توسط بسیاری از پرورش دهندگان جوجه گوشتی با موفقیت به کارگرفته شده و ضمن کاهش مرگ و میر جوجه ها ، بهبود ضریب تبدیل غذایی و تامین رشد بهتر سبب کاهش هزینه های تولید شده است این برنامه به خصوص در مرغداریهایی که تلفات ناشی از آسیت وجود دارد مفید است . نتایج اجرای برنامه های نوری متناوب شامل بهبود بازده غذایی ، بهبود قدرت زیست ، بهبود جزئی رشد کاهش مرگ و میر قلبی ، کاهش تلفات مرجله پایانی دوره و بهبود اشتها می باشد این برنامه های نوری در هر نوع سالن مرغداری حتی سالن هایی که از نور طبیعی استفاده می کنند به آسانی قابل اجرا می باشد .
اهداف :
هدف از اجرای برنامه محدودیت نوری درگله های گوشتی شامل موارد زیر می باشد :
1- بهبود قدرت زیست در پرندگان
2- بهبود بازده غذایی
3- بهبود رشد ورسیدن به اهداف وزن دهی مطلوب درگله
4- کاهش مرگ و میر قلبی
5- کاهش تلفات
6- بهبود اشتها
7- افزایش پتانسیل ژنتیکی در جهت بهبود ضریب تبدیل غذایی میزان رشد و محصول حاصل
نقش سیستم عصبی در پرندگان
سیستم عصبی مهره داران مسول برقراری ارتباط بین حیوان و محیط های داخلی و خارجی و همچنین تطابق مناسب با تغییرات این محیط ها می باشد برقراری ارتباط حیوان با محیط خارجی از طریق گیرنده های حسی که در سطح بدن پراکنده هستند انجام می پذیرد کنترل محیط داخلی بوسیله گیرنده هایی در عضلات درمحیط داخل یا خارج بدن به وسیله قوس های رفلکس انجام می گیرد که شامل اعصاب بالا رونده حسی ، مراکزی در نخاع یا مغز و اعصاب پائین رونده فرامین حرکتی را از سیستم عصبی مرکزی به مکانیسم های موثر مانند عضلات و غدد منتقل می نمایند سیستم عصبی با هماهنگی سیستم غدد مترشحه داخلی کار می کند فعالیت های پیچیده زیادی را که برای پاسخ به یک تحریک خاص است در حالیکه سیستم غدد مترشحه داخلی آهسته تر عمل نموده و نقش آن بیشتر در شرایطی است که به تاکید یا واکنش طولانی تر احتیاج می باشد .
مطالبی درباره نور و روشنایی :
نور :
نور طبیعی توسط خورشید تامین می شود شدت اشعه نور خورشید به دلیل تغییر مکان خورشید، ابر وگرد و خاک ، رطوبت هوا و عوامل دیگر روزانه تغییر می یابد علاوه برآن موقعیت نسبی کره زمین به خورشید باعث می شود طول مدت روز به طور روازنه تغییر یابد در نیمکرده جنوبی عکس آن صادق است به علت کروی بودن سطح زمین حدود 15-30 دقیقه قبل از طلوع خورشید روشنایی روز شروع شده و 15-30 دقیقه بعد از غروب خورشید هوا تاریک می شود بنابراین طول مدت روزکمی بیشتر از حد فاصل بین طلوع و غروب خورشید می باشد ولی معمولا زمان بین طلوع وغروب خورشید راطول مدت روز می نامند چشم انسان فقط می تواند طول موج بین 400-700 میلی میکرون ازطیف انرژی خورشیدی رامشاهده نماید این محدوده نور مرئی در مورد جوجه ها نیز صادق است کلیه پرندگان رنگ نور را تشخیص می دهند به نظر می رسد پرندگان قادرند طیف های انتهایی اشعه نوری از قبیل قرمز ، نارنجی ، زرد و احتمالا آبی را بهتر ببینند میزان نوری که طیور برای مصرف دان نیاز دارند بسیار ناچیز است بعد از کمی آموزش طیور می توانند حتی در شدت نوری کمتر از فوت کندل دان مصرف نمایند درحالی که برای تحریک غذه هیپوفیز وافزایش تولید تخم مرغ باید شدت نور حدود 2-4 برابر این میزان گردد از سالها پیش پرورش دهندگان طیوربه اثر تحریکی نور در افزایش تخم مرغ در گله ، بخصوص در صورتی که طول روز کوتاه باشد پی برده بودند در این مورد سابقا مرغداران عقیده داشتند که در مواقعی که روز کوتاه است مرغها امکان تغذیه مناسب و کافی برای تولید حرارت وانرژی مورد احتیاج در شب های طولانی را ندارند در نتیجه درچنین مواقعی تولید تخم مرغ پائین می آید درحالیکه استفاده از نور مصنوعی امکان تغذیه بیشتری به مرغها می دهد و مدتی را که باید درخواب و بدون غذا بسر برند کاهش می دهد به این دلیل بعضی از مرغداران به مرغهادر شب دان مخصوص برای شام می دادند بدین ترتیب که 20 دقیقه یا بیشتر در ساعاتی مانند 10 الی 12 شب از نور مصنوعی استفاده می کردند ولی تجربیات عملی که در سال های اخیر در این زمینه صورت گرفت بطلان این عقاید را ثابت کرد طبق مطالعات اخیر اثر نور سبب تحریک فیزویولوژیکی بدن می گردد بدین ترتیب که نور توسط چشم گرفته می شود و سپس به عصب بینایی منتقل می شود و توسط آن در قسمت قدامی غذه هیپوفیز می رود وسبب تحریک آن می گردد این تحریک سبب ترشح هورمونی می گردد که به خون ریخته می شود و توسط جریان خون به غده های تناسلی رفته و روی آنها اثر می گذارد و آنها را وادار به فعالیت و تولید بیشتر می نماید در نتیجه تظاهر خارجی استفاده از نور به صورت تولید تخم مرغ بیشتر منعکس می گردد.
استفاده از سیستم نوردهی به منظور تامین سلامتی بهتر جوجه های گوشتی
اخیرا گزارشهایی مبنی بر تاثیر مثبت برنامه های نوردهی با روند افزایش تدریجی زمان روشنایی درجوجه های گوشتی منتشر شده است در این روش درابتدای دوره پرورش زمانهای کوتاه نوردهی مورد استفاده قرار گرفته وبه تدریج این زمان افزایش یافته و قبل از فرستادن جوجه ها به بازار در سن 6 هفتگی نوردهی به شکل تمام وقت انجام می پذیرد مبنای فرضیه اخیر بر این استوار است که زمانهای کوتاه نوردهی باعث کاهش میزان غذای خورده شده و در نتیجه کاهش سرعت رشد جوجه ها در مراحل حساسی می گردد که افزایش نسبی وزن جوجه ها در بیشترین حد است لیکن رشد آهسته تر جوجه ها باعث کاهش وقوع بیماریهای متابولیک نظیر ناهنجاریهای ساق پا و سندرم مرگ ناگهانی می شود که از علل عمده تلفات جوجه های گوشتی محسوب می گردند طرفداران فرضیه فوق معتقدند باوجودی که جوجه های گوشتی قبل از بلوغ جنسی به بازار فرستاده می شونداما افزایش زمان نوردهی باعث تحریک تولید هورمونهای تولید مثل می گردد و به خصوص افزایش تولید هرومونهای جنسی نر که ماهیت آنابولیک دارند موجب جبران کاهش رشد و تولید وزن طبیعی جوجه های گوشتی در پایان دوره پرورش یعنی زمان فرستادن آنها به بازار فروش می گردد در مقایسه با برنامه های نوردهی ممتد و پیوسته اگر چه برنامه های نوردهی افزایشی باعث کاهش روند افزایش وزن جوجه ها در پایان هفته سوم می گردند ولی این کمبود وزن تا زمان فرستادن انها به بازار جبران خواهد شد همچنین درصد وقوع بیماریهای اسکلتی ، سندرم مرگ ناگهانی وسایر علل مرگ و میر جوجه ها به طور چشمگیری کاهش می یابد با استفاده از برنامه نوردهی مذکور میزان تولید هورمونهای آندروژنیک افزایش یافته که این مسئله با توجه به اندازه تاج و هورمونهای موجود در پلاسما نشان داده می شود اما ارتباطی بین میزان سرعت رشد و هورمون های موجود در پلاسما را نمی توان نشان داد سایر اثرات برنامه های نوردهی افزایش شامل بالارفتن قابل توجه فعالیت طیور و بازده غذایی برابر یا حتی بیشتر می باشند چنانچه جوجه ها بیش از 6 هفته نگهداری شوند درصد رشد با بکارگیری این قبیل برنامه های نوردهی بیشتر خواهد بود کاملا مشخص شده است که گونه های متفاوت پرندگان در برابر تغییر طول مدت روشنایی واکنش نشان می دهند افزایش مدت روشنایی باعث تحریک بلوغ جنسی شده وسطح تولید را در حد بالایی نگه می دارد علاوه بر این تغییر طول مدت روشنایی در مقایسه با روشنایی ممتد با طول زمانهای متفاوت دارای تاثیر به مراتب بیشتری بر تولید مثل طیور میباشد با توجه به این که طیور گوشتی در زمان عرضه به بازار احتمالا از نظر جنسی بالغ نشده اند تاثیر تغییرات طول مدت روشنایی در پرورش جوجه های گوشتی متفاوت می باشد . اغلب پرورش دهندگان طیور بر افزایش حداکثر غذای خورده شده توسط جوجه ها در طول 24 ساعت شبانه روز تاکید دارند متداولترین برنامه نوردهی مورد استفاده برای مرغ و بلوقلمون به صورت 23 ساعت روشنایی ویک ساعت خاموشی یا 24 ساعت روشنایی ممتد می باشد نقش خاموشی درمدیریت پرورش جوجه های گوشتی نیاز به تحقیق بیشتری دارد اما شواهد متعددی وجود دارد که استفاده از روشنایی ممتد یا تقریبا پیوسته در پرورش جوجه های گوشتی قابل توصیه نمی باشد استفاده از برنامه های روشنایی روزانه با مدت کوتاهتر باعث افزایش سلامت طیور و کاهش میزان استرس گردیده ولی در مقایسه با برنامه های نوردهی ممتد و پیوسته سبب کاهش سرعت رشد می شود برنامه های نوردهی منقطع که طی ان زمانهای خاموشی و روشنایی در طول 24 ساعت شبانه روز تکرار می شود موجب افزایش سلامت طیور گردیده و در ضمن میزان رشد و راندمان غذایی بهتری را نسبت به نوردهی ممتد و پیوسته سبب می گردد در زمینه استفاده از روشنایی برای تحریک پاسخ های فیزیولوژیک در جوجه های گوشتی تلاشهای بسیار کمی صورت گرفته است این مقاله به تشریح آن دسته از برنامه های نوردهی می پردازد که در پرورش جوجه های گوشتی استفاده شده و در طی آنها طول مدت روشنایی در ابتدای دوره پرورش کووتاه بوده لیکن با افزایش سن طیور زیادتر می شود .
نتایج : نتایج بررسی شده در این برنامه به ترتیب زیر می باشند.
1- نتایج حاصل در رشد گله :
در اثر اجرای برنامه های متعدد نوردهی متناوب و افزایشی در سالن های پرورش جوجه گوشتی در روزهای 18تا21 روزگی کاهش وزن به اوج رسیده و در برنامه های نوردهی ، افزایشی درحدود 50 گرم می باشد این تاخیر در رشد در حدود سن 32 تا 33 روزگی جبران می شود طبق بررسی نتایج حاصل شده در رشد حاصل از اجرای برنامه های متعدد در مرغداری ها پیشرفت در رشد را در پرنده هایی که پس از 35 روزگی کشتار شدند مشاهده نمودیم .
2- ضریب تبدیل خوراک :
ضریب تبدیل غذایی در اثر این برنامه به دلیل کاهش نیازهای نگهداری دراثر تغییر دادن منحنی رشد و کنتر شدن جوجه های وزاد کمترشدن مرگ ومیر در گله و ادامه یافتن رشد آخر دوره پرورش به طور مختصر بهبود می یابد .
3- تاثیر حاصل از این برنامه در قدرت زیست و بقا گله :
به علت کاهش مرگ و میر قلبی همچنین کاهش مشکلات ناشی از پا پیشرفت واضحی در قدرت زیست گله بوجود می اید .
4- تغییر رفتار پرنده ها در اثر اجرای برنامه های نوردهی در سالن های پرورش مرغ گوشتی:
جوجه هایی که تحت برنامه نوری پرورش یافتند بسیار فعال تر و شاداب تر از حالت عادی بودند همچنین از حضورانسان آگاهتر بوده و تمایل به نشستن بر روی چوب استراحت را داشتد .
5- افزایش مصرف خوراک و تکامل دستگاه گوارش :
در اولین ساعات پس از روشنایی درسالن با افزایش خوراک جوجه ها روبرو میشویم واین مسئله ما را به سوی این فرض که برنامه نوری سبب تحریک تکامل دستگاه گوراش بویژه چینه دان در سنین اولیه زندگی می گردد هدایت می نماید این فرضیه با تحقیقات انجام یافته توسط درسال 1985 که به افزایش قابل ملاحظه اندازه چینه دان در پرندگانی که هر دوروز یک بار تغذیه می گردند پی بردند حمایت می گردد میزان مصرف دان درهر ساعت درجوجه هایی که تحت برنامه نوردهی افزایشی پرورش یافتنددر مقایسه با جوجه هایی که تحت شرایط نور دائم پرورش یافتند درحدود 50 درصد بیشتر گردید در واقع این پرنده ها مجبورند 85 تا 88 درصدازکل جیره ای که در 24 ساعت می خورند را درمدت 14 ساعت مصرف نمایند میزان مصرف دان در دو ساعت اول پس از شروع روشنایی در برنامه های نوردهی افزایشی حدودا 2 برابر بیشتر ازمصرف پرندگان می باشد که تحت شرایط نور دائم پرورش می یابند این مسئله درهنگام مشاهده رفتار تغذیه جوجه ها درموقع شروع روشنایی آشکار می شود .
6- رفتار جوجه ها در روزهای اولیه اجرای برنامه نوردهی:
هنگامی که برنامه های نوردهی افزایشی از روز چهارم با شش ساعت تاریکی در روز آغاز شد میزان مصرف آب در اولین دوساعت پس از شروع روشنایی  40 درصد بیشتر از متوسط مصرف آن شرایط نور دائم گردید پس از روز هفتم در دو تا سه ساعت قبل از شروع تاریکی افزایش مختصری در میزان آب مصرفی مشاهده گردید از روز هفتم به بعد جوجه ها ساعت شروع تاریکی را یاد گرفته و مصرف آب را دردومین و سومین ساعت قبل از شروع تاریکی افزایش دادند .
7- تاثیر برنامه های نوردهی افزایشی بر میزان مصرف دان درساعت شروع روشنایی :
در شرایطی که روزانه 12 ساعت تاریکی داشته باشیم حدود 20 درصد ازکل دان مصرفی توسط جوجه ها در ساعت اول پس از روشنایی مصرف می گردد از سن 10 تا 20 روزگی میزان غذای مصرفی جوجه ها می تواند در اولین ساعات پس از شروع روشنایی بیشتر از میزان مصرف ساعت در شرایط نور دائم باشد.
8- رفتارهای تغذیه ای ناشی از برنامه نوردهی درهفته های دوم و سوم زندگی جوجه ها:
مصرف آب و غذا در اولین ساعات پس از شروع روشنایی بیش از مقادیر متوسط مصرف درکل دوره روشنایی می باشد علیرغم این رفتار تغذیه ای قابل توجه ، کل خوراک مصرفی جوجه های تحت این برنامه نوری درمقایسه باجوجه هایی که تحت شرایط روشنایی دائم نگهداری می کردند در طی هفته دوم کاهش می یابد .
9- رفتار تغذیه ای پس از سه هفتگی ناشی از این برنامه :
پس از 21 روزگی افزایش ساعات روشنایی موجب افزایش مصرف غذا گردید که علت آن را می توان ایجاد رفتار تغذیه ای در طی دو هفته اول اجرای برنامه و نیز افزایش زمان مصرف غذا دانست .
10- تاثیر برنامه نوری متناوب با بازدهی غذا :
برنامه نوری متناوب بازدهی غذا را افزایش می دهد بسیاری از آزمایش های انجام شده در سطح مرغداریها نشان می دهند که استفاده از برنامه نوری متناوب بازدهی غذا را حدود 5 تا 10 درصد بهبود می بخشد و همچنین وزن نهایی حاصل مشابه و یا حتی بهتر خواهد شد علت این امر آن است که وقتی مرغها دان را طی مدت 1تا 2 ساعت زمان روشنایی می خورند برای هضم و جذب غذای مصرف شده بر حسب کیفیت و ترکیبات غذا ، سن و شرایط محیطی به 2 تا 4 ساعت زمان نیاز دارند وقتی که پرندگان بعد از مصرف غذا آرام نشسته یا خوابیده اند ضریب تبدیل غذا به گوشت بسیار بهتر خواهد بود و برای هضم غذا در تاریکی نیاز به انرژی کمتر می باشد دراین مورد توجه به این مسئله که یک پرنده درحال راه رفتن یا ایستادن به منظور انقباض عضلانی نیاز بیشتری به مصرف کالری دارد در تفهیم و روشن ساختن بیشترموضوع به ما کمک می نماید .
11- برنامه نوری متناوب زمان بیشتری را برای خوردن غذا خوردن فراهم می آورد :
هر پرنده مانند هر فرد دیگری شخصیت خاص خود را دارا می باشد برخی از جوجه ها پرخاشگر و سلطه جو می باشند و بعضی دیگر ترسو وکمرو می باشند برنامه نوری متناوب با فراهم کردن زمان بیشتر برای تغذیه مرغها شانس بیشتری به همه آنها جهت بدست آوردن غذا می دهد با وجود این جهت انجام صحیح این امر و به منظور تغذیه خوب یکنواخت ممکن است لازم شود فضا و تعداد دانخوری و آبخوری را افزایش دهیم .
12- تاثیر برنامه های نوردهی متناوب بر فعالیت عضلات مشکلات مربوط به پاها وکاهش نقص اسکلتی:
برنامه نوردهی متناوب فعالیت عضلات را افزایش می دهد زمان روشن شدن چراغها مرغها شروع به خوردن غذا می کنند و لذا نوردهی منظم فعالیت عضلات را همانند روشن کردن تشدید می نماید این مسئله به خصوص برای پاهای پرندگان کهباید وزن سنگین بدن آنها را تحمل نمایند بسیار مفید می باشد به همین جهت برنامه نوری متناوب می تواند مشکلات مربوط به پاها و نقص اسکلتی را تاحدود 20 الی 55 درصد کاهش دهد .
13- رابطه برنامه نوری متناوب در سالن با استرس حرارتی :
اجرای برنامه های نوردهی در سالن پرورش مرغ گوشتی استرس حرارتی را به حداقل می رساند با محدود نمودن پرندگان درخوردن غذا و یا هضم غذای خورده شده درگرمترین ساعات روز جوجه های گوشتی به خصوص جوجه های سنگین وزن حرارت کمتری در بدن خود تولید نموده و لذا می توانند هوای گرم را بهتر تحمل نمایند و بازده بهتر و تلفات کمتری خواهند داشت .
14- اثر برنامه های محدودیت نوردهی در بهبود کیفیت لاشه ، کاهش تلفات و کاهش چربی محوطه شکمی:
تاریکی فعالیت های مرغ را کمتر نموده و کیفیت لاشه را بهبود بخشیده همچنین میزان تلفات را بین 2 تا 3 درصد کاهش می دهد و چربی کمتری در محوطه شکمی ذخیره می گردید .
15- نتایج حاصل از برنامه نوری درهزینه انرژی مصرفی و استهلاک ادوات مرغداری:
برنامه نوری متناوب هزینه انرژی مصرفی را کاهش داده همچنین از استهلاک و پوسیدگی ادوات می کاهد استفاده از برنامه نوری متناوب هزینه های برق را کاهش داده همچنین استفاده کمتر از وسایل و ادوات دانخوری سبب افزایش عمر انها خواهد شد .
16- رابطه نور متناوب و آسیت :
طبق آزمایش های به عمل آمده در جوجه های گوشتی که از سن 9 تا 42 روزگی از روش نور متناوب استفاده نمودند (یک ساعت روشنایی و 3 ساعت تاریکی که روزانه 6 بار تکرار می گردد ) به طور قابل ملاحظه ای مرگ ناشی از آسیت ( آب آوردگی شکم ) کاهش یافت .در ابتدای استفاده از روش نور متناوب میزان رشد کاهش یافته اما در نهایت ، در روز چهل ودوم میزان وزن هیچگونه تغییری نیافت هنگامی که از 9 روزگی از برنامه نور متناوب استفاده شود ضریب تبدیل غذایی اثر کمتری ایفا می نماید اگر چه در پایان آزمایش (روز چهل و دوم ) تفاوتی بین دو گروه دیده نشد . به طور کلی بیشترین میزان مرگ ومیر ناشی از آسیت درگله هایی که بیش از 23ساعت روشنایی مداوم دارند دیده می شود . طبق آزمایش های به عمل آمده در سالن های پرورش مرغ گوشتی هر برنامه نوردهی کهمیزان ساعات تاریکی درآن افزایش یابد منجر به کاهش تلفات ناشی از آُیت خواهد شد . استفاده از برنامه روشنایی مداوم در مرغداری امکان خوردن غذای بیشتر و رشد سریعتر را برای جوجه ها فراهم می نماید و عکس این موضوع درمورد محدود نمودن ساعات روشنایی سالن صدق می کند باکم نمودن ساعات روشنایی درمراحل رشد جوجه ها ، سرعت رشد کاهش می یابد و سپس در باقیمانده دوره می توان مدت نوردهی را افزایش داد به نظر می رسد که کاهش نوردهی در سالن ، اثری مشابه با محدود کردن خوراک جوجه ها داشته باشد از طرفی کاهش  ساعات روشنایی سبب افزایش سنتز روزانه ملاتونین و آزاد شدن آن از غده پینه آل می گردد ملاتونین یک آنتی اکسیدان آندروژنی قوی می باشد و احتمالا نقش مهمی درمحافظت سلول های میوکاردیوم در برابر عوامل پاتوژن ایفا می کند به طور کلی با اجرای برنامه نوردهی متناوب در سالنهای پرورش مرغ گوشتی نسبت به میزان دقت دراجرای صحیح برنامه و نوع برنامه اجرایی میزان درگیری به اسیت کاهش می یابد .
17- تاثیر برنامه های محدودیت نوردهی برسندرم مرگ ناگهانی درجوجه های گوشتی:
اثر نور بر میزان سندرم مرگ ناگهانی یا SDS مورد بررسی قرار گرفته و موارد مختلفی همچون شدت نور ، طول مدت نور ، طول مدت تابش نور متناوب با تداوم نور مطالعه شده است به نظر می رسد که میزان SDS درجوجه ها با افزایش شدت نور افزایش می یابد احتمال تلفات جوجه ها به دلیل سندرم مرگ ناگهانی درمحل های تاریک تر مشابه با مناطق بسیار روشن آشیانه می باشد همچنین بررسی ها و آزمایش های انجام گرفته در سالنهای پرورش مرغ گوشتی نشان می دهد که نورهای پیوسته درمقایسه با نورهای متناوب باعث بروز تلفات بیشتری دراثر سندرم مرگ ناگهانی می گردند . علاوه بر این تلفات ناشی از sDs در بین جوجه خروسها که در شرایط نوری پرورش یافتند به سوی کمتر شدن سوق می یابد .آزمایش های متعدد با برنامه های نوردهی متفاوت نشان می دهد که در برنامه های نوری افزایشی تدریجی میزان وقوع سندرم مرگ ناگهانی یا sDs به سمت کمتر شدن گرایش می یابد در بیشتر بررسی ها افزایش آهسته نور همراه با کاهش کل تلفات و تلفات ناشی از sDs ذکر شده است به طور کلی نقش نور در بیماریزایی sDs ذکر شده است به طور کلی نقش نور در بیماریزایی sDs مشخص نشده است احتمالا نور باعملکرد غده پینه آل در ارتباط است اضافه نمودن ملاتونین به جیره غذایی جوجه های گوشتی گرایشی به سمت کاهش وقوع سندرم مرگ ناگهانی ایجاد می نماید طبق بررسی های انجام شده درجوجه های گوشتی درتلفات به علت وقوع سندرم مرگ ناگهانی در مقایسه با آنهایی که به علل دیگری مرده اند میزان ملاتونین کمتر بوده است بنابراین چنین فرض می شودکه کاهش تولدی ملاتونین ممکن است به دلیل اختلال در نحوه عملکرد دوره های 24 ساعته فیزیولوژیکی بدن باشد با اجرای برنامه نوردهی متناوب می توان تا حدودی تلفات ناشی از sDs را کاهش داد .
18-رابطه بیماریهای ویروسی و برنامه نوردهی متناوب و بررسی میزان تاثیر این برنامه بربیماریهای ویروسی :
طبق آزمایش ها و بررسی های انجام گرفته در صورت بروز بیماریهای ویروسی در سالنهایی که درآنها برنامه نوردهی متناوب اجرا می گردد نسبت به سالن هایی که از نور مداوم و 24 ساعته استفاده می کنند تلفات روزانه ناشی از درگیری به بیماری ویروسی کمتر شده و به علت تجدید قوای جوجه و استراحت درمدت زمان خاموشی افت دان درگله کمتر شده و جوجه تقریبا دان مصرف روزانه را طبق استاندارد مصرف می نماید در صورتیکه در سالنهایی که این برنامه در آنها اجرا نشده در هنگام بروز بیماری ویروسی با تلفات بیشتر و افت دان روزانه مواجه می شویم علت کاهش تلفات جوجه ها کاهش فعالیت آنها در نتیجه کاهش تبادلات هوایی در شش ها و دستگاه تنفسی درگیر به بیماری می باشد .
19- بیماریهای تنفسی و نقش برنامه های نوردهی :
در اثر اجرای برنامه های محدودیت نوردهی در سالنهای گوشتی بیماریهای تنفسی از قبیل : سی . آر . دی و کلی با سیلوز به دلیل کاهش فعالیت جوجه ها بخصوص در ساعات خاموشی و استراحت آنها در این ساعتها تاحدودی کاهش می یابد .
20- نقش برنامه های نوری در میزان تولید گوشت د رطی دوره پرورش :
میزان تولید گوشت زنده نسبت به سالنهایی که در آنها برنامه نوری مداوم اجرا می گردد به میزان 3 تا 12 درصد افزایش نشان می دهد .
21- بیماری کوکسیدیوز و اثرات برنامه نوردهی متناوب :
به نظر می رسد که برنامه نوردهی متناوب درمقایسه با نوردهی دائمی خطر بروز بیماری کوکسیدیوز را افزایش می دهد طیور به علت افزایش تحرک درمراحل کوتاه مدت روشنایی ، بیشتر بستر را زیرورو می کنند که این مسئله خود باعث بهبود وضعیت اسپوردار شدن و بقا اووسیت های عفونی که در دسترس طیور قرار می گیرند افزایش می یابد علاوه براین درنوردهی متناوب ترکیبات ضد کوکسیدیایی موجود در دان به دلیل کاهش مصرف دان در مراحل تارکی به صورت غیر پیوسته در اختیار پرنده قرار می گیرند ولیکن عملکرد تولیدگله های یی که تحت رژیم نوردهی متناوب قار می گیرند بهبودیافته همراه با سایر مزایای حاصل از این نوع نوردهی اثرات سو حاصل از بیماری کوکسیدیوز را تعدیل می نماید .
22-سیستم هورمونی و نقش برنامه های نوردهی در تحریک آن :
طبق بررسی های صورت گرفته اجرای برنامه های محدودیت نوردهی در سالنهای پرورش مرغ گوشتی سبب تحریک سیستم های هورمونی جوجه ها می گرد به عنوان مثال پاسخ جوجه خروسها به افزایش دوره نوردهی در طول اجرای برنامه های نوردهی متناوب و افزایشی در سالن ، افزایش ترشح هورمون تستوسترون می باشد که این افزایش ترشح باعث پیشرفت کارایی در ایجاد گوشت زنده می گردد .
پیشنهادات :
1- یکی از نکات مهمی که باید در اجرای برنامه خاموشی مورد توجه قرار گیرد توجه به آب ، غذا ،مکان پرورش و همچنین ظرفیت مکان پرورش پرندگان می باشد که در هیچ کدام از موارد ذکر شده نباید محدودیت وجود داشته باشد .
2- صرف نظر از مسئله تهیه غذای کافی جهت تغذیه جوجه ها افزایش تعداد دانخوری قبل از مسئله تغذیه غذا باید مورد توجه قرار گیرد همچنین تعداد آبخوری های موجود در سالن نیز باید در طول اجرای برنامه محدودیت نوردهی افزایش یابد در صورت فراهم نشدن این مسئله باید شدت نور ومدت خاموشی کاهش یابد .
3- نکته قابل توجه در اجرای برنامه نوردهی وتوسعه دوره خاموشی افزایش فعالیت جوجه ها می باشد این مسئله باعث ایجاد یکسری مشکلات می شود که با جلوگیری از ایجاد ازدحام وتجمع زیاد جوجه ها همچنین افزایش ظرفیت پرورش و تامین آب و غذا به طور کافی این مشکلات مرتفع خواهند شد چراکه هنگام روشن شدن چراغها پس از طی دوره تاریکی ، مرغها و خروس ها شروع به فعالیت زیاد جهت خوردن و آشامیدن می نمایند که در صورت وجود فضای کافی و آب و دان کافی از ایجاد گرد وغبار و سرو صدا و ازدحام جوجه ها بر روی هم جلوگیری به عمل می آید .
4- شدت نور از سن 7 تا 14 روزگی بهتر است بین 20 تا 30 لوکس حفظ شود پس از آن باید با توجه به رفتار پرنده به 10 لوکس کاهش یابد سپس باید یک افزایش مجدد به 20 تا 30 لوکس داشته باشیم
5- آسانترین راه جهت کاهش شدت نور در سالن استفاده از دیمر و یا تعویض حباب چراغها متناسب با سن پرندگان می باشد .
6- جوجه های ماده عموما باید در معرض کاهش وزن کمتری

قرار گیرند چراکه ظرفیتشان جهت جبران رشد کمتر از جوجه خروسها می باشد بنابراین در صورت امکان باید جوجه خروسها و جوجه مرغها را جدا از هم نگهداری نمود و برای جوجه مرغها از برنامه هایی که مدت تاریکی کمتری دارند استفاده کرد .
7- حبابهای لامپها باید همیشه تمیز نگهداشته شوند وجود گرد وغبار بیش از حد لامپ می تواند تا 70 درصد از شدت وتاثیر نور بکاهد لامپها باید مرتبا کنترل شده و لامپهای سوخته باید مرتبا تعویض شوند معمولا لامپها در دو ردیف به فاصله حدود 5/3 متر از یکدیگر و در ارتفاع 5/2-2/2 متر از کف نصب می گردد .
8- وجود نور بیش از حد سبب تحریک وعصبی شدن پرنده ها شده و آنها شروع به نوک زدن به یکدیگر ( عارضه کانیبالیسم می نمایند از سوی دیگر اگر شدت نور کمتر از حد لازم یعنی 5/0 فوت کندل باشد مرغهای گوشتی جهت یافتن آب و غذا دچار اشکال خواهند شد یکنواختی گله برهم خورده و وزن بدن کمتر از حد انتظار خواهد شد .
9- مدت شدت نور و محل نور در هر سالن پرورش مرغ گوشتی می تواند اثر مستقیم روی عملکرد و بازدهی نهایی داشته باشد شدت نور ، طول مدت روشنایی و کیفیت نور ، همگی بر روی رشد جوجه تاثیر می گذارند کیفیت نور لامپهای مورد استفاده نیز خیلی مهم است مقدار و شدت نور مورد استفاده معمولا بستگی به سن پرنده و نوع برنامه نوری انتخاب شده دارد به طور کلی حفظ و نگهداری شدت نور به میزان حداقل 5/0 فوت کندل یا 5 لوکس و 1 فوت کندل یا 10 لوکس در سطح بدن مرغ در بیشتر اوقات اهمیت زیادی دارد البته به استثنا چند روز اول که جوجه برای پیدا کردن راحت آب و دان به نور بیشتری نیاز دارد اگر از واحد وات استفاه شود برای هر متر مربع 1-75/0 وات نور نیاز می باشد .
10- اینکه از یک برنامه نوری بهترین نتیجه حاصل شود باید زمینه های عملی آن به طور کامل بررسی گردد یک مرغدار بایدآزمایشهای مختلف را در مزرعه خود انجام دهد و برنامه ای را انتخاب نمایدکه نیازهای او را برطرف می کند باید به خاطر داشت که استفاده از یک برنامه نوری که در برخی مرغداری ها نتایج خوبی داشته ممکن است در مرغداری های دیگر بهترین نتیجه را به همراه نداشته باشد .
11- در سالنهایی که 2 طرف آنها باز می باشد بهتر است دوره تاریکی را در روز طوری تنظیم نمائیم که تابش نور به درون سالن به صورت مستقیم نباشد ودوره روشنایی را در زمانی تنظیم نمائیم که نور به درون سالن تابش نماید .
12- جهت اجرای صحیح برنامه های نوردهی متناوب در سالن وبدست آوردن نتیجه مطلوب ثبت اطلاعات مدیریتی به ترتیب زیر یک اصل لازم می باشد :
الف – وزن بدن حداقل وزن هفته ای ، ترجیحا وزن روزانه .
ب- تلفات / کشتار : ثبت تلفات روزانه و کشتار ناشی از جوجه های با مشکل حرکتی ، آسیت و سندرم مرگ ناگهانی .
ج – تعداد پرندگان : روزانه یا حداقل هفتگی
د- مصرف دان : روزانه یا هفتگی
پ – فهرست دان ، کل دان مصرفی روزانه و غذای مصرفی روزانه درهر وعده .
ت – آب مصرفی : روزانه
ح – مدت روزانه زمان و طول روز طبیعی
13- با توجه به شرایط سالنهای مرغداری پرورش مرغ گوشتی در ایران و در نظر گرفتن امکانات موجود بهترین نوع سیستم خاموشی در سالن های موجود اجرای برنامه های نوردهی متناوب می باشد .
14- توجه به این نکته حائز اهمیت است که دراجرای برنامه های نوردهی متناوب باید توصیه های نژآدهای مختلف ار نیز لحاظ نمود تا بهترین بهره وری با توجه به خصوصیات نژآدی هر گله از اجرای این برنامه ها حاصل گردد .

رفتار پرندگان در سیستم های جدید نوردهی

 

مقاله حاضر تاثیر محیط های نوری بر رفتار مرغان اهلی و ارتباط احتمالی نتایج بدست آمده با سیستم های جدید نوری را مورد بررسی قرار می دهد .
روش رایج پرورش طیور تحت شدت پائین نور موجب بالا گرفتن بحث هایی در زمینه مسائل مرتبط با رفاه حیوانات شده است . هرچند که علت به کار بستن این روش بسیار واضح می باشد. افزایش شدت نور به منظور تامین رفاه حیوانات موجب افزایش ریسک وقوع نوک زنی (کانی بالیسم ) و هزینه های تولید می گردد بر این اساس روش فعلی کارآمد بوده ، اما این قضاوت تنها تا هنگامی که روش های جایگزین شناسایی نشده اند ، معتبر می باشد.
یکی از مهمترین نکاتی که هنگام بررسی و پژوهش تاثیر ایجاد تغییر در یک عامل محیطی بر پرورش حیوانات باید مورد نظر قرار گیرد ، گرایش پرنده نسبت به آن تغییر می باشد . در یک تحقیق تمایل جوجه ها گوشتی و مرغان تخمگذار نسبت به شدت های متفاوت نور مورد بررسی قرار گرفت . با فراهم آوردن امکان انتخاب بین شدت های نور 6،20،60 و 200 لوکس هم جوجه های گوشتی و هم مرغان تخمگذار زمان بیشتری را در محوطه دارای شدت نور 200 لوکس گذراندند(حدود 31 درصد) با این همه در شش هفتگی تمایل پرندگان تغییر واضحی نموده و مدت بیشتری را در شدت های نور پائین گذراندند (حدود 27 درصد ) با توجه به رفتار پرندگان در شدت های متفاوت نور ، مجققین دریافتند که در هر دو سن در منطقه روشنایی با شدت 200 لوکس تمام رفتارهای پرندگان قابل مشاهده می باشد ، بجر رفتار استراحت که در پرندگان بالغ ترجیحا در منطقه روشنایی 6 لوکس صورت می گیرد . دلیل این تغییر در بروز رفتار استراحت بین پرندگان 2 و 6 هفته واضح نبوده ، هر چند که پیش از این نیز گزارش شده است .
ثابت شده که با افزایش سن ، پرندگان ترسو تر می شوند . احتمالا پرندگان مسن تر در محیط هایی باشدت نور کم احساس ایمتی بیشتری می کنند . همچنین از سوی دیگر محیط های نوری درخشان گرم تر می باشند و این تفاوت گرما به طرز معنی داری نسبت محیط های کم نور بیشتر می باشد.احتمالاً این موضوع برای جوجه های جوان نسبت به طیور مسن اهمیت بیشتری دارد . به هر حال دلیل هر چه باشد می توان تنیجه گرفت که سیستم های فعلی نوردهی تضادی با تمایلات پرنده ندارد . البته شاید ثابت ماندن شدت نور با توجه به تغییر تمایل پرنده را با افزایش سن و رفتارهای اشاره شده قابل توجه باشد .
در اینجا دو سوال دیگر مطرح می شود . در وهله اول آن که شدت های رایج نوردهی به چه میزان بر وقوع یک رفتار خاص تاثیر می گذارند . دیگر اینکه قدرت این تمایل پرندگان به محیط های نوری خاص تا چه میزان می باشد .
تمایل مصرف غذا در محیط روشن یا تاریک :
واضح است که ممانعت در ارضای یک تمایل قوی در پرندگان موجب اختلال در رفاه آنها می گردد . به همین سبب شدت میل و تجریک پرندگان جهت صرف غذا در شدت های نوری متفاوت اندازه گیری شد . با به عاریه گرفتن روش کشش پذیری تقاضا از تئوری اقتصاد (میزان کاهش مصرف یک محصول همگام با افزایش هزینه ) مصرف غذا در (شدت های متفاوت ) نور در پرندگان اندازه گیری شد . هزینه عبارت بود از تعداد نوک هایی که باید به یک صفحه زده می شد تا دریچه ای به سمت مجوطه ای که دان تحت 200 لوکس شدت نور در آن قرار داشت ، باز شود . با تغییر تعداد نوک های لازم ، میزان هزینه نیز تغییر می کرد .از سوی دیگر صفحه دیگری نیز وجود داشت که تنها با یک بار نوک زدن ، پرنده می توانست به محوطه ای دیگر وارد شود و تحت شدت نور کمتر از یک لوکس دان مصرف کند .نتایج حاصل از بررسی بر روی 8 پرنده در شکل 2 آمده است.
هنگامی که هزینه دست یابی به دان در محیط های روشن و تاریک مشابه بود ( یک بار نوک زدن ) پرندگان به شدت به صرف دان در محیط روشن متمایل بودند . از این یافته چنین بر می آید که پرندگان در جستجوی محیطی روشن جهت صرف دان می باشند ، نه اینکه شدت نور موجب تجریک بروز رفتار صرف غذا شود.هنگامی که هزینه مصرف دان در محیط نوری روشن نسبت به محیط تاریک تا پنج برابر افرایش می یافت ، شمار مواردی که پرندگان تحت نور غذا صرف می نموند ، کاهش یافت . با افزایش این نسبت به ده برابر میزان موارد صرف غذا تحت محیط روشن باز هم کاهش بیشتری یافت.
از آنجا که پرندگان با افزایش هزینه ، همچنان متمایل به مصرف دان در محیط روشن بودند، چنین تقاضایی کشش ناپذیر شناخته می شود.زیرا تفاضا متناسب با سرعت افزایش هزینه کاهش نمی یابد. در اقتصاد تقاضای کشش ناپذیر به تقاضای ضروری تعبیر می گردد و این برخلاف تقاضای ضروری تعبیر می گردد و این برخلاف تقاضای کشش پذیر می باشد که از آن به عنوان تقاضای لوکس (غیر ضروری ) یاد می شود . احتمالا تمایل پرندگان به صرف دان تحت شدت نور بالا آنقدر قوی می باشد که فراهم نیاوردن چنین محیطی برای آنها به عنوان یک عامل مغایر با رفاه حیوانات شناخته شود. این موضوع همچنین در مورد سایر رفتارهای پرنده همچون استراحت کردن و یا آشامیدن ، هنگامی که پرنده قادر به ارضای آنها تحت شرایط نوری مطلوب نباشد ، مصداق دارد .
نور و رفتار جفت گیری :
در مقاله قبل اشاره که اگر منبع نوری مورد استفاده در انتشار بعضی از طول موجها ناتوان باشد ، ممکن است در انتقال بعضی از علامت های دیداری (visual signals) که به واسطه آن طول موج ها منتقل میشوند ، اختلال ایجاد گردد . در یک تحقیق که با پشتیبانی یک تولیدکننده بزرگ در انگلستان انجام شد ، مجققین به پژوهش در مورد نقش تابش فرابنفش (UVA 320<1<400nm) بر رفتار جفت گیری مادران گوشتی پرداختند . تابش UVA در این تحقیق از دو حیث اهمیت داشت . در وهله اول اینکه انسان نسبت به آن نابینا بوده و دیگر اینکه سیستم های نوردهی مصنوعی در سالن های پرورش طیور مقادیر بسیار کمی از این تابش را منتشر می نمایند و یا اینکه اصولا فاقد آن می باشند . در این پژوهش تابش نور فرابنفش به میزان مساوی با تابش آن در نور عادی روز ، موجب افزایش تعداد جفت گیری شد ، اما تاثیری بر تعداد تخم مرغ تولیدی و تخم مرغ های نطفه دار نداشت . همچنین چنان نشان داده شد که مرغ ها در نور فرابنفش مدت زمان بیشتری به خروس ها نگاه می کنند عموما در صورتی که خروس ها به میزان مشابه با نور عادی روز با تابش فرابنفش نور داده شوند ، در مقایسه با زمانی که کمتر یا بیشتر از نور روز تحت تابش باشند ، بیشتر مورد توجه و پایش با پذیرش جفت گیری بیانگر نقش تابش UVA در انتخاب جفت می باشد . اینکه آیا این موضوع واجد اهمیت اقتصادی در صنعت می باشد یا نه هنوز موضوع بعضی از طرح های تحقیقاتی در مقیاس تجاری می باشد.
شناخت بینایی پرندگان:
از این دو مقاله نتایج زیر عاید می گردد:
· نحوه تغییر کارایی شدت های مختلف نور با تغییر سن پرنده
· تمایل پرنده به انجام رفتارهای مختلف در شدت های نوری متفاوت
· تمایل پرنده به مصرف دان در شدت نور بالا و قدرت نسبتاً بالای این میل
· نقش تابش UVA بر رفتار جفت گیری پرندگان مادر
در عین حال نکات بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارد که هنوز شناخته نشده است . هدف تحقیقات بعدی محققین متوجه پژوهش بیشتر در زمینه نقش محیط نوری سالن ها و تاثیر آن بر رفتار و رفاه پرندگان اهلی خواهد بود . در چند سال آینده محققین اطلاعات کافی جهت طراحی مجدد نوردهی سالن های طیور را خواهند داشت . بر اساس این اطلاعات می توان سیستم های جدید نوری را به نحوی توسعه داد که علاوه بر حفظ ملاحظات تجاری ، نیازهای رفتاری پرندگان را نیز تامین نماید.محققین بر این عقیده اند که سیستم های نوردهی رایج کاملاً بر اساس ملاحظات و نیازهای انسانی (Anthropomorphic Requirment) و نه نیاز پرندگان ایجاد شده اند . شاهد این موضوع عدم وجود تابش UVA می باشد . همچنین توانایی پرندگان در دریافت اطلاعات لازم از مجیط پرورش به دلیل شدت های پائین نور و یا عدم تعادل رنگ نور استفاده شده دچار اختلال گشته است .
محققین اعتقاد دارند که استفاده مستمر از شدت نور یکنواخت ، چه کم و چه زیاد ، در سالن های پرورش طیور در واقع ناشی از فقدان دانش کافی در زمینه بینایی پرندگان می باشد.

تقدیم به تو

 

تمام حجم خیالم ازتولبریزاست
خیالم کوچک نیست.....
.....توبیکرانی

چکیده پایان نامه کارشناسی ( آشنایی با دستگاهای فرآوری خوراک دام و طیور )

چکیده

آنچه به عنوان خوراک کامل در اختیار طیور قرارمی گیرد،مخلوطی از چند ماده ی خوراکی است که با نسبتهای متفاوتی با هم مخلوط شده اند. این مخلوط خوراک باید به نسبتی باشد که علاوه بر نیاز طیور به منظور نگهداری ،احتیاجات رشد و تولید را نیز تأمین نماید.این نیاز اساسی طیور ونیز با توجه به درصد زیادی از هزینه ی صنعت پرورش طیور که متعلق به تهیه و تدارک جیره غذایی است(حدوداً70 درصد) نیازمند به دقت نظر و کار دقیق و گسترده دارد که باید در کارخانجات تهیه خوراک دام و طیور انجام گیرد و معمولا در این صنایع با انجام عملیات مختلف فیزیکی ،شیمیایی و میکروبیولوژیکی که به صورت تواَمان یا اختصاصی بر روی اجزای خوراک یا خوراک کامل انجام می گردد سبب می گردند تا با استفاده از فرآیندهای فوق بهبود درکیفیت خوراک ، افزایش راندمان استفاده از خوراک و در نهایت ارتقاء بازده تولید میسر گردد . در سالهای اخیر در دنیا و به خصوص درکشورمان کارخانجات تهیه خوراک دام وطیور رشد کمی وکیفی زیادی پیدا کرده اند ونیاز است تا با جزئیات یک کارخانه کامل برای تهیه خوراک به خصوص خوراک طیور آشنایی کامل پیدا نمود . ماشین آلات متداول در فرآوری خوراک طیور شامل:انواع آسیابها،انواع میکسرها، انواع کاندیشینر و پلترها،انواع کولرها،انواع تجهیزات انتقال و بسته بندی و غیره می باشند.این تجهیزات فراوان و متنوع نیاز به تمیز کاری و نظافت دوره ای مخصوص به خود دارند. تاسلامت خوراک تأمین شود.البته بهداشت کارخانجات فرآوری و تولید خوراک یک امر اساسی است و باید توسط نمونه برداری و آزمایشگاههای مجهز مورد تست و آزمایش قرار گیرد.نوع طراحی یک کارخانه خوراک دام نیز نقش مهمی در نوع محصول تولیدی و قیمت تمام شده آن و اطمینان مشتریان مربوطه دارد که باید مد نظر باشد.همه این فعالیتها ویژه مرغداران و پرورش دهندگان طیوری است که می خواهند نیاز بسیاری از مصرف کنندگان پروتئینی راتأمین نمایند زیرا  فرآورده های پروتئینی حاصل از پرورش طیور بیشترین نیاز پروتئینی مردم را تأمین می کنند. دراین پروژه مطالب مورد نیاز از کتب ، جزوات ، مقالات و نشریات علمی متعددی استفاده گردیده است .

کلید واژه ها

فرآوری خوراک دام و طیور، ماشین آلات فرآوری خوراک دام و طیور،کارخانجات خوراک دام وطیور

 

مقابله اشعار و عواطف

تقدیم  به زیباترین و بهترین عشق زمینی ام که می تواند به عشق آسمانی و ابدی ، نزدیکم کند

 

اگر آن ترک شیرازی بدست آرد دل ما را

به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را

(حافظ)

اگر آن کرد گروسی بدست آرد دل ما را

           بدو بخشم تن و جان و سر و پا را

جوان مردی به دان باشد،که ملک خویشتن بخشی

نه چون حافظ که می بخشد سمرقند و بخارا را

(امیر نظام گروسی)

اگر آن مه رخ تهران بدست آرد دل ما را

به لبخند ترش بخشم تمام روح و معنا را

سر و دست و تن و پا را به خاک گور می بخشند

نه بر آن محلقای ما که شور افکنده دل ما را

(دکتر انوشه)

اگر آن مه رخ محجوب بدست آرد دل ما را

به عشق موجودیش بخشم از اینجا تا به هر جا را

تن و جان ، روح و معنا را ،در شعار می بخشند

نه بر آن دلبر جانان که آری گفته بی یارا  !

(خودم)

 

 

سخنی گران قدر از ولی نعمتمان،آقا علی ابن موسی الرضا

                                                        امام رضا (ع) :

مَن عامَلَ النّاسَ فَلَم یَظْلِمْهُم، وحَدَّثَهُم فَلَم یَکْذِبْهُم، ووَعَدَهُم فَلَم یُخْلِفْهُم،‌ فَهُو

                                     مِمَّن کَمُلَتْ مُرُوَّتُهُ وظَهَرَتْ عَدالَتُهُ.

هر کس در تعامل با مردم به آن‌ها ستم نکند، و در گفته‌هایش به آن‌ها دروغ نگوید، و در وعده‌هایش به آن‌ها خلف وعده نکند، چنین کسی مروّتش کامل و عدالتش آشکار است.

Whoever does not oppress people in connection with them, does not lie to them in his words, and does not break his promises, thus the chivalry of such a person is complete and his justice is obvious.

عیون أخبار الرضا، ج 2

کاربرد بیو تکنولوژی در ژنتیک واصلاح دام

کاربرد بیو تکنولوژی در ژنتیک واصلاح دام

بیوتکنولوژی یا فنآوری زیستی، که به صورت توانائی بکارگیری فرآیندهای زیستی در بعد صنعتی تعریف میشود در دو دههِ گذشته، کاربردهای گستردهای در عرصه های کشاورزی وبهداشت، محیط زیست و غیره یافته است.
بیوتکنولوژی در مفهوم عام و نزد اکثریت مردم معنای درآمد بی دردسر را تداعی نموده است و در دههِ اخیر این کلمه را غالبا به مفهوم همه چیز برای همهِ مردم کار می برند.
تاریخچه بیوتکنولوژی نشان می هد که سابقه استفاده از آن به 8 هزار سال قبل می رسد. درزمان سومریان و رومیها از میکروارگانیزمها استفاده میکردند. حتی در جنگ جهانی نیز آلمانها که ازواردات گلیسرول برای تهیه مادهِ منفجره ناامید شده بودند از راه تولید میکروبی از مخمر به گلیسرول رسیدند .از دهه1980، بیوتکنولوژی زمینهِ جدیدی را برای رشد پیدا نمود که‌این تغییر مرهون پیشرفتی است که حاصل فن‌آوری برش و اتصال مولکولDNA به صورت دلخواه میباشد. اکنون این تفکر که بیوتکنولوژی با تکیه بر دستاوردهای مهندسی ژنتیک قادر است منافع عظیمی را نصیب بشریت نمایند، به شدت تقویت یافته است.
مهندسی ژنتیک در واقع انقلاب عظیمی را در علوم زیستی به وجود آورده‌و با سابقهِ کوتاه قریب بیست سال، سرشار از نتایج مثبت است. تحلیلگران آگاه قرن آینده را قرن امپراطوری مهندسی ژنتیک، کامپیوتر و لیزر نامیده‌اند. امروزه در اثر مطالعات عمیق و بررسیهای ژرف مرزهای ژنتیک مولکولی و یافته های‌ مربوطه شناخت ژنها به گونه‌ای دور از تصور گسترش یافته و حجم اط‌اعات حاصله و رشد روزافزون آن قابل مقایسه با هیچ دورانی نمی باشد. نمودار زیر به بعضی ازتوانمندیهای بیوتکنولوژی در علوم مختلف اشاره می کند:

تلقیح مصنوعی :
‌‌‌‌اکنون تلقیح مصنوعی به یک فن‌آوری کاربردی با قدمت پنجاه ساله مبدل شده است وسطح وسیع در جمعیتهای گاوهای شیری برای کاهش هزینه نگهداری گاو نر و همچنین سرعت بخشیدن به پیشرفت ژنتیکی انجام می گیرد. تلقیح مصنوعی برنامه های تست نتاج را در مقیاس گسترده امکانپذیر می کند برای استفاده از این تکنیک روشهای دیگری برای انجماد اسپرم با نیتروژن مایع و رقیق کردن اسپرم ابداع گردیده است. در بعضی از کشورها همانند دانمارک و هلند استفاده عملی از تلقیح مصنوعی در صددرصد گاوداریها انجام می گیرد.

انجماد جنین :
Leibo از اولین گاو آبستن از جنین منجمد شده در بیست سال پیش گزارش می هد و نتیجه گرفت که جنین منجمد شده نسبت به جنین تازه 01% باروریش را از دست داده است در هر بار تخمکریزی ماده گاوها در شرایط طبیعی فقط یک اووسیت آزاد میکنند که صورت باروری دورهِ آبستنی طولانی را نیز به دنبال دارد بنابراین‌ از این طریق پیشرفت ژنتیکی از یک نسل به نسل دیگر کند است. از سویی دیگر ماده گاو در طول عمر باروری خود، فقط چند گوساله تولید خواهد کرد که معمولا از ده گوساله کمتر است. از اینرو روشهائی که بتوانند تعداد گوساله ناشی از ماده گاوهای با ارزش ژنتیکی بالا را افزایش دهند، مزایای شایان توجهی خواهند داشت. یکی ازاین روشها سوپر اوولاسیون است که باعث افزایش امکان دوقلوزائی در گله می شود.

انتقال جنین :
‌‌‌ انتقال جنین از دیگر ابزار و تکنیکهای‌ اصلاحگران‌ برای‌ سرعت‌ بخشیدن‌ به‌ پیشرفت‌ ژنتیکی گله‌ می‌باشد. عیب‌ روشهای‌ انتقال‌ جنین‌ اینست‌ که‌ گوساله‌های‌ بدست‌ آمده‌ ممکن‌ است‌ متعلق‌ به‌یک‌ جنس‌ نباشند و بنابراین‌ احتمال‌ ایجاد گوسالهِ فریمارتین‌ افزایش‌ می‌یابد. با انتقال‌ جنین‌ می‌توان‌میانگین‌ تعداد زایش‌ در طول‌ عمر اقتصادی‌ گاو را از چهار شکم‌ به‌ بیست‌ و پنج‌ یا بیشتر افزایش‌ داد ودر نتیجه‌ نتاج‌ دامهای‌ مادهِ انتخاب‌ شده‌ در برنامه‌های‌ اصلاحی‌ افزایش‌ می‌یابد .
لقاح‌ آزمایشگاهی :
‌‌‌‌لقاح‌ آزمایشگاهی(IVF)یکی‌ از روشهایی‌ است‌ که‌ جنین‌های‌ مورد نیاز برای‌ انتقال‌ را فراهم می‌کند این‌ فرایند شامل‌ مراحل‌ زیر است:
- تحریک‌ تخمک‌ گذاری‌ در گاوهای‌ ماده‌ و جمع‌ آوری‌ اسپرم‌ در گاوهای‌ نر
- کنترل‌ رشد فولیکول‌ بوسیله‌ اولتراسوند
- جمع‌ آوری‌ تخمک‌ بوسیلهِ لاپارسکوپی‌
- لقاح‌ در آزمایشگاه‌ و کشت‌ جنین‌
این‌ جنین‌ها پس‌ از آمادگی‌ گاو گیرنده‌ آماده‌ انتقال‌ می‌شوند
تعیین‌ جنسیت :
‌‌‌‌یک‌ تفاوت‌ بارز ژنتیکی‌ بین‌ افراد جنسیت‌ است. توانائی‌ تعیین‌ جنسیت‌ در جنین‌ می‌تواند مدیریت‌ برنامه‌های‌ اصلاح‌ نژادی‌ مهم‌ باشد یکی‌ از بهترین‌ مثالها در صنعت‌ گاوشیرده‌ جایگزین‌کردن‌ ماده‌هاست‌ که‌ همیشه‌ موردنیاز است. از آنجائی‌ که‌ معمولاإ 05% آبستنی‌ها، تولید گوساله‌ ماده‌می‌کند اهمیت‌ توسعه‌ روشهای‌ تعیین‌ جنسیت‌ جنین‌ در پرورش‌ گاوهای‌ شیرده‌ و نیز گاوهای‌ گوشتی‌محرز است‌ (27، 281). چندین‌ روش‌ برای‌ تشخیص‌ جنسیت‌ به‌ طور موفقیت‌ آمیز استفاده‌ می‌شودکه‌ به‌ ترتیب‌ عبارتند از روش‌ سیتوژنتیکی، تفکیک‌ اسپرمهای‌ حاوی‌ کروموزمهای‌ متفاوت، تعیین‌ایمینولوژیکی‌ آنتی‌ژنH-Y ‌، استفاده‌ از کاوشگرهایDNA ‌ می‌باشد.
حیوانات‌ همانندسازی‌ شده :
‌‌‌‌در این‌ روشها هستهِ سلولهای‌ بالغ‌ و تمایز یافته‌ را در مرحلهِ خاصی‌ به‌ داخل‌ سلول‌ تخم غیرباروری‌ که‌ هسته‌ آن‌ خارج‌ شده‌ است‌ منتقل‌ می‌نمایند. بدین‌ ترتیب‌ تولد بره‌های‌ زنده‌ از سلولهای‌سوماتیک‌ مثل‌ غدد پستانی‌ امری‌ شدنی‌ است‌ و از مزایای‌ این‌ عمل‌ کاهش‌ فاصلهِ نسل‌ و استفاده‌ ازتعداد محدودی‌ از حیوانات‌ بسیار شایسته‌ و در نتیجه‌ پیشرفت‌ ژنتیکی‌ سریع‌ در گله‌ است‌

روشهای‌ ایجاد حیوانات‌ تراریخت‌ :
‌‌‌‌امروزه‌ از روش‌ انتقال‌ مستقیم‌ ژنهای‌ کنترل‌ کنندهِ هورمونها به‌ ژنوم‌ حیوانات‌ استفاده‌ می‌شود هر چند مطالعات‌ نشان‌ داده‌ است‌ که‌ انتقال‌ ژن‌ به‌ تنهائی‌ کافی‌ نیست‌ و تنظیم‌ دقیق‌ و بیان‌ یا تظاهر ژن‌نیز لازم‌ است. با انتقال‌ ژن‌ مورد نظر به‌ سیستم‌ ژنتیکی‌ حیوان‌ می‌توان‌ میزان‌ تولید هورمون‌ را به‌ مقدارزیادی‌ افزایش‌ داد. از حیوانات‌ ترانس‌ ژنیک‌ نظیر موش‌ جهت‌ تشخیص‌ بیماریهای‌ مهلک‌ و خطرناک‌نظیر سرطان‌ و کم‌خونی‌ استفاده‌ می‌شود تولید پروتئینهای‌ داروئی‌ نیز توسط‌ حیوانات‌ ترانسژنیک‌امکانپذیر است. برای‌ تولید پروتئین‌ داروئی‌ ابتدا ژن‌ مورد نظر با تکنیکهای‌ ریز تزریقی‌ و غیره‌ به‌داخل‌ جنین تک‌ سلولی‌ تزریق‌ می‌گردد. سپس‌ جنینها را داخل‌ رحم‌ مادران‌ گیرنده‌ جایگزین‌ می‌کنندبه‌ این‌ ترتیب‌ تعدادی‌ از فرزندان‌ متولد شده‌ ترانسژنیک، خواهند بود که‌ قادر هستند ژن‌ را به‌ نسلهای‌بعد انتقال‌ دهند. عیب‌ این‌ روشها اینست‌ که‌ حیواناتی‌ که‌ جدید و پرتولید در نظر گرفته‌ می‌شوندممکن‌ است‌ حاوی‌ ژنهای‌ مطلوب‌ نباشند.
‌‌‌‌یکی‌ از اهداف‌ انتقال‌ ژن‌ در دامهای‌ شیرده، تغییر ترکیبات‌ شیر می‌باشد. مقدار پنیر تولید مستقیما به‌ خصوصیت‌ مقدار کاپاکازئین‌ شیر وابسته‌ است‌ بدین‌ معنی‌ که‌ مایه‌ پنیر فقط‌ کاپاکازئین‌ راسوبسترا قرار می‌دهد و آن‌ را به‌ دو قسمت‌ یک‌ بخش‌ کوچک‌ که‌ 5% وزن‌ کازئین‌ اولیه‌ را دارد و یک‌بخش‌ بزرگتر که‌ پاراکاپاکازئین‌ است‌ تقسیم‌ می‌کند.
‌‌‌‌پاراکازئینات‌ حاصل‌ از محلول‌ مایهِ پنیر در برابر یون‌ کلسیم‌ حساس‌ بوده‌ و رسوب‌ می‌کندتجزیه‌ کاپاکازئین‌ باعث‌ بهم‌ خوردن‌ تعادل‌ بارهای‌ الکتریکی‌ شده‌ و به‌ دنبال‌ آن‌ مهاجرت‌ کازئینو به‌فاز محلول‌ عامل‌ اصلی‌ و ضروری‌ برای‌ منعقد شدن‌ شیر، می‌باشد. بنابراین‌ افزایش‌ تولید کاپاکازئین‌با تکنیک‌ انتقال‌ ژن‌ یک‌ احتمال‌ منطقی‌ به‌ نظر می‌رسد (4). هدف‌ دیگر در انتقال‌ ژن‌ تغییر لاکتوز شیرمی‌باشد که‌ کمک‌ بزرگی‌ به‌ امکان‌ مصرف‌ شیر توسط‌ بسیاری‌ از افراد است‌ که‌ حساس‌ به‌ لاکتوزهستند و قدرت‌ هضم‌ لاکتوز بعد از مصرف‌ شیر یا مواد غذائی‌ حاوی‌ شیر را ندارند.
‌‌‌‌اگر چه‌ تکنیک‌ انتقال‌ ژن‌ خبر از تولید تعدادی‌ از دامهای‌ پرتولید از لحاظ‌ ژنتیکی‌ را می‌دهد .سیر ترقی‌ آن‌ آهسته‌ است. توسعه‌ نژادهائی‌ از حیوانات‌ که‌ در برابر عفونتها مقاوم‌ هستند وبا روشهای‌ترانسژنیک‌ از مصونیت‌ ایمینولوژیکی‌ توارث‌پذیر برخوردار شوند نیز از اهداف‌ دیگر تولید حیوانات‌ترانس‌ژنیک‌ می‌باشد .
‌‌‌‌شماری‌ از ژنهای‌ کاندیدا که‌ در سیستم‌ ایمنی‌ سهیم‌ هستند همانند ژنهای‌ گیرندهِ سلولهایT ژنهای‌ مربوط‌ به‌ غدد لنفاوی‌ و ژنهای‌ عمدهِ سازگاری‌ بافتیMHC  برای‌ انتقال‌ ژن‌ موردمطالعه‌ قرار گرفته‌اند.

 یکی‌ از موفقیت‌آمیزترین‌ آزمایشات‌ ترانسژنیک‌ ایجاد خوکهای‌ تولید کنندهِموگلوبین‌ انسانی‌ است‌ به‌ اینصورت‌ که‌ ناحیهِ تنظیم‌ کنندهِ ژن‌ بتاگلوبین‌ در انسان‌ را به‌ دو ژن‌آلفاگلوبین‌ متصل‌ نموده‌ و در نتیجه‌ خوک‌ ترانسژنیک‌ قادر به‌ تولید هموگلوبین‌ انسانی‌ در سلولهای‌خون‌ خود می‌باشد. بوسیلهِ آزمایشهای‌ شیمیائی‌ مختلف، مشخص‌ شده‌ است‌ که‌ هموگلوبین‌ انسانی‌در خوک‌ ترانسژنیک‌ همان‌ خصوصیات‌ هموگلوبین‌ طبیعی‌ انسانی‌ را دارد. البته‌ علی‌رغم‌ این‌ موفقیت‌به‌ هرحال‌ هموگلوبین‌ آزاد ممکن‌ است‌ که‌ جواب‌ مشکل‌ نباشد چون‌ این‌ هموگلوبین‌ قادر به‌ تبادل‌اکسیژن‌ بعد از ورود به‌ گلبولهای‌ قرمز انسان‌ نخواهد بود و معضل‌ تجزیه‌ شدن‌ آن‌ مسئله‌ دیگری‌ است .

‌‌‌‌محدودیتهای‌ فرایند ترانسژنیک‌ در دامهای‌ بزرگ‌ همچون‌ گاو عبارتند از:
- دامهای‌ بزرگ‌ تعداد زیاد تخمک‌ ایجاد نمی‌کنند.
- کاشتن‌ دوباره‌ جنین‌ دستکاری‌ شده‌ با توجه‌ به‌ اینکه‌ از گوسفند و گاو در هر نوبت‌ حاملگی‌ فقط‌یک‌ فرزند متولد می‌شود کار آسانی‌ نیست.
- سیتوپلاسم‌ حیوانات‌ اهلی‌ به‌ اندازه‌ای‌ کدر است‌ که‌ مشاهدهِ پیش‌ هسته‌ بدون‌ استفاده‌ از فنون‌ویژه‌ ممکن‌ نیست‌
‌‌‌‌یکی‌ از ایده‌هائی‌ که‌ بسیار بعید به‌ نظر می‌رسد شناسائی‌ ژنهای‌ مسئول‌ خواب‌ زمستانی‌خرسها وانتقال‌ آنها به‌ گاوهای‌ گوشتی‌ می‌باشد که‌ احتمالا هزینهِ خوراک‌ را به‌ میزان‌ زیادی‌ کاهش‌خواهد داد
‌‌‌‌در مورد طیور، مسئله‌ ترانس‌ژنیک‌ بصورت‌ مقاومت‌ به‌ بیماریهائی‌ مثل‌ کوکسیدوز، لکوزافزایش‌ کیفیت‌ گوشت‌ یا پایین‌ آوردن‌ کلسترول‌ تخم‌مرغ‌ مطرح‌ می‌شد.
‌‌‌‌در مورد ماهی‌ تزریقDNA ‌ به‌ داخل‌ تخم‌ بارور در شماری‌ از گونه‌ها دیده‌ شده‌ است‌ در ماپیش‌ هسته‌ کاملا در زیر میکروسکوپ‌ قابل‌ روِیت‌ نیست‌ بنابراینDNA ‌ به‌ داخل‌ سیتوپلاسم‌تخمهای‌ بارور یا جنینهائی‌ که‌ در مرحلهِ چهار سلولی‌ هستند تزریق‌ می‌شود.
‌‌‌‌بر خلاف‌ پستانداران‌ در ماهی‌ لقاح‌ خارجی‌ است‌ و رشد جنین‌ در آب‌ صورت‌ می‌گیرد. از اینرو نیاز به‌ روشهای‌ لانه‌ گزینی‌ وجود ندارد. جنین‌ می‌تواند با تنظیم‌ دمای‌ تانک‌ زنده‌ بماند. امکان‌بقای‌ تخم‌ ماهی‌ بعد از تزریقDNA ‌ بالاست‌ و حدود35 تا 80 درصد می‌باشد و ایجاد ماهی‌ترانس‌ژنیک‌ درصد احتمالی‌ حدود 10 تا 70 درصد دارد .بسیاری‌ از مطالعات‌ اولیه‌ روی‌ماهیهای‌ ترانسژنیک، بر روی‌ آزمایشات‌ انتقال‌ ژن‌ هورمون‌ رشد استوار است‌ .
ژن‌ درمانی‌ :
‌‌‌‌ژن‌ درمانی‌ اصلاح‌ یک‌ اشتباه‌ متابولیسمی‌ مادرزادی‌ با وارد کردن‌ یک‌ ژن‌ طبیعی‌ در فرد مبتلامی‌باشد. البته‌ در مورد جانوران‌ اشتیاق‌ زیادی‌ برای‌ زنده‌ نگاه‌ داشتن‌ مبتلایان‌ به‌ بیماریهای‌ شدید وسخت‌ ژنتیکی‌ وجود ندارد.
‌‌‌‌اخیراإ روش‌ انتقال‌ ژنها در داخل‌ سلول‌ نطفه‌ای‌ موش‌ به‌ منظور رفع‌ یک‌ نقص‌ ژنتیکی‌ موردتجربه‌ قرار گرفته‌ است. در این‌ تجربه‌ ملکولهایDNA ‌را که‌ شامل‌ ردیف‌ کددار برای‌ سنتز پروتئین‌آزاد کنندهِ گونادوتروپین(Ghrh)هستند، بداخل‌ هسته‌ تخمک‌ بارور موشهائی‌ که‌ مبتلا به‌ کم‌کاری‌ موروثی‌ غدد جنسی‌ بودند تزریق‌ نمودند. ژن‌ تزریق‌ شده‌ در هیپوتالاموس‌ تعدادی‌ از موشهای‌تولید شده، فعال‌ گردید و رمز خود را در راه‌ سنتز هورمون‌ نامبرده‌ بیان‌ داشت. بعلاوه‌ فعالیت‌ ژن‌بطور طبیعی‌ تحت‌ اثر سیستم‌ تنظیم‌ کننده‌ قرار گرفته‌ و حیوان‌ از هر لحاظ‌ طبیعی‌ بوده‌ است. از این‌گذشته‌ در نسلهای‌ بعدی‌ حیوان‌ نیز اثری‌ دال‌ بر کمبودGhrh مشاهده‌ نشده‌ است‌
تشخیص‌ بیمارهای‌ دامی‌ :
‌‌‌‌روشهای‌ معمول‌ تشخیص‌ بیماریها در آزمایشهای‌ از جمله‌ آزمایشات‌ سرولوژی‌ و تزریق عوامل‌ بیماری‌زا به‌ حیوان‌ خطرناک‌ و کند است. در روشهای‌ تشخیص‌ با کشت‌ بافت، بافت‌ آلوده‌حاوی‌ عوامل‌ بیماری‌زا، تولید آنتی‌ژن‌ نموده‌ و سپس‌ با تست‌ آنتی‌بادی‌ شناسائی‌ می‌شوند. عیب‌ این‌روش‌ این‌ است‌ که‌ بعضی‌ از میکروبها دیر رشد هستند و کشت‌ حدود 1-3 ماه‌ طول‌ می‌کشد .
‌‌‌‌روش‌ دیگر تشخیص‌ بیماری‌ نمونه‌گیری‌ از خون‌ و بررسی‌ آنتی‌بادی‌ است‌ که‌ بدن‌ در مقابل آنتی‌ژنها تولید نموده‌ است. عیب‌ این‌ روش‌ هم‌ اینست‌ که‌ بیماری‌ باید تا مرحلهِ خاصی‌ پیشرفت‌نماید. از جدیدترین‌ روشهای‌ تشخیص، استفاده‌ از واکنش‌ زنجیره‌ پلی‌مراز(PCR)برای‌ تعیین‌DNA میکروارگانیزمهای‌ پاتوژن‌ است‌ و این‌ تشخیص‌ بر خلاف‌ روشهای‌ معمول‌ چند روز بیشترطول‌ نمی‌کشد و به‌ محصولات‌ بیولوژیکی‌ دیگر نیز نیاز ندارد .
انتخاب‌ براساس‌ نشانگرها :
‌‌‌‌متخصصان‌ اصلاح‌ نژاد بیشتر روی‌ تنوع‌ صفات‌ کمی‌ می‌اندیشند و سعی‌ می‌نمایند با توسط روشهای‌ آماری‌ از همهِ اط‌لاعات‌ در برنامه‌های‌ انتخاب‌ استفاده‌ نمایند. این‌ روشها از سال1950 باپایه‌گذاری‌ متدهای‌ بیومتری‌ پیچیده‌تر همراه‌ شد .‌‌‌‌ژنتیک‌ کمی‌ تنها اثر تجمعی‌ ژنهایی‌ را که‌ باعث‌ ایجاد تفاوت‌ بین‌ افراد می‌شوند مورد توجه قرار می‌دهد و فرض‌ اصلی‌ آن‌ تفکیک‌ همزمان‌ بسیاری‌ از ژنهای‌ کوچک‌ اثر می‌باشد. این‌ موضوع‌مورد تردید است‌ که‌ همه‌ ژنهای‌ موِثر بر صفات‌ کمی، کوچک‌ اثر باشند و ممکن‌ است‌ بعضی‌ ژنهاسهم‌ عمده‌ای‌ در تنوع‌ ژنتیکی‌ داشته‌ باشند. برای‌ توضیح‌ بیشتر تفاوت‌ عملکرد ژنها بایدخصوصیات‌ ژنها به‌ تنهائی‌ نیز بررسی‌ شود . روشهای‌ آماری‌ مناسب‌ جهت‌ شناسائی‌ حیوانات‌دارای‌ ارزش‌ اصلاحی‌ مطلوب‌ توسعه‌ یافته‌ است‌ که‌ اساس‌ آن‌ حذف‌ هر چه‌ بیشتر عوامل‌ محیطی‌ واستفاده‌ از اط‌لاعات‌ حاصل‌ از عملکرد خود حیوان‌ و خویشاوندان‌ آن‌ جهت‌ انتخاب‌ و تخمین‌ آثارافزایشی‌ همه‌ جایگاههای‌ موِثر بر صفت‌ است. انتخاب‌ براساس‌ فنوتیپ‌ به‌ دلیل‌ آثاری‌ که‌ عوامل ‌محیطی‌ روی‌ صفت‌ اندازه‌گیری‌ شده‌ دارند و نیز توارث‌ صفات‌ چند ژنی، اثر متقابل‌ بین‌ ژنها دریک‌ لوکوس‌ (غلبه) و بین‌ لوکوسهای‌ مختلف‌ (اپیستازی) با کاهش‌ سودمندی‌ روبروست‌ . درحال‌ حاضر کاربرد تکنیک‌ آماری‌ همچونBLUP ‌(7)، امکان‌ جدا کردن‌ آثار محیطی‌ از ژنتیکی‌ رافراهم‌ و در برنامه‌های‌ اصلاحی‌ بسیار سودمند واقع‌ شده‌اند. ولی‌ این‌ روشها ژنوتیپ‌ یک‌ فردراناشناخته‌ باقی‌ می‌گذارند و به‌ صورت‌ یک‌ جعبهِ سیاه‌ به‌ آن‌ می‌نگرند و مضراتی‌همچون‌ کاهش‌ واریانس‌ ژنتیکی، تثبیت‌ الل‌های‌ کشنده‌ و همخونی‌ را ممکن‌ است‌ بدنبال‌ داشته‌باشد. چرا که‌ در روشهای‌ ژنتیک‌ کمی‌ اط‌لاعات‌ ژنوتیپی‌ افراد بطور دقیق‌ قابل‌ ارزیابی‌نمی‌باشد بلکه‌ برآوردی‌ از آن‌ از طریق‌ فنوتیپ‌ و خویشاوندان‌ امکانپذیر است.
‌‌‌‌شناخت‌ ملکولی‌ ژنهائی‌ که‌ بزرگ‌ اثر هستند ممکن‌ است‌ دیدگاه‌ جدیدی‌ برای‌ بهبود ژنتیکی فراهم‌ کند . علم‌ ژنتیک‌ ملکولی‌ در اصلاح‌ نژاد می‌کوشد با پرده‌برداری‌ از سیما و ساختار ژنها،نقش‌ دقیق‌ آنها را در تولید حیوان‌ شناسائی‌ و چگونگی‌ تغییراتشان‌ را در سطح‌ مولکولی‌ بررسی‌ نماید.
‌‌‌‌شناسائی‌ طبیعت‌ کنترل‌ صفات، نه‌ تنها دستاوردهای‌ علمی‌ عمده‌ای‌ را به‌ همراه‌ داشته‌ بلکه برنامه‌های‌ اصلاحی‌ را به‌ یک‌ بازده‌ مناسب‌ هدایت‌ خواهد نمود که‌ این‌ دیدگاه‌ به‌ عنوان‌ انتخاب‌ به ‌کمک‌ نشانگرهشت مشهور است‌. ژنتیک‌ ملکولی‌ و بیوشیمی‌ شکاف‌ و نقایص‌ ژنتیک‌ کمی‌ راپر کرده‌ و درک‌ ما را از علل‌ تغییرات‌ کمی‌ در سطح‌ ژن‌ بالا برده‌ است.
‌‌‌‌در برنامه‌های‌ اصلاح‌ نژاد، مارکر یا نشانگر مولکولی‌ عبارتست‌ از تفاوت‌ در توالی نوکلئوتیدهایDNA ‌  که‌ این‌ تفاوت‌ دارای‌ توارث‌ مندلی‌ است‌ این‌ قطعه‌ ویژه‌ متعلق‌ به‌ ژن‌ یا ژنهائی‌است‌ که‌ بطور معنی‌داری‌ در تنوع‌ بین‌ حیوانات‌ سهیم‌ هستند و در نتیجه‌ ممکن‌ است‌ بین‌ قطعه‌ویژه‌ای‌ که‌ نتاج‌ از والدین‌ دریافت‌ می‌نمایند و عملکرد نتاج‌ یک‌ ارتباط‌ مشاهده‌ شود در نتیجه‌می‌توان‌ نتاج‌ را براساس‌ قطعه‌ کروموزومی‌ که‌ از والدین‌ دریافت‌ کرده‌اند انتخاب‌ کرد ..
‌‌‌‌بنابراین‌ خود نشانگر معمولا روی‌ عملکرد حیوان‌ بی تاثير است‌ ولی‌ با یک‌ ژن‌ تاءثیرگذارروی‌ عملکرد حیوان‌ یا توالی‌ مجاور متصل‌ بهQTL ‌آن‌ را ارزشمند می‌کند. ما با استفاده‌ از نشانگرژنتیکی‌ مستقیماإ روی‌ تنوع‌ ژنتیکی‌ نگرش‌ داشته‌ و با شناسائی‌ تنوع‌ در سطحDNA ‌ قادر خواهیم‌ بودتفاوت‌ صحیح‌ ژنتیکی‌ دو فرد را بررسی‌ کنیم.
‌‌‌‌روش‌ مناسب‌ ترکیب‌ اط‌لاعات‌ حاصل‌ از نشانگرهای‌ ژنتیکی‌ با روشهای‌ آماری‌ می‌باشد كه باعث‌ افزایش‌ دقت‌ و کاهش‌ فاصلهِ نسل‌ و نهایتا افزایش‌ پاسخ‌ به‌ انتخاب‌ می‌گردد.‌‌‌‌مزیت‌ انتخاب‌ به‌ کمک‌ نشانگر در یک‌ صفت‌ نسبت‌ به‌ روشهای‌ انتخاب‌ براساس‌ فنوتیپ بستگی‌ به‌ وراثت‌پذیری‌ صفت‌ دارد .

انتخاب‌ براساس‌ نشانگر در موارد زیر مفید است:
- وراثت‌ پذیری‌ صفت‌ کم‌ باشد
- صفت‌ محدود به‌ جنس
- صفت‌ در ابتدای‌ زندگی‌ باشد
- اط‌لاعات‌ از والدین‌ جمعیت‌ حاضر وجود نداشته‌ باشد.
- صفات‌ لاشه‌ یا صفاتی‌ که‌ اندازه‌گیری‌ آن‌ مشکل‌ و پرهزینه‌ است‌
‌‌‌‌عیب‌ انتخاب‌ براساس‌ نشانگر فقط‌ در احتمال‌ نوترکیبی‌ است‌ که‌ سودمندی‌ آن‌ را کاهش می‌دهد.

از سه‌ راه‌ کلی‌ اط‌لاعات‌ مستقیم‌ بدست‌ آمده‌ از سطح‌ ژنها در برنامه‌های‌ اصلاحی‌ موِثراست:
- نشانگرها می‌توانند فاصله‌ نسلی‌ را کاهش‌ دهند و اجازه‌ دهند که‌ انتخاب‌ در مراحل‌ زودتری‌ اززندگی‌ صورت‌ گیرد
- دقت‌ انتخاب‌ را با فراهم‌ کردن‌ اط‌لاعات‌ بیشتر برای‌ تخمین‌ افزایش‌ می دهد.
- نشانگر شدت‌ انتخاب‌ را افزایش‌ داده‌ و اجازه‌ انتخاب‌ کاندیدهای‌ اصلی‌ را از میان‌ تعداد زیادی‌کاندیدا برای‌ انتخاب‌ فراهم‌ می‌کند.
Denise‌‌‌‌ 1998در یک‌ گزارش‌ از مرور منابع،QTL هائی‌ که‌ در جمعیتهای‌ گاو مشخص‌ شده بودند را بررسی‌ نمودند. در گاوهای‌ گوشتیQTL ‌هائی‌ برای‌ وزن‌ تولد، رشدشاخ، رشد قبل‌ ازشیرگیری‌ و چربی‌ پیدا شده‌ که‌ اینQTL ‌ها با مارکرهای‌ ژنتیکی‌ همبستگی‌ نشان‌ داده‌اند.همچنین‌ در گاو برای‌ تشخیص‌ هیپرتروفی‌ ماهیچه و بیماری‌ پومپ(11) از نشانگرهای‌ ژنتیکی‌مستقیم‌ آن‌ استفاده‌ می‌شود. علاوه‌ بر این‌ در گاوهای‌ شیر ده‌ مارکرهای‌ پیوسته‌ای‌ برای‌ شیر وترکیبات‌ آن، تولید پنیر و بیماریBLAD ‌ گزارش شده‌ است‌.
‌‌‌‌در خوکQTL ‌هائی‌ برای‌ باروری، رشد از تولد تا30 کیلوگرمی، چربی‌ پشتی‌ و شکمی گزارش‌ شده‌ است.

کاربرد نشانگرهای‌ ژنتیکی‌ در آزمون‌ نتاج ‌:
‌‌‌‌در آزمون‌ نتاج‌ نرهای‌ جوانی‌ که‌ از نرها و ماده‌های‌ با ارزش‌ اصلاحی‌ بالا حاصل‌ شده‌است براساس‌ عملکرد50-100عدد از دخترانشان‌ آزمون‌ می‌گردند. در آزمون‌ نتاج‌ زمان‌ طولانی‌ صرف‌می‌شود بطوری‌ که‌ 5-6 سال‌ برای‌ تایید(proof) کاندیدا صرف‌ شود. تخمین‌ ارزش‌ اصلاحی‌ نرها ازروی‌ رکورد دختران‌ به‌ هزینه‌ای‌ بالغ‌ بر 45000 دلار به‌ ازای‌ هر نر نیاز دارد و تنها 10% از نرهای‌آزمون‌ شده‌ در یک‌ برنامهِ اصلاحی‌ انتخاب‌ می‌شوند.‌‌‌‌اگر چه‌ این‌ روش‌ به‌ طور موِثر شایستگی‌ ژنتیکی‌ گله‌ را بهبود می‌بخشد ولی‌ روشهائی‌ که‌ در آن ارزش‌ اصلاحی‌ یک‌ حیوان‌ سریعتر تشخیص‌ داده‌ شود ضروری‌ به‌ نظر می‌رسد .‌‌‌‌امروزهQTL ‌ به‌ عنوان‌ اط‌لاعاتی‌ که‌ می‌توان‌ برای‌ انتخاب‌ افراد براساس‌ ژنوتیپ‌ استفاده‌ کرد برای‌ سرعت‌ بخشیدن‌ به‌ برآورد ارزش‌ اصلاحی، مطرح‌ گردیده‌ است.

تاثیر انتخاب‌ روی‌ ژنهای‌ بزرگ‌ اثر  :
VAN Arendonk‌‌‌‌ گزارش‌ کردند با توجه‌ به‌ اینکه‌ انتخاب‌ براساس نشانگر باعث‌ افزایش‌ فراوانی‌ ژنهای‌ بزرگ‌ اثر می‌شود، فقط‌ در پنج‌ نسل‌ این‌ سودمندی‌ ادامه‌ خواهدداشت‌ و در زمان‌ طولانی، فراوانی‌ اللهای‌ مطلوبQTL ‌ تثبیت‌ می‌شود. لذا در دراز مدت‌ بهتر است‌که‌ از اط‌لاعاتQTL ‌ کمتر استفاده‌ شود .
‌‌‌‌برآورد ارزش‌ اصلاحی‌ حیوانات‌ با استفاده‌ از روشهای‌ موِثری‌ چونBLUP ‌که‌ مبنای رکوردهای‌ فنوتیپی‌ افراد می‌باشد باعث‌ افزایش‌ همخونی‌ و همچنین‌ کاهش‌ اندازهِ موِثر جمعیت‌می‌شود.
‌‌‌‌درBLUP ما با تغییر فراوانی‌ ژنهای‌ کوچک‌ اثر، تنوع‌ ژنتیکی‌ را کاهش‌ نخواهیم‌ داد ولی‌ انتخاب‌ براساس‌ نشانگر که‌ هدف‌ آن‌ افزایش‌ ژنهای‌ بزرگ‌ اثرQTLاست، اعمال‌ شود این‌ استراتژی‌فقط‌ برای‌ انتخاب‌ کوتاه‌ مدت‌ (حداکثر 5 سال) مفید خواهد بود
‌‌‌‌بهرحال‌ در هر دو روش‌ انتخابBLUP ‌ و انتخاب‌ براساس‌ نشانگر آللهای‌ مثبت،QTL جمعیت‌ تثبیت‌ می‌شود و حداکثر پاسخ‌ ممکن‌ برایQTL ‌ بدست‌ می‌آید با این‌ تفاوت‌ که‌ روشهای‌متداول‌ آماری، تفاوت‌ انتخاب‌ کمتری‌ را برای‌ تثبیت‌ ژنهای‌ بزرگ‌ اثر اختصاص‌ می‌دهند و در نتیجه‌در انتخاب‌ دراز مدت‌ روش‌ مبتنی‌ برBLUP نسبت‌ بهMAS ‌ مفیدتر خواهد بود .

 

معرفي اجمالي برخي از حوزه‌هاي كمتر توجه ‌شدة بيوتكنولوژي در كشور و ريشه‌يابي علل اين رويكرد :

اگرچه سابقة فعاليت در عرصة بيوتكنولوژي نوين در كشور به بيش از دو دهه مي‌رسد و در اين مدت اقداماتي نيز براي بهره‌گيري از اين فناوري انجام شده است، اما بايد بررسي شود كه اين اقدامات تا چه ميزان بر مبناي نيازها و مزيت‌هاي نسبي كشور بوده‌اند.از آنجايي‌كه بيوتكنولوژي يك فناوري است تا علم، بنابراين تأكيد مطلب حاضر بر توان توليد و صنعتي كردن حوزه‌هاي ذكر شده است تا انجام تحقيقات بنيادي و توليد علم؛ چراكه در برخي از مواردي كه با نام حوزه‌هاي كمتر توجه شده در ذيل معرفي شده‌اند، سابقة تحقيقات حتي به اوايل دهة پنجاه شمسي بر‌مي‌گردد، اما نشاني از آنها در صنعت و بازار يافت نمي‌شود:

استفاده از بيوتكنولوژي در صنعت دامپروري

امروزه از روش‌هاي مهندسي ژنتيك و بيوتكنولوژي، در صنايع پرورش دام، طيور و آبزيان به منظور اصلاح ‌نژاد، افزايش كمي و كيفي محصول و مقابله با بيماري‌ها به‌طور گسترده‌اي بهره‌گيري مي‌شود.
ايران نيز به لحاظ دامپروري و توليد فرآورده‌هاي دامي داراي مزاياي نسبي فراواني است؛ به طوري‌كه تقريباً تمام دام‌هاي ارزشمند، در ايران قابل پرورش و نگهداري هستند. اين مزيت، صنعت توليد دام و فرآورده‌هاي آن را در كشور در زمرة صنايع پردرآمد و مهم قرار داده است. در اين بين، بيوتكنولوژي با توجه به كاربردهاي وسيع آن، مي‌تواند در توسعه و ارتقاي صنعت مذكور نقش به‌سزايي ايفا نمايد.

اهميت اقتصادي

طبق آمارهاي رسمي، سهم بخش كشاورزي كشور از توليد ناخالص ملي حدود 25 درصد است كه از اين ميزان، 45 درصد مربوط به دامپروري است. با اين تفسير، حدود 11 درصد از توليد ناخالص ملي از دامپروري تأمين مي‌شود؛ ضمن اين‌كه، صنعت دامپروري به‌دليل گستردگي، از اشتغال‌زايي بسيار بالايي نيز برخوردار است. از لحاظ تعداد دام نيز، حدود 7 تا 8 ميليون رأس گاو و 70 تا 80 ميليون رأس گوسفند و بز در كشور وجود دارد. علاوه بر اين، سالانه حدود 800 ميليون تا يك ميليارد قطعه مرغ در كشور توليد مي‌شود. سهم توليدات اين ميزان دام و طيور در كشور با احتساب فرآورده‌هاي آن‌ها در حدود 7 تا 8 ميليارد دلار مي‌باشد كه رقم قابل توجهي را در مقايسه با ‌درآمدهاي نفتي تشكيل مي‌دهد. بنابراين، حوزة دامپروري، بدون شك يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي اقتصادي و قابل توجه در كشور مي‌باشد. البته چنانچه به نقش اين حوزه، در تأمين بخش عمده‌اي از نيازهاي غذايي و پروتئيني كشور نيز اشاره شود، اهميت استراتژيك آن در حفظ استقلال ملي نيز روشن خواهد شد.
بنابراين، اگر به كمك بيوتكنولوژي و روش‌هاي به‌نژادي، بتوان بازده و بهره‌وري اين صنعت را افزايش داد، سود كلاني نصيب توليدكنندگان، مصرف‌كنندگان و اقتصاد ملي خواهد شد.
دامپزشكي و بهداشت دام نيز از ديگر حوزه‌هاي مهم بيوتكنولوژي دام، طيور و آبزيان محسوب مي‌شود. طبق آمارهاي موجود جهاني، در سال 2003 سهم بيوتكنولوژي از محصولات و خدمات بهداشت و درمان دام معادل 8/2 ميليارد دلار از مجموع 18 ميليارد دلار كل هزينه‌هاي اين بخش بوده است. پيش‌بيني مي‌شود اين رقم در سال 2005 به 1/5 ميليارد دلار از مجموع 23 ميليارد دلار برسد كه نشان‌دهندة افزايش سهم بيوتكنولوژي از كل بازار مذكور است.

به‌طور كلي، مهم ترين موارد كاربردي بيوتكنولوژي در حوزة دام، طيور و آبزيان عبارتند از:

- توليد واكسن‌ها و داروهاي حيواني
- توليد كيت‌هاي تشخيصي (براي تشخيص بيماري‌ها، خصوصيات مهم جانوري، تشخيص پيش از تولد و غيره)
- انتخاب بر اساس ماركر
- به‌نژادي به كمك بيوتكنولوژي
- ايجاد بانك‌هاي ژن جانوري
- توليد حيوانات تراريخته
- كلونينگ

به نظر مي‌رسد سه مورد نخست از موارد فوق با توجه به نيروهاي انساني، مؤسسات تحقيقاتي و توليدي موجود كشور از امكان‌پذيري بيشتري برخوردار بوده و لذا مي‌توان توجه بيشتري به اين حوزه‌ها معطوف داشت. به‌عنوان مثال، با استفاده از تكنيك انتخاب بر اساس ماركر مي‌توان در بدو تولد تشخيص داد كه يك دام دوقلوزا هست يا خير. در صورت اطلاع از اين موضوع، مي‌توان از دام‌هاي دوقلوزا در ازدياد نسل و از ساير دام‌ها در توليد فرآورده‌هاي ديگر استفاده كرد. در اين‌صورت، به جاي تحميل 50 ميليون گوسفند به مراتع كشور كه در نهايت منجر به توليد 30 ميليون بره شوند، مي‌توان با 20 ميليون گوسفند به اين بازدهي دست يافت و فشار بر مراتع را تا حد زيادي كاهش داد.

 

توانمنديها و كاربردهاي بيوتكنولوژي دام در كشور

ايران به لحاظ دامپروري و توليد فرآورده‌هاي دامي داراي مزيت نسبي است؛ به طوري‌كه تقريباً تمام دام‌هاي ارزشمند، در ايران قابل پرورش و نگهداري هستند. اين مزيت، صنعت توليد دام و فرآورده‌هاي آن را در كشور در زمرة صنايع پردرآمد و مهم قرار داده است. در اين بين بيوتكنولوژي با توجه به كاربردهاي وسيع آن مي‌تواند در پيشبرد و ارتقاي صنعت مذكور نقش به‌سزايي ايفا نمايد. دكتر نجاتي، عضو هيئت علمي مؤسسه تحقيقات علوم دامي كشور، در گفتگو با گروه بيوتكنولوژي شبكة تحليلگران تكنولوژي ايران، قابليت‌هاي بيوتكنولوژي دام در كشور را چنين عنوان نمود:

 

مسير تكامل بيوتكنولوژي در دو برهة زماني قابل بررسي است:

1- بيوتكنولوژي سنتي كه از ديرباز در زندگي بشر تأثيرگذار بوده و مورد استفاده قرار مي‌گرفته است. روش‌هايي مانند توليد ماست، پنير، خمير، الكل و غيره در اين دسته قرار مي‌گيرند.
2- بيوتكنولوژي نوين كه با عنايت به پيشرفت‌هاي علم ژنتيك و روش‌هاي مولكولي به وقوع پيوست و در آينده با زندگي بشر بيشتر عجين خواهد شد. ماركرهاي مولكولي، مهندسي ژنتيك، كشت بافت و جنين، تكنولوژي DNA نوتركيب و غيره، جنبه‌هاي مختلف بيوتكنولوژي نوين هستند كه بر سلامتي، تغذيه و محيط زيست نوع بشر تأثيرگذار هستند.

بيوتكنولوژي نوين در ايران در مراحل ابتدايي خود قرار دارد؛ به‌ويژه بيوتكنولوژي دام كه جوان‌تر از همتايان خود در بخش گياهي و پزشكي است. در واقع، در حوزة كشاورزي، بيوتكنولوژي دام تحت‌الشعاع بيوتكنولوژي گياهي قرار گرفته است. هر چند بخش گياهي بيوتكنولوژي در جاي خود حايز اهميت است، اما قابليت‌هاي بيوتكنولوژي دام در كشور نيز در حدي هست كه بتواند مورد توجه ويژه قرار گيرد.

اهميت اقتصادي دامپروري در كشور

طبق آمارهاي رسمي، سهم بخش كشاورزي از توليد ناخالص ملي حدود 25 درصد است كه از اين ميزان، 45 درصد مربوط به دامپروري است. با اين تفسير، حدود 11 درصد از توليد ناخالص ملي از دامپروري تأمين مي‌شود؛ ضمن اينكه از سطح اشتغال‌زايي بسيار بالايي نيز برخوردار است.

اگر بخواهيم به جزئيات دامپروري در كشور اشاره نماييم، بايد اضافه كرد كه حدود 7 تا 8 ميليون رأس گاو و 70 تا 80 ميليون رأس گوسفند و بز در كشور وجود دارد. در كنار اين، سالانه حدود 800 ميليون تا يك ميليارد قطعه مرغ در كشور توليد مي‌شود. سهم توليدات اين ميزان دام و طيور با احتساب فرآورده‌هاي آنها در حدود 7 تا 8 ميليارد دلار مي‌باشد كه رقم قابل رقابتي با ‌درآمدهاي نفتي است.

حال اگر به كمك فناوري زيستي بتوان بازدهي و بهره‌وري اين صنعت را افزايش داد، سود كلاني نصيب توليدكنندگان، متخصصين امر و كشور خواهد شد. به‌عنوان مثال، سالانه حدود يك ميليارد دلار، واردات "دان طيور" است. حال اگر يك محقق يا مؤسسه تحقيقاتي بتواند 20 درصد در مصرف دان كشور صرفه‌جويي نمايد كه قابل انجام است، سالانه مبلغ 200 ميليون دلار صرفه‌جويي ارزي در بر خواهد داشت.

يا به‌عنوان مثال ديگر، ميزان توليد شير در كشور سالانه معادل 5 ميليون تن است. حال اگر بتوان توليد شير گاوها را 5 درصد افزايش داد كه اين نيز قابل انجام است، سالانه 250 هزار تن توليد شير كشور افزايش مي‌يابد كه ارزش آن معادل 50 ميليارد تومان است.

مثال‌هايي از اين قبيل در صنعت دامپروري و توليد فرآورده‌هاي دامي بسيار است، اما بايد بتوانيم راهكارهاي بهبود چنين سيستم‌هايي را بيابيم و به‌كار گيريم. مطمئناً فناوري زيستي مي‌تواند در بهينه‌سازي و ارتقاي روش‌هاي توليد و كسب ثروت، موفقيت زيادي ايجاد نمايد. جهت تبيين اين موضوع، در ادامه چند مثال از قابليت‌ها و كاربردهاي بيوتكنولوژي در دامپروري كشور ارايه شده است:

موارد عملي كاربرد بيوتكنولوژي دام و آبزيان

اصلاح و به‌نژادي دام‌ها

امروزه بيوتكنولوژي به عنوان يك ابزار قدرتمند در اختيار "به‌نژادگران دام" قرار دارد. تكنيك‌هاي نوين بيوتكنولوژي و تلفيق آنها با روش‌هاي كلاسيك به‌نژادي، مي‌تواند سرعت، دقت و هزينة اصلاح دام را بهبود بخشد. اين فنون از قبيل همسانه‌سازي (Cloning)، توليد حيوانات تراريخته، انتخاب بر اساس ماركرها (Marker Assisted Selection)، تعيين تنوع گونه‌ها و نژادها و غيره

 

 

 

 

سیستم های تهویه و محاسبه آن

سیستم های تهویه :

عرضی – طولی – سقفی – فن جت

1. سیستم عرضی :

معمولا برای سالن های با عرض کمتر از 12 متر تعبیه می کنند که منسوخ شده است . یک قسمت هواده وقسمت دیگر هواکش ،هواده ها وهواکش ها در دیواره طولی قرار گرفته است .

2. سیستم طولی :

برای سالن های با طول حداکثر 60 متر تعبیه می شوند ،ابتدای سالن هواده وانتهای سالن هواکش ویا برعکس ، اگر سالن بیش از 60 متر باشد هواده ها در وسط قرار داده می شود و هواکش ها در انتها قرار می گیرد .

3. سیستم سقفی :

در مناطق خیلی گرم ویا خیلی سرد به کار می رود که ما در سقف هواده ویا هواکش قرار می دهیم وبستگی به شرایط اقلیمی دارد .

در مناطق خیلی سرد : هواده ها روی سقف وهواکش ها روی دیواره های جانبی ، چون هوای گرم سبک است وتوسط هواده هوای گرم برمی گردد ، هواکش ها 60 سانتی متر از زمین فاصله دارند .

در مناطق خیلی گرم : برعکس است هواده ها در دیواره جانبی وهواکش ها رادر سقف قرار می دهیم .

4. سیستم فن جت :

یک منبع به عنوان تولید هوای گرم ویا سرد در خارج از سالن داریم ودر داخل سالن از کانال هایی استفاده می کنیم که قطر آن 50 – 100 سانتی متر است وکانال را از سقف به فاصله 30 سانتی متر آویزان می کنند وابتدای کانال به مبدل حرارتی وصل شده ، در کانال منافذی داریم که قطر آن بین 5 – 20 سانتی متر است وهوای گرم یا سرد باشدت از این منافذ وارد سالن می شود .

محاسبه ظرفیت هواکش ها :

بر مبنای ظرفیت CFM  ویا CMM محاسبه می شود .

CFM : به ازای هر پوند ( 454 گرم ) وزن زنده طیور ، به ازای هر درجه فارنهایت دمای محیط 0.012 فوت مکعب در دقیقه جریان هوا لازم است .

براساس پارامتر های زیر تهویه محاسبه می شود :

1. حداکثر دمایی که ما می خواهیم .
2. حداکثر وزنی که در سالن می خواهیم .
3. نوع سیستم پرورش .

نکته : در سیستم های ویندولس ( بسته ) 60 درصد به عدد CFM  اضافه می شود .

مثال :

جهت ساختن سالن پرورش طیور باسیستم بسته به ابعاد 60 در 12 متر باضرفیت پرورش 3000 قطعه مرغ مادر گوشتی که حداکثر وزن برای هر قطعه به 3.5 کیلو گرم می رسد در منطقه ای با حداکثر درجه حرارت 40 درجه سانتی گراد قرار دارد مشخصات هواکش ها را محاسبه کنید .

3000* 3.5 = 10500 کیلو گرم

10500* 7.49 = 78645 متر مکعب در ساعت ( جریان هوا )

78645 /60 (دقیقه )= 1311 متر مکعب در دقیقه

 

در جدول ( دمای 40 درجه = 7.49 جابجایی هوا )

نکته : محاسبه تعداد هواکش ها طول سالن تقسیم بر عرض سالن.

1 متر مکعب = 35.2 فوت مکعب

1 فوت مکعب = 0.0284 متر مکعب

1 پوند = 454 گرم

 

انتخاب هواکش ها :

برای انتخاب هواکش ها توصیه می شود هواکش هایی با تعداد بیشتر وقدرت کمتر استفاده شود روش دیگر محاسبه هواکش ها از تقسیم طول سالن به عرض سالن بدست می آید .

اگر قدرت موتور هواکش 1.8 اسب بخار باشد وقطر پره 30 سانتی متر ، تعداد دور در دقیقه 1725 است و ظرفیت جریان هوا 47 متر مکعب در دقیقه است .

اگر قدرت موتور آن 1.4 اسب بخار باشد وقطر هواکش 46 سانتی متر باشد ظرفیت جابجایی هوا 82 متر مکعب در دقیقه است .

اگر قدرت موتور 1.2 اسب بخار باشد وتعداد دور در دقیقه 412 باشد وقطر آن 90 سانتی متر باشد مقدار ظرفیت جابجایی هوا 340 متر مکعب در دقیقه است.

انتخاب هواکش در زمستان یا تابستان :

1. استفاده از رئوستا که روی فن نسب شده وقدرت موتورراتنظیم می کند .
2. تعداد هواکش ها را بر اساس تجربه روشن نگه می دارند.

نکته : هواکش ها وهواده ها معمولا باید پشت به باد نسب شوند تا در موقع کار کردن فشار باد مانع از کارکرد صحیح آنها نشود .

نکته : محل نسب هواکش ها بستگی به شرایط محیطی واقلیم دارد ومعمولا باید در ارتفاعی ازسالن نسب شود که به خوبی انتقال هوا را انجام دهد وقابل تمیز کردن باشد که معمولا هواکش ها وهواده ها رادر ارتفاع 60 – 90 سانتی متری از کف نسب می کنند وبرای یکنواختی تهویه مخصوصا در روش تهویه عرضی فاصله دو هواکش حداکثر از هم بیشتر از 10 متر نباشد ، در سیستم تهویه با فشار منفی توصیه می شود در منطقه های سرد سیر هواکش ها در نزدیکی کف وهواده ها در سقف ودر مناطق گرمسیر بلعکس است .

محاسبه گرمای مورد نیاز در سالنهای مرغداری

محاسبه گرمای مورد نیاز در سالن :

- استفاده از : بخاری - هیتر مرکزی – سیستم های تابشی

- واحد بین المللی گرما در مرغداری ها BTU است : 1BTU=3.968 Kcal

- در زمستان به علت این که هوای کمتری برای تهویه سالن مورد نیاز است معمولا باید دورترین هواکشها به منبع حرارتی کار کند وروشن باشد تا هوا به طور یکنواخت در سالن پخش شود .

- هر چه تعداد هیتر باقدرت کمتر بیشتر داشته باشیم بهتر است چون احتمال دارد در یکی از انها مشکل پیش اید ومی توان از دیگری استفاده کرد .

میزان نیاز گرما : 1 متر مکعب = 60 کیلو کالری

مثال :

برای تامین حرارت سالنی با ابعاد 55 در 11 در 3 متر منبع حرارتی با چه قدرتی در این سالن مورد احتیاج است .

55*11*3=1815*60=108900 کیلو کالری هیتر باید خریداری شود

108900/3.968= 27444.5 BTU

سطح مورد نیاز برای واحدهای پرورش طیور : به موارد زیر بستگی دارد :

- نوع پرنده پرورشی

- سن پرنده

- حداکثر وزن زنده در سالن

- روش نگهداری

- شرایط اقلیمی ومحیطی سالن

نکته : تعداد پرنده پرورشی در هر متر مربع 11 -18 قطعه بسته به شرایط مختلف است .

برای تخمین ظرفیت یک سالن به فاکتورهای زیر احتیاج است :

- سیستم تهویه ونوع تامین اکسیژن

- منبع تامین حرارتی چگونه است

- اقلیم منطقه چگونه است

- نوع گله مادر ونوع نژادی که استفاده می کنیم

درجه بندی گوشت طیور به صورت زیر می باشد

درجه بندی گوشت طیور به صورت زیر می باشد :

 به دو نوع درجه 1 ودرجه 2 قراردارد .

عوامل موثر در درجه بندی گوشت طیور :

1-    رنگ پوست : در گوشت درجه 1 سفید مایل به زرد کم رنگ ودر گوشت درجه 2 سفید مایل به خاکستری یا صورتی کم رنگ است .

2-    سلامت پوست : در گوشت درجه 1 بدون پارگی است ودر گوشت درجه 2 با پارگی جزئی است .

3-    رنگ گوشت : در گوشت درجه 1 سفید مایل به صورتی ودر گوشت درجه 2 سفید مایل به خاکستری ویا سفید مایل به قرمز می باشد .

4-    وضعیت رشد ماهیچه ها : در گوشت درجه 1 ماهیچه ها به طور کاملا هماهنگ وقرینه به طور کامل رشد کرده اند ودر گوشت درجه 2 ماهیچه ها از رشد نسبتا خوبی برخوردارند .

5-    چربی : در گوشت درجه 1 بدون چربی انباشته شده در بدن وجود دارد ودارای مقداری چربی در زیر پوست است .

6-    زاویه سینه : در گوشت درجه 1 زاویه باز است ودر گوشت درجه 2 زاویه قائمه یا حاده است.

7-    استخوان سینه : در گوشت درجه 1 از نظر ظاهری بدن استخوان سینه قابل لمس نمی باشد ، در گوشت درجه دو ازنظر ظاهری استخوان سینه قابل لمس است .

8-    سلامت بافت های بدن وکوفتگی : در گوشت درجه 1 شکل ظاهری بافت های بدن سالم وبدون آثار کوفتگی وخونریزی وضرب خوردگی است ،درگوشت درجه 2 شکل ظاهری بافت های بدن دارای آثار ضرب خوردگی وکوفتگی می باشد .

دلایل برتری گوشت مرغ

دلایل برتری گوشت مرغ :

1-    بالا بودن ارزش غذایی مانند پروتئین در گوشت مرغ

2-    افت لاشه در گوسفند وگاو 50 درصد ودر مرغ 25 درصد وزن زنده است ، همچنین اگر استخوانها را جدا کنیم در گاو 18 – 20 درصد در گوسفند 17 – 25 درصد ودر مرغ 15 درصد افت خواهد بود .

3-    سالم بودن گوشت طیور نسبت به سایر دام ها از نظر بیماری های مشترک بین انسان ودام (زئونوز) در رتبه پایین تری قرار دارد به عنوان مثال مهمترین بیماری مشترک بین انسان وطیور سالمونلوز است که با رعایت مسائل بهداشتی حل می گردد .

4-    قابلیت هضم : سهل الهضم بودن وکم الیاف بودن گوشت مرغ نسبت به دام ها برتری دارد .

5-    سرعت رشد بالادر طیور: یعنی کوتاه بودن زمان رشد برای رسیدن به وزن مناسب .

به عنوان مثال : در مورد گوسفند این زمان یک سال است در صورتی که در جوجه گوشتی این زمان 42 – 45 روز است البته در نژادهای بومی یکجوجه 40 گرمی در عرض 6 ماه 10 – 15 کیلوگرم غذا می خورد تا به 1.2 کیلو گرم برسد .

6-    سهولت تغذیه طیور نسبت به سایر دام ها .

7-    ضریب تبدیل غذایی پایین در طیور :مقدار غذایی است که حیوان مصرف می کند تا یک کیلوگرم محصول تولید شود این ضریب در طیور 2.2 است در صورتی که در گوساله 8 است.

8-    سهولت نگهداری وصرفه جویی در زمین : برای پرورش طیور احتیاجی به مرتع وکشت وتهیه زمین نیست ،در پرورش به روش بستر به ازای هر متر مربع سالن می توان حدودا 30 کیلوگرم گوشت طیور تولید کرد .

9-    بازگشت سریع سرمایه : با توجه به کوتاه بودن دوره پرورش در مرغ بازگشت سرمایه سریع تر از دام می باشد .

مدیریت پرورش طیور گوشتی

 

پیشنهادات قابل ارائه به شرح ذیل می باشد:  

1-  بیش از ظرفیت سالن خود جوجه ریزی نکنید.

2- از تراشه چوب خشک برای بستر استفاده کنید و به ارتقاع بستر نیز توجه کنید ( 3 تا 7 سانتی متر باشد) به طوری که در زمستان بیشتر و در تابستان کمتر باشد.

3- حرارت سالن پرورش را طبق جدول هفتگی آن تنظیم کنید.

4 -  حتما" از تهویه مصنوعی و هواکش های برقی در مرغداری خود استفاده کنید.

5-   لامپ های آشیانه را هفته ای یکبار تمیز کنید زیرا در لامپ های کثیف تا بیش از 70 درصد از نورآنها کاهش یافته و نظام صحیح توزیع نور مختل می گردد.

6-  اگر مرغداری شما کوره لاشه سوز ندارد حداقل بایستی از چاه برای معدوم نمودن تلفات استفاده کرد. این چاه باید دور از لانه تهیه شود. به علاوه چند روز یکبار باید به مقدار کافی آهک یا ماده ضد عفونی کننده در چاه ریخت.

7- همیشه در تابستان آب خنک و در زمستان آب ولرم در اختیار جوجه ها قرار دهید.

8- قبل از احداث مرغداری چند نمونه آب منطقه را به آزمایشگاه ارسال و درصورت خوب بودن کیفیت آب منطقه نسبت به احداث مرغداری اقدام نمایید.

چند پیشنهاد برای واکسیناسیون صحیح :

الف : برای جلب جوجه ها به آب محتوی واکسن هرگز ویتامین و یا شکر اضافه نکنید.

ب : برای خنک کردن واکسن هرگز یخ را در داخل محلول واکسن نریزید چون امکان دارد مواد ضدعفونی کننده داشته باشد.

ج : بهتر است در ساعات خنکی هوا واکسیناسیون صورت گیرد.

د : از آبخوری های اتوماتیک استفاده نکنید.

ه : در تابستان یک ساعت و در زمستان دو ساعت به جوجه ها تشنگی بدهید.

و : واکسن حل شده در حلال مربوطه و یا آب مقطر خنک برای مدت کوتاه قابل مصرف است و پس از دو ساعت از ارزش آن کاسته شده و یا اینکه ارزش ندارد مگر اینکه سازنده واکسن دستور داده باشد.

10- هرگز از بسترهایی که تهیه شده از تراشه چوب تازه و حاوی پوست های درخت است، استفاده نکنید چون امکان آلودگی به آسپرژیلوس در انتخاب بستر دقت لازم را بعمل آورید و پس از پهن کردن آن از فرمالین پرمنگنات استفاده کنید.

11- در روزهای اولیه جوجه ریزی در صورتی که عادت به بسترخواری وجود داشته باشد می توان روی بستر کاغذ روزنامه پهن کرد تا این عادت در جوجه ها از بین برود.

12- درصورتی که جوجه ها بال های خود را باز کرده و در حال دهنک زدن در گوشه سالن ایستاده باشند دلیل بر گرمای بیش از حد سالن می باشد. در این موارد به فکر کاهش دمای سالن باشید.

13- اغلب مرغداران علاقمندند که تعداد بیش از حد استاندارد جوجه در سالن پرورش بریزند و سیاست آنها این است که تعدادی تلفات خواهیم داشت و جا وسیع خواهد گردید، بنابراین پیشنهاد می گردد، به هیچ وجه بیش از حد استاندارد در سالن خود جوجه نریزید.

14- اغلب اوقات در سیستم بسته برای کاهش عارضه همدیگر خواری از لامپ های قرمز استفاده می نمایند.

در سالن های بسته ای که از نور قرمز استفاده می کنند هرگز نور قرمز را به نور سفید تبدیل ننمایند چون طیور ظرف چند دقیقه مبتلا به کانی بالیسم خواهند شد.

15- لامپ ها را در تمام سطح سالن با فاصله مساوی 5/1 برابر ارتفاع لامپ از سطحی که طیور در آن قرار گرفته اند نصب نمایید.

16- در سالن های با سیستم باز باید از آویزان نمودن لامپ توسط سیم خودداری بعمل آید.

17- از لامپ های با قدرت حداکثر 60 وات استفاده نمایید و نحوه قرار گرفتن لامپ ها باید به گونه ای باشد که شدت روشنایی در تمام سطح سالن یکنواخت باشد.

18- وجود نیترات یا نیتریت در آب نشانگر نفوذ فضولات یا کودهای حیوانی به داخل جریان آب می باشد.

19- سعی کنید همیشه آب در اختیار جوجه ها باشد.

20- با توجه به جهت بادهای وزنده به استان تهران بهترین جهت برای بنای سالن مرغداری با سیستم باز، در این استان جهت جنوبی و یا جنوب شرقی می باشد.

21- پنجره های سالن پرورش باید به شکل کتابی باز شوند تا جریان هوا به طور مستقیم به گله برخورد نکند.

22- در هفته اول جوجه ریزی به دلیل خشک بودن بستر و عدم تولید گاز احتیاج به روشن کردن هواکش نیست لیکن به تدریج که سن جوجه ها بالا می رود با باز کردن کامل پنجره ها و روشن کردن هواکش ها ، هوای داخل سالن را تنظیم نموده و از ایجاد گاز و گرد و خاک جلوگیری نمایید.

گردآورنده:حجت قائمی فر      (کارشناس طیور)

دانه های روغنی

(مقدمه)

کاشت دانه های روغنی از دیر باز بخش مهمی از کشاورزی کشورها ، از جمله بسیاری از کشورها ی شرقی را تشکیل می داده است و برخی از آنها جزو اقلام عمده صادراتی این کشورها محسوب می شده اند . کاربرد دانه های روغنی در مصارف غذایی انسان و استفاده از کنجاله آنها برای دام و نیز مصرف آنها در داروسازی ، صابون سازی و برای سوخت ، سبب جلب علاقه کشاورزان شده و به دلیل آنکه فراورده های حاصل از دانه های روغنی از ورود فراورده های مشابه به داخل جلوگیری می کرده و جانشین مستقیم سوخت و روغنهای وارداتی بوده است ، دولت ها نیز از کاشت آنها حمایت کرده اند . کشت پروتئین گیاهی در این محصولات و استفاده از آن به جای گوشت و پروتئین ماهی و نیز معرفی دانه های روغنی جدیدی چون سویا ، شلغم روغنی ، کرامب ، نایجر و هوهوبا به بازارهای جهانی افزایش تقاضا برای فرآورده های مختلف آنها از جمله شیر و پنیر و سویا و نوشیدنی مقوی تهیه شده از بادام زمینی ، سبب اهمیت روز افزون این محصولات شده است . ایران نیز از جمله کشورهایی است که کاشت برخی از دانه های روغنی چون کنجد ، کرچک ، گلرنگ ، و آفتابگردان در آن قدمتی طولانی دارد.

اطلاعات تکنیکی برای کمک به تولید کنندگان در همه سطوح تولید و توسعه در دسترس ، و نسبت گردآوری آن از سطح و نسبت تقاضای آن بسیار بیشتر است . در بسیاری از نقاط ، تکنیکهای پیشرفته ممکن است در ابتدا چندان هم ضروری نباشد زیرا تولید دانه های روغنی در نقاط گرمسیری می تواند در عمل بدون هیچ هزینه اضافی و فقط با کار سخت و به موقع توسعه گسترده ای داشته  باشد! کاشت و وجین به موقع "تولید مزارع کوچکی را که تقریبا" هر نوع محصول یک ساله گرمسیری را به بار می آورد ، به طور اساسی افزایش خواهد داد . هنگامی که این محصول با میزان مطلوب کاشت و تکنیکهای پیشرفته برداشت و ذخیره کردن همواره شد ، سودمندی کلی ، با هزینه کم یا با هیچ هزینه ای  ، به نحو غیر منتظره ای افزایش می یابد.

انبار کردن و حمل و نقل کرچک

از انبار کردن بذر کرچک به میزان زیاد در مزرعه ، تا حد امکان باید اجتناب کرد ، زیرا بذرها بزرگتر اند و به دلیل وزنشان فضای قابل توجهی را اشغال می کنند . از آنجا که حمل بار با قطار یا واگن در صورتی که کاملا بارگیری شده باشد ، معمولا ارزانتر تمام می شود ، انبار کردن مقدار معینی از بذرها روی زمین مزرعه ، اجتناب ناپذیر است . بذر کرچک را بر خلاف دانه های روغنی دیگر ، برای نمونه بادام زمینی بسته بندی شده ، نمی توان جز برای دوره هایی کوتاه انبار کرد زیرا گرما و نیز نور خورشید ، میزان و کیفیت روغن بذر را کاهش می دهند . انبار کردن بذر در دمای کم مصنوعی یا طبیعی ، چنان که در شوروی انجام می شود ، بر رشد گیاه اثر می گذارد و وجود دمای 7-5 درجه سانتی گراد به مدت 6 ماه ، جوانه زدن را از 93 درصد به 3 درصد تقلیل داد ( بلاگدیر و سواستیانوا 79-1975 ) . بسته بندی کردن بذر باید با دقت انجام شود و تا حد امکان باید کمتر آن را دست نالی کرد . توصیه می شود برای برداشتن و گذاشتن آنها از خاک اندازها یا بیلچه های چوبی و تسمه های لاستیکی که برای انتقال مواد به کار می رود ، استفاده شود . بذرهای صادراتی باید تمیز و عاری از بذر صدمه دیده یا شکسته باشد . اگر میزان بذرهای صدمه دیده یا شکسته بیش از 5-2 درصد باشد ، ممکن است به جریمه هایی سخت یا عدم قبول آن محموله صادراتی منجر شود . بیشتر کشورها برای حمل و نقل بذر کرچک قوانین اجرایی دارند . این قوانین به رنگ و اندازه نشانه هایی بستگی دارد که بذرها را مشخص می کند و همچنین برای حمل و نقل کرچک به عنوان غذای انسان یا علوفه در یک وسیله حمل و نقل محدودیتهایی قایل می شود . در عرشه کشتی بذرها باید جدا از دیگهای بخار قرار گیرند . از بذرهای صدمه دیده و پوست بذرها نمی توان به عنوان سوخت استفاده کرد یا از آنها کود ساخت ، و کیفیت کود حاصل تقریبا با کود حیوانی مزرعه یکی است و از کود محلی یوما یا کود حیوانی آغل گاو و گوسفندان بهتر است .

آفتهای شایع کرچک در انبار

                                                نوع آفت                      محل زندگی

Ephestia cautella              سوسک انبار گرمسیری          در همه جا شایع

Lasioderma serriocorne   سوسک سیگاری                در همه جا شایع

 Tribolium  castaneum     سوسک گل یخ                  در همه جا شایع

خشک کردن و انبار کردن بادام زمینی

در بیشتر کشورهای تولید کنندۀ بادام زمینی ، مرحله خشک کردن ساده است ، و بیشتر اوقات عبارت است از : قائم نگاه داشتن کیسه های پر شده و باز نگاهداشتن سر کیسه ها تا زمانی که غلافها آن قدر خشک شوند که قابل پوسته شدن ، خرمن شدن ، و یا قابل انتقال شوند . پس از برداشت مکانیزه در مناطق معتدلتر ، میزان رطوبت غلاف های بدست آمده ، برای انبار کردن باید تا 10 – 8 درصد کاهش یابد . در مناطق توسعه یافته ، انبار کردن محصول در مزرعه مدت زمان کمتری طول می کشد و معمولا هنگامی به روغن گیران محلی تحویل می شود که رطوبت محصول به سطح قابل قبولی رسیده باشد . در آمریکا ، درجه حرارت هوای توصیه شده برای خشک کردن بادامها عبارت است از؛ برای توده ای به ارتفاع 5/1 – 25/1 که 20 درصد رطوبت  داشته باشد ؛ 35-25 درجه سانتی گراد یا 10 درجه سانتی گراد بیش از دمای محیط و جریان هوایی به میزان 8 متر مکعب . در آفریقای جنوبی حداکثر 35 درجه سانتی گراد با 40 درصد رطوبت توصیه می شود .

با این وجود ، ارقام تجاری در برابر حرارتهای خشک کننده به گونه های متفاوتی واکنش نشان می دهند و اگر کیفیت یا قابلیت زیست نباید تاثیری ببیند ، درجه حرارت مناسب باید تعیین و آنگاه اعمال شود (نوردن 1975⁸² ).

در ضمن خشک کردن ، رطوبت بسرعت از هسته ها به غلافها می رود و چون این مرحله پس از متوقف شدن عمل خشک کردن ادامه می یابد، از خشک کردن بیش از حد غلافها باید اجتناب کرد ، زیرا بادامهای بسیار خشک در ضمن پوست کندن به نحو بدی صدمه می بینند .

مغزهایی که زیاده از حد حرارت می بینند ، بی نهایت شکننده اند و احتمال تغییر رنگ و مزۀ آنها وجود دارد که همه اینها منجر به کاهش ارزش آنها می شود . خشک کردن آرام غلافها بر خشک کردن سریع آنها از نظر کیفیت نهایی ، رجحان دارد ، و خشک کردن 5 درصد غلافها در هر ساعت منطقی است . نوع لاوکی که برای خشک کردن استفاده می شود به محصول کل قابل انتظار و سیستم کشاورزی تولید کننده بستگی دارد . برای خشک کردن بادام های پوست نشده لاوکهای یدک متحرک ، لاوکهای خشک کننده محوری و لاوکهای دورانی عمودی مناسب اند .

خشک کنهایی که پیوسته با جریان هوا کار می کنند ، به طور معمول فقط برای تولید کنندگان یا تعاونیهای بسیار بزرگ مناسب است ، زیرا این خشک کن به توجه مدام شخص مجربی نیاز دارد.

بادامهای پوست نشده بسهولت در کیسه یا به صورت فله انبار می شوند ، اما آنها را نباید در معرض نور آفتاب مستقیم قرار داد چه این عمل آنها را بسیار خشک می کند و در موقع پوست گیری آسیب بسیاری بر آنها وارد می شود. بادامهای بدون پوست در صورتی که خشک باشند به خوبی انبار می شوند ، اما در برابر صدمه ناشی از حشرات و جانوران موذی بسیار حساس هستند . این بادامها بسهولت در کیسه یا به صورت فله حمل می شوند ، اما هنگامی که میزان روغن حایز اهمیت است ، روغن کشی ترجیحا " باید در محل انجام شود . دمای بالا ، بر کیفیت روغن و قابلیت زیست تاثیر سوء دارد . بادامهای مصرف خوراکی یا پختنی دارند باید جدا از بادام هایی که مصرف صنعتی دارند نگاهداری شوند و چون معمولا" از ارزش بیشتری برخوردارند، در چیدن و انبار کردن آنها دقت بیشتری لازم است . برای نمونه در گامبیا ، نوعی بادام زمینی موسوم به فیلیپین پینگ 83 که برای مصرف خوراکی کشت می شود ، در تشکیلات خرید و فروش به صورت جداگانه نگاهداری می شود و در این صورت ، نسبت به تجارت معمول بادام زمینیها ، حق بیمه بیشتری بدان تعلق می گیرد.

بادام زمینیهای سالم شکسته نشده با پوست در انبار ، در مقایسه با بادام زمینیهای بدون پوست ، نسبت به حمله حشرات کمتر حساسند ، اما چنانچه پوسته مغزهای دسته دوم شکسته نشده باشد آنها نیز در برابر صدمه مقاومند . کنجاله تراکم یا تفاله بادام زمینی در صورت عدم محافظت بسرعت مورد حمله حشرات قرار می گیرد ، زیرا غذای مطلوبی برای بسیاری از آفات انبار است. از آنجا که دوره زندگی این آفتها کمتر از یک ماه است و تعداد آنها با سرعت زیادی افزایش می یابد ، نمی توان اهمیت نظافت و اعمال بهداشتی صحیح را در انبارها بیش از حد مورد تاکید قرار نداد . هنگامی که محصولات یا تولیدات انبار شده آفت زده می شوند ، غالبا " درمان آنها ممکن و یا مقرون به صرفه نیست و یا برای محافظت کامل آنها باید روشهای زیادی را اعمال کرد تا خسارت کاهش یابد . در گذشته انبارها و لاوکهای دائمی فلزی یا چوبی بوده اند ، اما امروزه ساخته های نیمه دائمی پلاستیکی با سرعتی فزاینده جایگزین آنها می شود.

این ساخته ها می توانند از چیزی که اساسا " یک کیسه پلاستیک بزرگ است تا ساختمانهای کاملا " ساخته شده که گنجایش هزاران تن محصول را دارد ، متغیر باشد . به دلیل آنکه اغلب می توان این ساختمانها را از ساختمانهایی که با مواد دیگر ساخته شده اند ، به نحو کاملتری درزگیری کرد، بنابراین ضدافونی کردن آنها آسانتر است و در نتیجه زیانهای ناشی از انبار کاهش می یابد . برای انبار کردن دانه های بدون پوست و پایه های پرورشی ، اگر قرار باشد بادامها قابلیت زیستی خود را برای بیشتر از یک فصل حفظ کنند ، یک انبار مجهز به تهویه تقریبا " ضروری است . در دمای 4-2 درجه سانتی گراد و رطوبت متوسط 5/6 درصد می توان محصول را حداقل به مدت دو سال انبار کرد و در این حال آسیب چندانی به قابلیت زیستی بذر نمی رسد . برای مصارف کم اهمیت تر ، هنگامی که فشار اکسیژن یا ازت کم باشد ، انبار کردن بادام زمینی بدون پوست می تواند بهتر انجام گیرد( اسلی 84 و همکاران 1987 ) . در هندوستان مقدار کمی دانه بدون پوست خشک که با یک حشره کش / قارچ کش درمان شده بودند ، برای مدتی بیش از یک سال به طور موفقیت آمیز در کیسه های نازک از جنس پلی وینیل انبار شدند بی آنکه به قابلیت زیستی آنها ضرر مهمی وارد شود ( رامامورتی ⁸⁵  1979 ).

آفلاتوکسین

مشکل ویژه انبار کردن بادام زمینی تولید سمی است به نام آ فلاتوکسین در کنجالۀ بادام زمینی. اگر چه این مشکل ، عمده" خاص روغن گیران است ، اما عفونت اولیۀ غلافها در مزرعه یا انبارهای کشاورزی پیدا می شود . منشا این سم قارچی است به نام Aspergillus Flavus  که در سطح جهان شایع است و عوام آن را با نام پوسیدگی زرد بذر می شناسند .

پس از خارج کردن دانه از زیر خاک معمولا هوای بسیار گرم و خشک این کپک را از میان می برد، اما دوره های بارندگی و تاخیر در برداشت یا خشک کردن غلافها شرایط مناسبی برای رشد بدون وقفه این کپک به وجود می آورد ، انبار کردن محصول با شرایط نا مطلوب این امکان را فراهم می سازد که غلافها و هسته ها بپوسند و یا به مدفوع حشرات آلوده شوند و همچنین امکان تشکیل افلاتوکسین را افزایش می دهد . افلاتوکسین در مزرعه قابل مشاهده نیست ،اما هر محصولی که عفونت قارچی دارد بویژه اگر تنش رطوبت با آن همراه شود ، مستعد ابتلا به افلاتوکسین است . این بیماری را می توان با روشهای زراعی مناسب ، برداشت و خشک کردن سریع و فراهم آوردن شرایط خوب در انبار ، تا حدی کنترل کرد ، اصلاح نژاد های بادام زمینی همراه با مقاومت گیاه در برابر بیماری قارچی ، احتمالا  بهترین روش برای کاهش خطر است ، و شواهدی دال بر این احتمال وجود دارد ( میکسون 1979 ) . نقش حرارت در بروز آلودگی افلاتوکسین ذرت و پنبه ثابت شده است ، اما هنوز مدرک کاملی برای ارتباط دادن آفتهای بادام زمینی وجود ندارد ( ویدستورم ⁸⁶  1979 ) .

.           

آفت های انبار بادام زمینی

       نوع آفت                             محل زندگی

 Aphauns sordidus                    سن غلاف                       آفریقا – آسیا

Carydon gonagra                      سوسک بادام زمینی          آفریقا

Corcyra cephalonica                نوعی بید                         در همه جا شایع

 Ephestia cautella                      نوعی بید                          آفریقا – آسیا

Oryzaephilus mercator           سوسک حبوبات                بسیار شایع

Plodia interpunctella                پروانه کنجالۀ هندی          در همه جا شایع

Tenebriodes mauretanicus    سوسک کادلا ⁹⁰               آفریقا – آسیا

Tribolium castaneum              سوسک گل                      در همه جا شایع

Trogoderma granarum           سوسک کاپرا ⁹¹                بسیار شایع

انبار کردن و خشک کردن شلغم روغنی

بالا بودن میزان روغن ، کوچک بودن بذر شلغم روغنی و خطر گرم شدن آب ایجاب می کند که کار خشک کردن و انبار کردن این بذر بسرعت و بطور موثر انجام شود ، زیرا این عمل اثر زیادی بر کیفیت یک فراورده دارد . میزان رطوبت  بذرهایی که از مزرعه جمع می شوند ، بالاست . این میزان در محصولات درو نشده 15- 10   درصد و در محصولات درو شده ای که  در ردیفها چیده می شوند 15-10 درصد است . تمیز کردن دوباره این محصول اغلب لازم است . ضرورت این عمل تنها به خاطر جلوگیری از آلودگی و گرما در بذرهای فلۀ شلغم – که ناشی از بذرهای علف های هرز و بقایای محصول بسیار مرطوب است – نیست بلکه همچنین به خاطر آن است که روغن گیران جریمه های سختی را منظور می کنند و حتی ممکن است نمونه هایی را که 2 درصد ناخالصی دارند ، رد کنند . چنانچه محصول برای مدتی طولانی در هوای آزاد باقی بماند ، خطر شکستن و وارد آمدن خصارت بر کیفیت بذر آن را تهدید می کند .

بدین لحاظ بسیاری از کاشت کنندگان شلغم روغنی ترجیح می دهند که مزرعه خود را به سرعت تمیز کنند و بذر را در محل سرپوشیده دوباره تمیز کنند .

نزول باران بر یک محصول ، قبل از برداشت آن با کمباین ، سبب افزایش بیماری قارچ می شود و  پس از برداشت کپک هایی که روی بذر باقی می ماند و بقایای محصول می تواند سبب ایجاد مشکلاتی نظیر گرم شدن و گرد و غبار در انبارهایی شود ( سینها و والاس ⁵³  1977 ). تمیز کردن دوباره محصول در شرایطی که تولید یک نمونه قابل قبول ممکن ضروری نباشد ، خطرات یاد شده و به میزان قابل ملاحضه کاهش خواهد داد .

تعادل میزان رطوبت در شلغم روغنی در هر رطوبت نسبی بسیار کمتر از غلات است . برای نمونه 18 درصد رطوبت در شلغم روغنی زیاد است و این میزان برابر 23 درصد رطوبت در جو است ؛ 9 درصد برای شلغم روغنی خشک و برابر 15 درصد برای جو است . بنابراین  شلغم روغنی خشک و تمیز نشده فله به سرعت فاسد خواهد شد . برای نمونه بذر شلغم روغنی با رطوبت تقریبا 20-18 درصد که در دمای 20 درجه انبار شود طی 24 ساعت شروع به فاسد شدن خواهد کرد و برای یک ماه انبار شدن در همین دما باید رطوبت آن را به 12-10 درصد برسد .

برای سالم نگه داشتن این چنین محصولی در انبار یا تحویل آن به بازرگانان لازم است آن را خشک نگه داریم و رطوبت 9 درصد و ترجیحا 9-7 درصد ضروری است .

میزان روغن شلغم روغنی بیش از 40 درصد است و برای جلوگیری از گرم شدن و ترشیدگی  روغن ، خشک کردن بذر باید به سرعت و به طور موثر انجام شود شلغم روغنی رطوبت خود را بسهولت از دست می دهد بنابراین عبور بذر از خشک کن در یک مرحله ممکن است میزان رطوبت آن را بسیار کاهش دهد و احتمالا استفاده از یک خشک کن دو مرحله ای ضرورت نخواهد داشت با وجود آن که اگر رطوبت هوای بیرون کم باشد مقادیر کمتر بذر را می توان با روش تحویه خشک کرد اما برای خشک کردن مداوم بذر می توان از هوای بسیار گرم و سرد استفاده کرد.

بیشتر خشک کن های غلا ت برای شلغم روغنی مناسب اند به شرط آن که برای جلوگیری از خصارت درزگیری شوند و تفاوت اساسی در نحوه کار با غلات و شلغم روغنی حائز اهمیت است. دانسیته حجمی بذر مرطوب در بر داشت ، تقریبا 40 پوند 50 فوت مکعب است ، اما در حین خشک کردن به 45 پوند در یک فوت مکعب – هر تن حدود 50 فوت مکعب است – افزایش یافت . از آنجا که دانسیته حجمی شلغم روغنی زیاد است ، انبار و لاوکهای بارگیری را نمی توان تا همان عمقی که برای غلات معمولی است پر کرد و شاید لازم باشد که بارها و سرعت های بالابر ها و نقاله علوفه را تنظیم کرد به ویژه باید یادآوری کرد که ضریب داخلی استکاک برای شلغم روغنی در مقایسه با گندم ، بسیار کمتر است و بنا بر این فشار در لاوکهای بتونی برای این محصول بسیار بیشتر است در لاوکهای استیل گالوانیزه که در برخی از کشورهای گرمسیر معمول است فشار برای هر دو محصول یکسان است زاویه تعادل شلغم روغنی و جو یکسان در حدود 28-27 درجه است ، اما مقاومت این بذر کوچک در برابر جریان هوا دو برابر است و چون واقعا 50 درصد روغنی است سرعت خروج رطوبت از آن دوبرابر سرعت خروج رطوبت از جو است . برای خشک کردن بذر فله شلغم روغنی توصیه می شود که عمق بذر در دستگاه یک متر باشد. چنانچه بیش از این مقدار باشد به جریان هوای بیشتر نیازمندیم و اگر کمتر باشد سبب ایجاد حفره هایی می شود ، یعنی در بذری که در مدخل ورودی جریان هوا قرار دارد مناطق مرطوبی ایجاد می شود . در ضمن خشک شدن بذر هر گونه قشری که در سطح تشکیل می شود باید شکسته شود. اگر از خشک کنی استفاده می کنید که جریان هوای آن مداوم  داغ است ، دما نباید از حداکثر دمای مورد توصیه سازنده دستگاه تجاوز کند . این دما می تواند بسته به میزان جریان بذر در خشک کن از 60 الی 80 درجه سانتی گراد متغیر باشد و بذر باید با هوای خشک خنک شود اگر برای خنک کردن بذر شلغم روغنی از خشک کن خاص غلات استفاده کنیم ممکن است این مرحله از کار جریان کار را کند کند زیرا بذر های شلغم روغنی در برابر جریان هوا مقاومت می کنند و ضرورت رسیدن بذر به دمای خروجی ، جریان هوا را در خشک کن محدود می کند چنانچه بذر ها را به مدت یک شب در لاوک گذاریم ممکن است دمای آنها کاهش یابد اما ممکن است این کار سبب مرطوب شدن مجدد انها شود از آنجایی که بهای پرداختی برای شلغم روغنی معمولا بر اساس میزان روغن آن است بنابراین باید آن را با آرامی خشک کرد تا خطر زیاد گرم شدن بذر به حداقل برسد.

بذر تمیز و خشک به خوبی انبار می شود و نقل و انتقال آن در کیسه یا به صورت فله با ماشینهای مرسوم به راحتی صورت می گیرد با این وجود به دلیل آنکه بذر شلغم روغنی کوچک گرد و سنگین است به راحتی حرکت می کند و برای اجتناب از وارد آوردن خسارت در حین حمل و نقل آن اقداماتی احتیاطی ضروری است بالابر ها و لاوکها از نظر نقایصی که ممکن است پیدا کنند باید مرتبا بازرسی و همه درزها و سوراخها باید مسدود شود .

شلغم روغنی خشک و نشکسته معمولا نسبت به سایر دانه های روغنی کمتر مورد حمله آفات انباری قرار می گیرد و این به سبب پوشش سخت بذر است که از آن محافظت می کند بنابراین در هنگام برداشت برای اطمینان از آن که خصارت وارد بر بذر به کمترین مقدار برسد باید تمام تلاش خود را به کار ببندیم.

آفت های انباری شلغم روغنی

نوع آفت                      محل زندگی

Acarus immobilis                   کنه                              شایع

Gleyphagus destructor           کنه                                        شایع

Oryzaephilus mercator          سوسک حبوبات          شایع

Tarsonemus granarius           کنه                             شایع

Tribolium castaneum            سوسک آردی                    در همه جا شایع

Tyrophagus putrescentiae     کنه                                  شایع

انبار کردن بذر گلرنگ و حمل و نقل آن

در مناطقی که امکان دارد بذر باید در کیسه انبار شود، لاوکهای خاص حبوبات کاملا "مناسبند ، به شرط آن که رطوبن بذر در حدود 5 درصد باشد و ممکن است بذر را با وارد کردن هوا با فشار به داخل لاوک خشک کرد اما اگر بذر فقط به منظور روغن کشی مورد نیاز باشد ، این کار به دلیل گران بودن هزینه نصب عملی نیست ( اما) هر گاه تهیه بذر تضمین شده مورد نظر باشد ، این کار بجاست .

دانه های سالم به مقدار کم با رطوبت کمتر از 8 درصد بدون آنکه ضرر زیادی به زیست پذیری آنها وارد شود بخوبی انبار می شوند ، اما برای ذخیره سازی مطمئن پایه های مربوط به اصلاح نژاد نظارتی دقیق تر لازم است . رطوبت و بویژه دما را باید کنترل کرد و در 7-4 درصد رطوبت با دمای ثابت 10 تا 12 درجه سانتی گراد پس از هشت سال جوانه زدن بیش از 80 درصد بود ( باس ⁸⁷  1968 ) . انبار کردن دراز مدت بذری که برای روغن کشی مورد نظر است مقرون به صرفه نیست و در صورت امکان باید از آن اجتناب کرد . کاربرداشت باید چنان تنظیم شود که تحویل بذر خرمن کوبی شده به روغن گیر تا حد امکان بتواند سریع انجام شود و این کار ممکن است حتی شامل کاشت در یک دوره خاص باشد . در مناطقی که بذر برای تحویل به خریداران یا آسیابانها باید مسافتی حمل شود شاید لازم باشد به منظور استفاده از مزایای حمل محصول به صورت فله چند تن از آن را انبار کرد . هدف کار باید حمل و نقل محصول به صورت فله باشد ، اما در اکثر کشورهای عقب نگاهداشته که زمینهای عمده را برای افزایش تولید گلرنگ تامین می کنند ، امکانات حمل و نقل معمولا برای چنین انتقالی فراهم نیست . وسایل توزین و بسته بندی احتمالا باید در محلهای تولید یا شرکتهای کشاورزی نصب شود و این کار بلافاصله بهای فروش را بالا می برد . از آن جا که گلرنگ خوراکی و نیز قابل فروش است ، انبارها باید ضد دزد باشد و این دلیل دیگری برای انتقال سریع محصول است .

  آفت های انبار گلرنگ

        نوع آفت                 محل زندگی

Lasioderma serricorne            سوسک تنباکو                در همه کشورها

Stegobium paniceum              سوسک بیسکویت           در همه کشورها

Trogoderma spp                                                             در همه کشورها

و سایر آفتهای محصولات عمده انبار شده .

  نگاهداری کنجد

نگاهداری بذر کنجد به صورت فله ، به شرط آن که بذر تمیز و خشک باشد . مشکلات چندانی ندارد . بذری که ضربه می خورد یا به مواد خارجی آلوده می شود روغن بی رنگ و فاسدی تولید می کند . از آن جا که بذر کوچک و نسبتا سنگین است ، مقدار زیادی از حجم کمی را اشغال می کند و از این رو نگاهداری آن در مقایسه با سایر دانه های روغنی حجیم ، بیشتر مقرون به صرفه است . انتقال بذر به وسیله مدرن ترین ماشینهای حمل و نقل بسهولت انجام می شود و در صورتی که این ماشینها در شرایط خوبی باشند ، بذرها به طور جرئی خسارت می بینند و یا اصولا خسارتی نمی بینند . نظریه ها یی که پیرامون کار با بذر فله گلرنگ و نگاهداری آن ابراز می شود معمولا برای کنجد اعمال می شود اما در مناطق روستایی شاید اقدامهای احتیاطی که برای مقابله با سرقت انجام می گیرد، زحمت بیشتری داشته باشد.

روشهای نگاهداری و مخزن نگاهداری کنجد در مزارع روستایی می تواند متفاوت و اغلب استادانه باشد ، زیرا تعدادی از حشرات بسهولت بذر کنجد را مورد حمله قرار می دهند ، و یا کرم و حیوانات اهلی آن را می خورند . ظرفی که امروزه استفاده از آن بسیار معمول است،قوطی حلبی نفت سفید یا قوطی روغنی است که در همه جا یافت می شود و هر دو درپوشهای بسیار محکمی دارند. در آفریقا مقادیر کمی بذر کنجد را ممکن است در ظروف سفالی نگاهداری کنند ، یا آنها را در قطعه های کوچکی از برگ موز می پیچند و با کود منافذ آن را می گیرند و در معرض دود بخاری آویزان می کنند . در قسمتهایی از آفریقای شرقی و غربی مخروطهایی از گل و انبارهایی از ترکه به ظرفیت 100 کیلوگرم می سازند و روزنه های باریک آن را با درپوش گلی می گیرند . شماری از این انبارها ممکن است در کنار هم روی یک سکوی برآمده مجتمع باشند و با یک سقف کاهگلی ناهموار آنها را می پوشانند .

بذر قابلیت زیست خود را در شرایط کنترل شده بخوبی حفظ می کند . هنگامی که این بذر از 50 درصد رطوبت نسبی  و دمای 18 درجه سانتی گراد نگاهداری می شود ، پس از یک سال از قدرت جوانه زدن آن کاسته نمی شود ( پریتو ولئون ⁹⁰  1976 ).

 

 

  آفتهای انبار کنجد

خسارت ناشی از حمله حشرات بر بذر و کنجاله متراکم کنجد ، خسارتی عمده است اما اطلاعات منتشر شده کمی پیرامون میزان واقعی خسارت در یک منطقه خاص وجود دارد.

تقریبا همه نشریات رسمی به این خسارت در مورد محصول کنجد به لزوم تهیه انبار ضد حشره برای بذر کنجد اشاره می کنند . میزان این خسارت را می توان از ارزیابی رسمی وزارت کشاورزی پاکستان تشخیص داد . در این کشور میزان بذری که از یک فصل تا فصل بعد نگاهداری می شود معادل 1200 تن یا در حدود 23 درصد از کل محصول است . در هندوستان نیز خسارت سنگینی ممکن است متوجه محصول کنجد شود ( سریواستاوا 1970 ) .

آفتهای انبار کنجد

      نوع آفت                محل زندگی

Carpophilus obsoletus                   سوسک میوه خشک                   آسیا

Corcyra cephalonica                      بید برنج                                  در همه جا شایع

Ephestia caulella                           سوسک انبار گرمسیری              در همه جا شایع

Tribolium castaneum                    سوسک قرمز آردی                   در همه جا شایع

Trogoderma granarium                 نوعی سوسک                          در همه جا شایع

انبار کردن سویا

روش های صحیح برداشت که دانه های کاملا سالم تولید می کند ، عمدتا مشکلاتی را که بعد از انبار کردن محصول پیش می آید ، کاهش می دهد . نمونه های کثیف دانه های سالم بسهولت تمیز می شوند و کمتر از دانه های تمیزی که بخش عمده ای از آنها آسیب دیده است ، به محافظت نیاز دارد . میزان اسیدهای چرب آزاد روغنی که از دانه های تمیز آسیب دیده به دست می آید بیشتر است . ممکن است ارقام "بذر سخت " که پوسته بذر آنها سخت تر یا غیر قابل نفوذ تر از حد معمول باشد ، بتواند خسارتهایی را که ضمن برداشت متوجه دانه می شود تقلیل و فساد آن را در انبار کاهش دهد .

بذر های خشک تمیز که میزان رطوبت آنها 10 درصد یا کمتر باشد به صورت فله بسهولت قابل انتقالند ، بخوبی انبار می شوند و بجز مبارزه با آفات و جوندگان مشکلات چندانی ندارند .

دانه هایی که با بیش از 14 درصد رطوبت برداشت می شوند ، قبل از آنکه در کیسه ریخته شوند یا به صورت فله انبار شوند باید خشک شوند . در مناطق بسیار گرم کافی است کیسه های سر باز بذر را در سایه بطور قائم نگاه داریم .

اما در نقاطی که چنین کاری امکان پذیر نیست ، لازم است بذر به طریقه مصنوعی خشک شود .  برای این منظور به ویژه در کشتهایی که به منظور تولید بذر صورت می گیرد ، بهتر است از هوای سرد استفاده شود . خشک کنهایی که با هوای گرم کار می کنند برای جلوگیری از خسارت دیدن بذر ، نیاز به رسیدگی دقیق دارند . تصور می شود که دمای 40 درجه سانتی گراد ، بالاترین دمایی است که باید حفظ شود . معلوم شده است که دمای 60 سانتی گراد جوانه زدن را کاهش می دهد و بر کیفیت بذر اثر می گذارد . بذای انبار کردن محصول در مزرعه در سراسر فصل رطوبت باید در حد 12 – 10 درصد نگاه داشت . از آن جا که آب می تواند تا نوک لاوکها بالا برود آنها را باید بطور منظم کنترل کرد و لایه بالای دانه ها را برگرداند . به این ترتیب دانه ها فاسد نمی شوند . هنگامی که خشک کردن محصول به طریقه مصنوعی ، بطور صحیح انجام می شود ، هر چند ممکن است که انبار کردن دانه هایی که با هوای گرم خشک می شوند ، نیاز به دقت بیشتری داشته باشند ، اما دانه هایی که با جریان هوای گرم یا سرد خشک می شوند از حیث کیفیت بذر ، میزان روغن یا ویژگی ها و قابلیت  زیست تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند . اگر هنگام برداشت میزان رطوبت بذر بالا ، یعني بیشتر از                20 درصد باشد و تا 14 درصد خشک شود هر چه میزان رطوبت اولیه بذر بیشتر باشد ، معمولا قابلیت زیست آن کمتر است .

در صورت فقدان امکانات انبار کردن ، آغشتن بذر با قارچ کشهایی چون تیرام یا کینتوزن می تواند به نحوی قابل ملاحضه به قابلیت زیست کمک کند ، اما برای کسب نتایج بهتر است حتی المقدور بالافاصله پس از برداشت ، بذر را تیمار کنیم .

بطور کلی دانه هایی که پوسته نرمی دارند مدت زمان بیشتری قابلیت زیست خود را حفظ می کنند .

انبار کردن مقادیر کمی بذر در آزمایشهای جداگانه یا مزارع آزمایشی با امکانات محدود معمولا بویژه در بیشتر مناطق مرطوب ، یک دشواری است زیرا به طور کلی رطوبت نسبتا بالا کیفیت بذر و قابلیت زیست را سریعتر از دمای بالا کاهش می دهد ، غالبا مخزنهای مناسب در دسترس نیستند و از این رو اطلاعاتی پیرامون پاکتهای مختلف ارزشمند است ، مناسبترین پاکت انبار کردن لوبیای سویا در دراز مدت کیسه ای است متورق از سلفون ، آلومینیم و پلی اتیلن تهیه می شود .در این پاکتها سویا تقریبا پس از 30 ماه در دمای اتاق قابلیت زیست خود را تقریبا تا 100 درصد حفظ می کند .

هنگامی که سویا در کیسه های کاغذی یا پلی اتیلن انبار شد ، جوانه زدن به ترتیب پس از 15 و 20 ماه صفر بود ( مرکز تحقیق و گسترش گیاهان آسیا 1978 ) .

هنگامی که سویا در دمای محدود انبار می شود ، از حدود 6 ماه پس از برداشت ، قابلیت زیست بسرعت کاهش می یابد ، اما هنگامی که دما تحت کنترل است ، می توان این قابلیت زیست را حفظ کرد . برای نمونه در سری لانکا ، انبار کردن محصول در 5 درجه سانتی گراد موثر بود ( سینگ و گوناسنا ⁸² 1979 ).

 

 

آفت انبار سویا

 اکثر آفات انبار که سویا را مورد حمله قرار می دهد ، خاص این محصول نیستند و آنها بیشتر به بقولات و حبوبات انبار شده را نیز مورد حمله قرار می دهند . سویا ها نیز یکی از چند محصول غیر غله ای هستند که به همان مقادیر حجمی حبوبات مورد استفاده قرار می گیرند و بنابراین می توان آنها را به طور یکسان تیمار کرد با این حال از ضد عفونی کردن بذر های انبار شده ، به وسیله گاز باید اجتناب کرد زیرا برخی از این گازها به طور جدی می توان بر قابلیت زیستی بذر اثر بگذارد .

آفت های شایع لوبیای سویا

نوع آفت                      محل زندگی

 Agrotis spp                          طوقه بر                                     در همه جا

Chrotogonus spp                 ملخها                           آفریقا - آسیا

Colaspis brunea                  پوسیدگی های انگور     آمریکای جنوبی

Epilachna spp                     سوسکهای جهنده                      بسیار شایع

Gryllolalpa spp                   آبدزدکها                                آفریقا - آسیا

Pagria signata                     سوسک جهنده             آسیا – چین

انبار کردن آفتابگردان

بذر آفتابگردان چه در کیسه(به صورت طبیعی ) و چه به صورت مصنوعی بسهولت خشک می شوند و هنگامی که خشک شود یعنی زمانی که میزان رطوبت بذر کمتر ار 9 درصد باشد ، به خوبی انبار می شود ، اما در برابر حشرات جانوران موزی و سایر آفتهای انبار حساس است .

مدت زمان انبار کردن بذرهایی که میزان رطوبت آنها بالا است بسیار مهم است ؛ یعنی برای بذرهایی که 25 درصد رطوبت دارند زمان انبار کردن اهمیت چندانی ندارد، اما بذرهایی که 18-16 درصد رطوبت دارند نباید بیش از 60-50 ساعت در انبار بماند .هنگام انبار کردن محصول در مزرعه باید این عوامل را در نظر گرفت ؛ در غیر این صورت میزان خسارت می توان بسیار بالا باشد مولف صندوقچه هایی را دیده است که قبل از آنکه از بذر پر شود تمیز نشده و با حشره کش ها ضد عفونی نشده اندو در واقع بر اثر فعالیت حشرات و موش ها جابه جا می شدند بذری که یک لایه فیتوملان به آن اضافه شده و نیز بذری که میزان روغن آن کم است ، در برابر صدمه ناشی از حشرات کمتر از حساس است زمانی که بذر به صورت فله است انبار کردن آن در مزرعه برای مدت طولانی سودمند نیست و تا آنجا که عملی است باید هر چه زودتر بذر را انتقال داد .

بذرهایی که برای اهدافی خاص یا برای اصلاح نژاد مورد نیازند ، به جای آنکه در کیسه های پلیتین یا کاغذی که در انبارهای سرد قرار می گیرند نگه داری شوند.ترجیحا باید در محفظه های آهنی انبار شوند این مسئله بویژه در نقاطی که دوره های هوای بسیار گرم با رطوبت زیاد همراه است ضرورت دارد زیرا در چنین شرایطی قابلیت زیست به سرعت کاهش می یابد.

ظاهرا بذر بزرگ در همه شرایط بیش از بذر کوچک قابلیت زیست خود را حفظ می کند هر گاه تیمار بذر فله به وسیله حشره کش امکان پذیر یا مطلوب نباشد هوا دادن بذر به وسیله هوای سرد می تواند به میزانی قابل توجه مانع از حجوم حشرات شود.

هنگامی که لازم است بذر با هوای گرم خشک شود معمولا دمای بیش از 50 درجه سانتی گراد قابلیت زیست را کاهش می دهد اما بر اجزای تشکیل دهنده بذر تاثیر چندانی ندارد.

آفات انباری آفتابگردان

نوع آفت                     محل زندگی

 araecerus fasciculatus       سرخرطومی دانه قهوه                      بسیار شایع

Ephestia spp                            بید انبار یا تنباکو                            بسیار شایع

Oryzaephilus mercator            نوعی سوسک                         آمریکای شمالی

Plodia interpunctella               بید آردی هندی                        بسیار شایع

Sitophilus spp                         سرخرطومیهای انبار غله                در همه جا شایع

Tribolium castaneum              سوسک گل یخ                        در همه جا شایع

Tryoglyphus spp                     کنه حبوبات                                شوروی – آسیا

انبار کردن کرامب (Cramb)

بذر کرامب  برای انبار شدن قبل از روغن کشی باید تمیز شود و رطوبت آن به 10 درصد برسد . هر خشک کنی که برای شلغم روغنی مورد استفاده قرار می گیرد ، برای کرامب مناسب است.

بذرهایی که از بوته ها جدا نشده و خرمن شده اند ، یا بذرهایی که روی هم توده می شوند یا به صورت کوبیده نشده در انبارها باقی می مانند، بسرعت قابلیت زیست خود را از دست می دهند، هر چند که میزان روغن اساسا تاثیری نمی بیند و آزمایشهای انجام شده در لهستان درباره بذر کرامب نشان داد که بذری که رطوبت آن کم باشد، دمای کم را بی آمکه خسارت عمده ای بر قابلیت زیست آن وارد شود ، تحمل می کند ( جابلونسکی 1962 ).

در آزمایشهای دیگری ، هنگامی که نمونه ها به مدت 2 سال در 21 درجه سانتی گراد و با رطوبت نسبی 71 درصد انبار شدند ، قابلیت زیست خود را از دست دادند ، هنگامی که بذر در 10درجه سانتی گراد و با 50 درصد رطوبت نسبی یا در 1- درجه سانتی گراد و با 40 درصد رطوبت نسبی انبار شد، به مدت 8 سال قابلیت زیست آن حفظ شد.

آفتهای انباری شایع کرامب

     نوع آفت                           محل زندگی

athalia colibri                            مگس اره دار                        اروپا - آسیا

B.cramb                                         شته کرامب                              اروپا

Ceutorynchus assimilis          سرخرطومی جوانه و بذر            اروپا – جنوب غربی آسیا

C.quadridens                               سرخرطومی ساقه                     اروپا – جنوب غربی آسیا

Brevicoryne brassicae              شته کلم                                        بسیار شایع  

Dolycoris baccarum                 سن بدبو                                    اروپا – آسیا

انبار کردن نایجر(کنجد سیاه)

بذر کامل و تمیز نایجر بسهولت انبار می شود و به دلیل کوچکی اندازه فضای نسبتا کمی را اشغال می کند . نظریه هایی که برای شلغم روغنی اعمال می شود ، برای نایجر نیز قابل اجرا است . بذر نایجر حشرات و سایر آفت های انبار را به خود جلب می کند و لذا باید مورد محافظت قرار گیرد یا بسرعت به انبار دیگر منتقل شود . ثابت شده که برای انبارکردن در زراعتهای خرده مالکی بشکه ای 200 لیتری که با درپوش محکم بسته شود و ضدعفونی کردن بذر با حشره کشها موثرترین روشهاست.

  آفت های انباری شایع نایجر

نوع آفت             محل زندگی

Acherontia atropes               نوعی بید                 آسیا - هندوستان

Calidea dregii                      سن سپروار                 آفریقا

Chrontogonus spp               ملخ                        آسیا

انبار کردن هوهوبا

لازم است که اکثر بذرهای خشک شده تمیز و خشک شوند تا رطوبت آنها به تقریبا 10 – 9 درصد برسد. خشک کردن بذر معمولا بطور طبیعی امکان پذیر است ، زیرا معمولا هوهوبا در مناطق گرم و خشک کاشت می شود.

هنگامی که بذرها تمیز و خشک می شوند ، در صورتی که آفتها و جانوران موذی به آنها صدمه نزنند، برای چند سال حفظ می شوند . به دلیل آن که بذر هوهوبا به صورت فله انبار می شود ، بذرهایی را که برای روغن کشی نگاهداری می شوند، باید در اسرع وقت به کارخانه روغن کشی انتقال داد.

آفت انباری هوهوبا

هر چند که کاترپیلارها ، سنهای کوچک و غیره روی بوته های هوهوبا که به رشد کامل رسیده اند، ملاحظه شده اند ، اما ظاهرا این آفات اهمیت چندانی ندارند و به نظر می رسد که آفات عمده اساسا به هوهوبای خودرو صدمه نمی زنند . از آفات زیر به عنوان آفاتی یاد می شود که بطور مشخص به هوهوبا صدمه می زنند: فلس بال سیتولاپسیس  Situlapsis yuccae  ، سن کاذب                       Nysius ericae  ، سن آردی هوهوبا به نام Puto simmondsia .

خشک کردن دانه کلزا

بدون در نظر گرفتن این موضوع که آیا دانه کلزا بعد از کمباین مستقیما ذخیره خواهد شد یا خیر ، در هر حال باید آن را به کمک خشک کن یا حتی درهوای آزاد خشک کرد . تاخیر در عمل خشک کردن دانه های خیس یا مرطوب کلزا برای کیفیت آن زیان آور است، زیرا موجب افزایش اسیدهای چرب آزاد دانه می شود .

علاوه بر محتوای اسیدهای چرب آزاد، میزان کلروفیل و پارامترهای مهم دیگری چون رطوبت و دمای دانه در کیفیت محصول تاثیر خواهند گذاشت .

کیفیت بذر (دانه) کلزا به میزان کلروفیل، محتوای اسیدهای چرب آزاد، رطوبت و دمای بذر بستگی دارد. بنابراین توصیه می شود بذر کلزا در رطوبت بیشتر از 8 تا 9 درصد و دمای بیشتر از 20 درجه سانتی گراد ذخیره و انبار نشود.

میزان کلروفیل در دانه نارس کلزا زیاد است ، ولی در حالی که محصول به طور تدریجی خشک شود ، این میزان کم می شود و چنانچه بوته ها به سرعت خشک شوند؛ میزان کلروفیل دانه بیشتر خواهد بود . وجود مواد ناخالص از قبیل بذر علفهای هرز ، بذور شکسته ، ساقه و کلش خرد شده ، آفت ها ،ذرات گرد و غبار و غیره، همراه بذر به هنگام برداشت محصول، می توانند سبب بالا رفتن میزان رطوبت دانه کلزا شود .

مواد ناخالص موجود در محصول برداشت شده ، معمولا 3-4 درصد بیشتر از دانه کلزا رطوبت دارند و اغلب وقتی به همراه محصول وارد انبار می شوند ، حتی اگر دانه کلزا کاملا خشک هم باشد، موجب گرم و مرطوب شدن محیط انبار می شوند.

رطوبت بیش از حد مطلوب در دانه کلزا باعث افزایش شدت تنفس و بالا رفتن دما در توده محصول انبار شده خواهد شد . در نتیجه میکروارگانیسم(بویژه قارچها) فعال شده و به سرعت در داخل و روی دانه ها نشر و نمو می نمایند و کپک زدگی محصول آغاز می شود . اما چنانچه رطوبت آن به کمتر از 12 درصد افت می کند ، میکروارگانیسم ها نمی توانند فعالیت کنند ، یا وقتی که رطوبت کمتر از 9 درصد باشد، حشره ها نیز قادر به تولید مثل در داخل یا روی دانه نخواهند بود.

در دمای 30 – 35 درجه سانتی گراد حشره ها فعال شده و دمای بیشتری تولید می کنند و توده دانه ها در اطراف نقطه گرما شروع به فساد می کنند و سرانجام، پس از چند روز در دمای 50 درجه سانتی گراد ، دانه ها به طور ناگهانی ترکیده یا له می شوند که این وضعیت همراه با بوی سوختگی خواهد بود.

نخستین نشانه های گرم شدن توده بذر کلزا در انبار همراه با بوی تنباکو ، شکلات یا قهوه سوخته است . این بوی سوختگی در مرحله استحصال روغن به سختی از روغن با کنجاله جد می شود .

گرم شدن کلزا موجب پایین آمدن کیفیت کنجاله و بالا رفتن مقدار اسیدهای چرب آزاد می شود . این امر سبب تغییرات ناخوشایندی در طعم روغن شده و مدت نگهداری روغن را برای مصرف می کاهد . در فرایندسازی (روغن کشی) این اسیدهای چرب باید از دانه خارج شوند. بنابراین مقدار رطوبت دانه کلزا منجر به تغییرات فیزیولوژیکی و پاتولوژیکی در آن شده و در نتیجه فاسد شدن دانه را موجب می گردد.

لذا هوادهی چنین بذوری در انبار برای جلوگیری از گرم شدن محصول بسیار ضروری است . بذور خیلی مرطوب کلزا(با رطوبت بالای 17 درصد) بهتر است در چند نوبت (مثلا دو نوبت) و به طور متناوب خشک شوند – یعنی در هر نوبت خشکانیدن حدود 3-4 درصد رطوبت بذر کاهش یابد و سپس آنها را به مدت یک یا دو روز به حال خود باقی گذاشته و نوبت بعدی خشکانیدن اجرا شود.

خارج ساختن مقدار زیادی رطوبت از دانه کلزا در یک نوبت سبب چروکیدگی و ترک خوردگی پوسته آن می شود.

چنانچه دانه کلزا برای مصارف بذری مورد استفاده قرار گیرد، دمای خشکانیدن نباید زیاد باشد . دمای بالاتر از 40 درجه در هنگام خشک کردن مصنوعی بر قوه نامیه بذر کلزا اثر نامطلوب خواهد گذاشت و بذوری که درصد رطوبت بالاتری دارند، نسبت به این موضوع حساسیت بیشتری نشان می دهند.

اما در مورد دانه هایی که به مصرف روغن کشی می رسند، دمای خشکانیدن تا حدود 93 درجه سانتیگراد و برای مدت دو ساعت نیز هیچ تاثیر نامطلوبی بر روی کیفیت روغن کلزا نخواهد داشت ، لیکن دانه ها کاملا شکننده خواهند شد .در دستگاه اتوکلاو می توان بذور را در دمای 103 درجه سانتی گراد به مدت 3 ساعت خشک کرد، ولی کاربرد چنین دمای بالا در کلزا نیاز به اطلاعات بیشتر و جامع تر دارد.

به طور خلاصه میزان رطوبت موجود در دانه کلزا به هنگام برداشت محصول و وجود بذور علفهای هرز و مواد ناخالص همراه آن که ناشی از روش فن آوری نامناسب برداشت(مثل زمان یا وسایل نامناسب برداشت و غیره ) می باشد، تاثیر زیادی در نحوه، مدت و هزینه خشکانیدن دانه کلزا خواهد داشت .                     

ذخیره کردن دانه کلزا

در زمان برداشت، رطوبت دانه کلزا ممکن است بین 8 – 25 درصد متفاوت باشد که این خود تحت تاثیر عواملی نظیر فصل برداشت، روش و زمان برداشت قرار دارد . در کشورهای  اروپایی و کانادا حداکثر تا 9 درصد رطوبت، هنگام خرید محصول کلزا قابل قبول می باشد ، ولی برای نگهداری طولانی مدت، رطوبت باید به مقدار 8 درصد و یا کمتر باشد . در اغلب سالها و در زمان مناسب برداشت، میزان رطوبت محصول کلزا به طور میانگین 14 – 17 درصد گزارش شده است .

در نتیجه حدود 6 – 9 درصد رطوبت اضافی باید از بذر خارج شود، زیرا بذر کلزا عمر انبار داری بسیار کوتاهی دارد و ظرفیت قوه نامیه خود را در رطوبت و دمای نا مطلوب خیلی زود از دست خواهد داد.

به طور مثال اگر دانه کلزا در شرایط محیطی مرطوب ( مثل استانهای کرانه ای دریای  مازندران) در یک روز گرم ( اواخر اردیبهشت یا اوایل خرداد) برداشت شود چنانچه رطوبت بذر فقط 14 درصد و دما حدود 25 درجه سانتیگراد باشد ، مدت انبارداری مطمئن آن فقط یک هفته خواهد بود  . به علاوه دمای محصول برداشت شده در داخل کیسه ، در مدت چند ساعت افزایش یافته و قوه نامیه بذر به    سرعت کم می شود. در دمای 20 درجه سانتی گراد و رطوبت 10 درصد (10% ) ، بذر فقط به مدت 10  هفته( 70 روز) می تواند ذخیره شود و در رطوبت 12 درصد فقط 35 روز و در رطوبت 14 درصد تنها 14 روز می توان بذر را ذخیره کرد.

دو عامل مهم دیگر که بر طول عمر بذر( قوه نامیه) تاثیر فراوان دارند، رطوبت نسبی هوا و درجه دمای محیط(انبار) است و به همین دلیل بذرهای بسیاری از گیاهان زراعی ، در صورت برداشت در رطوبت نسبی 80 درصد و دمای 25 تا 30 درجه سانتیگراد ، به سرعت حیات خود را از کف می دهند.

کاهش مقدار رطوبت بذر و دمای محیط و انبار ، مهمترین عامل بازدارنده تنفس بیش از حد بذر بوده و در نتیجه قابلیت ذخیره و انبارداری آن را بالا می برند.

چنانچه بذر کلزای بو جاری شده با رطوبت 10 درصد و دمای محیط(انبار) پایین تر از 15 درجه ذخیره شود، حداقل برای مدت 5 ماه بدون آسیب خواهد ماند ، در حالی که در دمای بالاتر و رطوبت بیشتر، احتمال کپک زدگی در مخزن(انبار) حتمی خواهد بود.

انتقال رطوبت درون انبار عامل مهم دیگری است که کشاورزان یا مرکز خرید و کارخانه های روغن کشی باید از آن آگاه باشند، بویژه وقتی که بذر می بایست برای کشت سال بعد و یا یرای مدت طولانی ذخیره شود . صرفنظر از این که محصول کلزا پس از خرمنکوبی رطوبتی پایین داشته یا به کمک دستگاه خشک کن ، رطوبت آن پایین آورده شود – بسته به رطوبت و دمای انبار توده بذر تا مدت 6 هفته یا بیشتر به تنفس کردن و تبادل رطوبت و گرما ادامه می دهد.

چنانچه رطوبت بذر زیاد باشد ، موجب افزایش دمای مخزن شده در نتیجه شدت تنفس کردن یا عرق کردن دانه ها بالا می رود و در نهایت فساد یا کپک زدگی بذر در انبار به وقوع می پیوندد . برای مثال چنانچه بذر کلزا در بهار و تابستان در انبار نگهداری شود، گرمای محیط بیرونی مخزن بر جدار خارجی آن اثر گذاشته و سبب بالا رفتن دمای بذور در کنار بدنه و درون انبار می شود.

گرمای ایجاد شده درون مخزن، ضمن بالا رفتن مقداری از رطوبت بذور را جذب کرده و خنک تر می شود . هوای خنک و مرطوب به گردش درآمده و در بخش انتهای پایین مخزن نشست می کند . سپس در پایین مخزن یک منطقه مرطوب به وجود می آید که کپک زدگی بذر در آن محل را سبب خواهد شد .

در فصل پاییز و زمستان این چرخه حالت معکوس دارد یعنی، هوای سرد مجاور بدنه مخزن به طرف پایین به گردش درامده و همان طور که می چرخد بخشی از گرما و رطوبت بذرها را در قسمت مرکزی مخزن جذب کرده و به طرف بالای انبار حرکت می کند و در نهایت در آنجا به صورت یک منطقه مرطوب گرد می آید.

بنابراین ، برای حفظ و نگه داری بذور در مخزن (انبار) می باید میزان رطوبت و دمای مخزن و همچنین میزان رطوبت و دمای بذور به طور منظم کنترل و اندازه گیری شود.این کار بسیار مهم ، بهتر است که حداقل در سه نقطه مخزن اجرا شود تا هر گونه تغییر در دما یا رطوبت، قابل ردیابی و تشخیص باشد.

منابع:

کتاب دانه های روغنی نوشته weiss.E.A 

مجله ی کشاورز  -سایت دانه های روغنی و سایت دنیای گیاهان مفید.

پلت

Pellets from dry pelleters may exit at up to 88°C and 17-18% moisture. The temperature must be quickly reduced to ambient or less and the moisture level to 10-12% or less for proper storage and handling. Pellets must therefore be cooled and dried. Moist pellets, if they are going to be converted to dry pellets, also need drying although their temperature is not normally much elevated during manufacture.

Coolers/dryers are of two basic types, horizontal and vertical.

In the horizontal type of cooler/dryer (Figure 22) the pellets are conveyed on a perforated steel mesh or moving belt through which a cooling air stream is passed. The horizontal method is best for 'sticky' dry pellets or for moist feeds (if it is necessary to dry the latter). Heat can also be applied to the air supplied to horizontal driers for reducing the high moisture contents of moist feeds to those of dry pellets for storage. This type of drier is standard in the production of noodles and spaghetti and other pasta. Horizontal dryers may be very large and are often arranged on several spatial levels.

In the vertical type of dryer, pellets usually fall by gravity into a chamber through which air is sucked by a fan, see the diagram adjacent:

 

Further information + Related areas:

- Pellet Mills
- Coolers

 

قسمت آخر متن وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره)

قسمت آخر متن وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی ^(ره)

وصیت من به چپگرایان ، مثل كمونیستها و چریكهای فدایی خلق و دیگرگروههای متمایل به چپ ، آن است كه شماها بدون بررسی صحیح از مكتبها ومكتب اسلام نزد كسانی كه از مكتبها و خصوص اسلام اطلاع صحیح دارند، باچه انگیزه خودتان را راضی كردید به مكتبی كه امروز در دنیا شكست خورده رو آورید و چه شده كه دل خود را به چند "ایسم " كه محتوای آنها پیش اهل تحقیق پوچ است خوش كرده اید؟ و شما را چه انگیزه ای وادار كرده كه می خواهید كشور خود را به دامن شوروی یا چین بكشید؛ و با ملت خود به اسم "توده دوستی " به جنگ برخاسته یا به توطئه هایی برای نفع اجنبی به ضد كشور خود و توده های ستمدیده دست زدید؟ شما می بینید كه از اول پیدایش كمونیسم مدعیان آن دیكتاتورترین و قدرت طلب و انحصارطلبترین حكومتهای جهان بوده و هستند. چه ملتهایی زیر دست و پای شوروی مدعی طرفدار توده ها خردشدند و از هستی ساقط گردیدند. ملت روسیه ، مسلمانان و غیرمسلمانان ، تاكنون در زیر فشار دیكتاتوری حزب كمونیست دست و پا می زنند و از هرگونه آزادی محروم و در اختناق بالاتر از اختناقهای دیكتاتورهای جهان به سر می برند.استالین ، كه یكی از چهره های به اصطلاح "درخشان " حزب بود، ورود وخروجش را و تشریفات آن و اشرافیت او را دیدیم . اكنون كه شما فریب خوردگان در عشق آن رژیم جان می دهید، مردم مظلوم شوروی و دیگر اقمار اوچون افغانستان از ستمگریهای آنان جان می سپارند، و آنگاه شما كه مدعی طرفداری از خلق هستید، بر این خلق محروم در هر جا كه دستتان رسیده چه جنایاتی انجام دادید و با اهالی شریف آمل كه آنان را به غلط طرفدار پر و پاقرص خود معرفی می كردید و عده بسیاری را به فریب به جنگ مردم و دولت فرستادید و به كشتن دادید، چه جنایتها كه نكردید. و شما "طرفدار خلق محروم "می خواهید خلق مظلوم و محروم ایران را به دست دیكتاتوری شوروی دهید وچنین خیانتی را با سرپوش "فدایی خلق " و طرفدار محرومین در حال اجراهستید، منتها "حزب توده " و رفقای آن با توطئه و زیر ماسك طرفداری ازجمهوری اسلامی ، و دیگر گروهها با اسلحه و ترور و انفجار.

من به شما احزاب و گروهها، چه آنان كه به چپگرایی معروف - گرچه بعضی شواهد و قرائن دلالت دارد كه اینان كمونیست امریكایی هستند - و چه آنان كه از غرب ارتزاق می كنند و الهام می گیرند و چه آنها كه با اسم "خودمختاری " وطرفداری از كرد و بلوچ دست به اسلحه برده و مردم محروم كردستان و دیگرجاها را از هستی ساقط نموده و مانع از خدمتهای فرهنگی و بهداشتی واقتصادی و بازسازی دولت جمهوری در آن استانها می شوند، مثل حزب "دموكرات " و "كومله " وصیت می كنم كه به ملت بپیوندند. و تاكنون تجربه كرده اند كه كاری جز بدبخت كردن اهالی آن مناطق نكرده اند و نمی توانندبكنند، پس مصلحت خود و ملت خود و مناطق خود آن است كه با دولت تشریك مساعی نموده و از یاغی گری و خدمت به بیگانگان و خیانت به میهن خود دست بردارند و به ساختن كشور بپردازند و مطمئن باشند كه اسلام برای آنان هم از قطب جنایتكار غرب و هم از قطب دیكتاتور شرق بهتر است وآرزوهای انسانی خلق را بهتر انجام می دهد.

و وصیت من به گروههای مسلمان كه از روی اشتباه به غرب و احیانا به شرق تمایل نشان می دهند و از منافقان كه اكنون خیانتشان معلوم شد گاهی طرفداری می كردند و به مخالفان بدخواهان اسلام از روی خطا و اشتباه گاهی لعن می كردند و طعن می زدند، آن است كه بر سر اشتباه خود پافشاری نكنند و باشهامت اسلامی به خطای خود اعتراف ، و با دولت و مجلس و ملت مظلوم برای رضای خداوند هم صدا و هم مسیر شده و این مستضعفان تاریخ را ازشرمستكبران نجات دهید؛ و كلام مرحوم مدرس آن روحانی متعهد پاك سیرت و پاك اندیشه را به خاطر بسپرید كه در مجلس افسرده آن روز گفت :اكنون كه باید از بین برویم چرا با دست خود برویم .

من هم امروز به یاد آن شهید راه خدا به شما برادران مومن عرض می كنم اگرما با دست جنایتكار امریكا و شوروی از صفحه روزگار محو شویم و با خون سرخ شرافتمندانه با خدای خویش ملاقات كنیم ، بهتر از آن است كه در زیرپرچم ارتش سرخ شرق و سیاه غرب زندگی اشرافی مرفه داشته باشیم . و این سیره و طریقه انبیای عظام و ائمه مسلمین و بزرگان دین مبین بوده است و ما بایداز آن تبعیت كنیم ؛ و باید به خود بباورانیم كه اگر یك ملت بخواهند بدون وابستگیها زندگی كنند می توانند؛ و قدرتمندان جهان بر یك ملت نمی توانندخلاف ایده آنان را تحمیل كنند.

از افغانستان عبرت باید گرفت با آنكه دولت غاصب و احزاب چپی باشوروی بوده و هستند، تاكنون نتوانسته اند توده های مردم را سركوب نمایند.علاوه بر این اكنون ملتهای محروم جهان بیدار شده اند و طولی نخواهد كشید كه این بیداریها به قیام و نهضت و انقلاب انجامیده و خود را از تحت سلطه ستمگران مستكبر نجات خواهند داد. و شما مسلمانان پایبند به ارزشهای اسلامی می بینید كه جدایی و انقطاع از شرق و غرب بركات خود را دارد نشان می دهد؛ ومغزهای متفكر بومی به كار افتاده و به سوی خودكفایی پیشروی می كند و آنچه كارشناسان خائن غربی و شرقی برای ملت ما محال جلوه می دادند، امروز به طورچشم گیری با دست و فكر ملت انجام گرفته و ان شاءالله تعالی در دراز مدت انجام خواهد گرفت . و صد افسوس كه این انقلاب دیر تحقق پیدا كرد و لااقل در اول سلطنت جابرانه كثیف محمدرضا تحقق نیافت ؛ و اگر شده بود، ایران غارتزده غیر از این ایران بود.

و وصیت من به نویسندگان و گویندگان و روشنفكران و اشكالتراشان وصاحب عقدگان آن است كه به جای آنكه وقت خود را در خلاف مسیرجمهوری اسلامی صرف كنید و هرچه توان دارید در بدبینی و بدخواهی وبدگویی از مجلس و دولت و سایر خدمتگزاران به كار برید، و با این عمل كشورخود را به سوی ابرقدرتها سوق دهید، با خدای خود یك شب خلوت كنید و اگربه خداوند عقیده ندارید با وجدان خود خلوت كنید و انگیزه باطنی خود را كه بسیار می شود خود انسانها از آن بیخبرند بررسی كنید، ببینید آیا با كدام معیار و باچه انصاف خون این جوانان قلم قلم شده را در جبهه ها و در شهرها نادیده می گیرید و با ملتی كه می خواهد از زیر بار ستمگران و غارتگران خارجی وداخلی خارج شود و استقلال و آزادی را با جان خود و فرزندان عزیز خود به دست آورده و با فداكاری می خواهد آن را حفظ كند، به جنگ اعصاب برخاسته اید و به اختلاف انگیزی و توطئه های خائنانه دامن می زنید و راه را برای مستكبران و ستمگران باز می كنید. آیا بهتر نیست كه با فكر و قلم و بیان خوددولت و مجلس و ملت را راهنمایی برای حفظ میهن خود نمایید؟ آیا سزاوارنیست كه به این ملت مظلوم محروم كمك كنید و با یاری خود حكومت اسلامی را استقرار دهید؟ آیا این مجلس و رئیس جمهور و دولت و قوه قضایی را ازآنچه در زمان رژیم سابق بود بدتر می دانید؟ آیا از یاد برده اید ستمهایی كه آن رژیم لعنتی بر این ملت مظلوم بی پناه روا می داشت ؟

 آیا نمی دانید كه كشوراسلامی در آن زمان یك پایگاه نظامی برای امریكا بود و با آن عمل یك مستعمره می كردند و از مجلس تا دولت و قوای نظامی در قبضه آنان بود ومستشاران و صنعتگران و متخصصان آنان با این ملت و ذخائر آن چه می كردند؟آیا اشاعه فحشا در سراسر كشور و مراكز فساد، از عشرتكده ها و قمارخانه ها ومیخانه ها و مغازه های مشروب فروشی و سینماها و دیگر مراكز كه هر یك برای تباه كردن نسل جوان عاملی بزرگ بود، از خاطرتان محو شده ؟ آیا رسانه های گروهی و مجلات سراسر فسادانگیز و روزنامه های آن رژیم را به دست فراموشی سپرده اید؟ و اكنون كه از آن بازارهای فساد اثری نیست ، برای آنكه درچند دادگاه ، یا چند جوان كه شاید اكثر از گروههای منحرف نفوذ كرده و برای بدنام نمودن اسلام و جمهوری اسلامی كارهای انحرافی انجام می دهند، و كشتن عده ای كه مفسد فی الارض هستند و قیام بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی می كنند شما را به فریاد درآورده ، و با كسانی كه با صراحت اسلام را محكوم می كنند و بر ضد آن قیام مسلحانه یا قیام با قلم و زبان كه اسفناكتر از قیام مسلحانه است ، نموده اند پیوند می كنید و دست برادری می دهید؛ و آنان را كه خداوندمهدورالدم فرموده نور چشم می خوانید، و در كنار بازیگرانی كه فاجعه چهارده اسفند را برپا كردند و جوانان بیگناه را با ضرب و شتم كوبیدند نشسته وتماشاگر معركه می شوید، یك عمل اسلامی و اخلاقی است ! و عمل دولت و قوه قضاییه كه معاندین و منحرفین و ملحدین را به جزای اعمال خویش می رسانند، شما را به فریاد درآورده و داد مظلومیت می زنید؟ من برای شمابرادران كه از سوابقتان تا حدی مطلع و علاقه مند به بعضی از شما هستم متاسف هستم ، نه برای آنان كه اشراری بودند در لباس خیرخواهی و گرگهایی در پوشش چوپان و بازیگرانی بودند كه همه را به باد بازی و مسخره گرفته و در صددتباه كردن كشور و ملت و خدمتگزاری به یكی از دو قطب چپاولگر بودند - آنان كه با دست پلید خود جوانان و مردان ارزشمند و علمای مربی جامعه را شهیدنمودند و به كودكان مظلوم مسلمانان رحم نكردند، خود را در جامعه رسوا و درپیشگاه خداوند قهار مخذول نمودند و راه بازگشت ندارند كه شیطان نفس اماره بر آنان حكومت می كند.

لكن شما برادران مومن با دولت و مجلس كه كوشش دارد خدمت به محرومین و مظلومین و برادران سر و پا برهنه و از همه مواهب زندگی محروم نماید چرا كمك نمی كنید و شكایت دارید؟ آیا مقدار خدمت دولت و بنیادهای جمهوری را با این گرفتاریها و نابسامانیها كه لازمه هر انقلاب است ، و جنگ تحمیلی با آنهمه خسارت و میلیونها آواره خارجی و داخلی و كارشكنیهای بیرون از حد را در این مدت كوتاه مقایسه با كارهای عمرانی رژیم سابق نموده اید؟ آیا نمی دانید كه كارهای عمرانی آن زمان اختصاص داشت تقریبا به شهرها آن هم به محلات مرفه ؛ و فقرا و مردمان محروم از آن امور بهره ناچیزداشته یا نداشتند؛ و دولت فعلی و بنیادهای اسلامی برای این طایفه محروم باجان و دل خدمت می كنند؟ شما مومنان هم پشتیبان دولت باشید تا كارها زودانجام گیرد و در محضر پروردگار كه خواه ناخواه خواهید رفت با نشان خدمتگزاری به بندگان او بروید. *

* - چنانكه در نسخه خطی مشهود است امام خمینی در این قسمت مرقوم فرموده اند:

 "این مقدار بریده شده راخودم انجام داده ام ".

س - یكی از اموری كه لازم به توصیه و تذكر است ، آن است كه اسلام نه باسرمایه داری ظالمانه و بیحساب و محروم كننده توده های تحت ستم و مظلوم موافق است ، بلكه آن را به طور جدی در كتاب و سنت محكوم می كند ومخالف عدالت اجتماعی می داند - گرچه بعض كج فهمان بی اطلاع از رژیم حكومت اسلامی و ازمسائل سیاسی حاكم در اسلام در گفتار و نوشتار خودطوری وانمود كرده اند "و باز هم دست برنداشته اند" كه اسلام طرفدار بی مرز وحد سرمایه داری و مالكیت است و با این شیوه كه با فهم كج خویش از اسلام برداشت نموده اند چهره نورانی اسلام را پوشانیده و راه را برای مغرضان ودشمنان اسلام باز نموده كه به اسلام بتازند، و آن را رژیمی چون رژیم سرمایه داری غرب مثل رژیم امریكا و انگلستان و دیگر چپاولگران غرب به حساب آورند، و با اتكال به قول و فعل این نادانان یا غرضمندانه و یا ابلهانه بدون مراجعه به اسلام شناسان واقعی با اسلام به معارضه برخاسته اند- و نه رژیمی مانند رژیم كمونیسم و ماركسیسم لنینیسم است كه با مالكیت فردی مخالف و قائل به اشتراك می باشند با اختلاف زیادی كه دوره های قدیم تاكنون حتی اشتراك در زن و همجنس بازی بوده و یك دیكتاتوری و استبداد كوبنده در بر داشته .

بلكه اسلام یك رژیم معتدل با شناخت مالكیت و احترام به آن به نحومحدود در پیدا شدن مالكیت و مصرف ، كه اگر بحق به آن عمل شود چرخهای اقتصاد سالم به راه می افتد و عدالت اجتماعی ، كه لازمه یك رژیم سالم است تحقق می یابد. در اینجا نیز یك دسته با كج فهمیها و بی اطلاعی از اسلام واقتصاد سالم آن در طرف مقابل دسته اول قرار گرفته و گاهی با تمسك به بعضی آیات یا جملات نهج البلاغه ، اسلام را موافق با مكتبهای انحرافی ماركس و امثال او معرفی نموده اند و توجه به سایر آیات و فقرات نهج البلاغه ننموده و سرخود،به فهم قاصر خود، بپاخاسته و "مذهب اشتراكی " را تعقیب می كنند و از كفر و دیكتاتوری و اختناق كوبنده كه ارزشهای انسانی را نادیده گرفته و یك حزب اقلیت با توده های انسانی مثل حیوانات عمل می كنند، حمایت می كنند.

وصیت من به مجلس و شورای نگهبان و دولت و رئیس جمهور و شورای قضایی آن است كه در مقابل احكام خداوند متعال خاضع بوده ؛ و تحت تاثیرتبلیغات بی محتوای قطب ظالم چپاولگر سرمایه داری و قطب ملحد اشتراكی وكمونیستی واقع نشوید، و به مالكیت و سرمایه های مشروع با حدود اسلامی احترام گذارید، و به ملت اطمینان دهید تا سرمایه ها و فعالیتهای سازنده به كارافتند و دولت و كشور را به خودكفایی و صنایع سبك و سنگین برسانند.

و به ثروتمندان و پولداران مشروع وصیت می كنم كه ثروتهای عادلانه خود رابه كار اندازید و به فعالیت سازنده در مزارع و روستاها و كارخانه ها برخیزید كه این خود عبادتی ارزشمند است .

و به همه در كوشش برای رفاه طبقات محروم وصیت می كنم كه خیر دنیا وآخرت شماها رسیدگی به حال محرومان جامعه است كه در طول تاریخ ستمشاهی و خان خانی در رنج و زحمت بوده اند. و چه نیكو است كه طبقات تمكندار به طور داوطلب برای زاغه و چپرنشینان مسكن و رفاه تهیه كنند. ومطمئن باشند كه خیر دنیا و آخرت در آن است . و از انصاف به دور است كه یكی بی خانمان و یكی دارای آپارتمانها باشد.

ع - وصیت اینجانب به آن طایفه از روحانیون و روحانی نماها كه با انگیزه های مختلف با جمهوری اسلامی و نهادهای آن مخالفت می كنند و وقت خود راوقف براندازی آن می نمایند و با مخالفان توطئه گر و بازیگران سیاسی كمك ، وگاهی به طوری كه نقل می شود با پولهای گزافی كه از سرمایه داران بیخبر از خدادریافت برای این مقصد می كنند كمكهای كلان می نمایند، آن است كه شماها طرفی از این غلطكاریها تاكنون نبسته و بعد از این هم گمان ندارم ببندید. بهتر

آن است كه اگر برای دنیا به این عمل دست زده اید - و خداوند نخواهد گذاشت كه شما به مقصد شوم خود برسید - تا در توبه باز است از پیشگاه خداوند عذربخواهید و با ملت مستمند مظلوم هم صدا شوید و از جمهوری اسلامی كه بافداكاریهای ملت به دست آمده حمایت كنید، كه خیر دنیا و آخرت در آن است .گرچه گمان ندارم كه موفق به توبه شوید.

و اما به آن دسته كه از روی بعض اشتباهات یا بعض خطاها، چه عمدی و چه غیرعمدی ، كه از اشخاص مختلف یا گروهها صادر شده و مخالف با احكام اسلام بوده است با اصل جمهوری اسلامی و حكومت آن مخالفت شدیدمی كنند و برای خدا در براندازی آن فعالیت می نمایند و با تصور خودشان این جمهوری از رژیم سلطنتی بدتر یا مثل آن است ، با نیت صادق در خلوات تفكركنند و از روی انصاف مقایسه نمایند با حكومت و رژیم سابق . و باز توجه نمایندكه در انقلابهای دنیا هرج و مرجها و غلطرویها و فرصت طلبیها غیرقابل اجتناب است و شما اگر توجه نمایید و گرفتاریهای این جمهوری را در نظر بگیرید - ازقبیل توطئه ها و تبلیغات دروغین و حمله مسلحانه خارج مرز و داخل ، و نفوذ غیرقابل اجتناب گروههایی از مفسدان و مخالفان اسلام در تمام ارگانهای دولتی به قصد ناراضی كردن ملت از اسلام و حكومت اسلامی ، و تازه كار بودن اكثر یابسیاری از متصدیان امور و پخش شایعات دروغین از كسانی كه از استفاده های كلان غیرمشروع بازمانده یا استفاده آنان كم شده ، و كمبود چشمگیر قضات شرع و گرفتاریهای اقتصادی كمرشكن و اشكالات عظیم در تصفیه و تهذیب متصدیان چند میلیونی ، و كمبود مردمان صالح كاردان و متخصص و دههاگرفتاری دیگر، كه تا انسان وارد گود نباشد از آنها بیخبر است - و از طرفی اشخاص غرضمند سلطنت طلب سرمایه دار هنگفت كه با رباخواری و سودجویی و با اخراج ارز و گرانفروشی به حد سرسام آور و قاچاق و احتكار، مستمندان ومحرومان جامعه را تا حد هلاكت در فشار قرار داده و جامعه را به فساد می كشند،نزد شما آقایان به شكایت و فریبكاری آمده و گاهی هم برای باور آوردن وخود را مسلمان خالص نشان دادن به عنوان "سهم " مبلغی می دهند و اشك تمساح می ریزند و شما را عصبانی كرده به مخالفت برمی انگیزانند، كه بسیاری ازآنان با استفاده های نامشروع ، خون مردم را می مكند و اقتصاد كشور را به شكست می كشند.

اینجانب نصیحت متواضعانه برادرانه می كنم كه آقایان محترم تحت تاثیراینگونه شایعه سازیها قرار نگیرند و برای خدا و حفظ اسلام این جمهوری راتقویت نمایند. و باید بدانند كه اگر این جمهوری اسلامی شكست بخورد، به جای آن یك رژیم اسلامی دلخواه بقیه الله - روحی فداه - یا مطیع امر شماآقایان تحقق نخواهد پیدا كرد، بلكه یك رژیم دلخواه یكی از دو قطب قدرت به حكومت می رسد و محرومان جهان ، كه به اسلام و حكومت اسلامی رو]ی [آورده و دل باخته اند، مایوس می شوند و اسلام برای همیشه منزوی خواهد شد؛و شماها روزی از كردار خود پشیمان می شوید كه كار گذشته و دیگر پشیمانی سودی ندارد. و شما آقایان اگر توقع دارید كه در یك شب همه امور بر طبق اسلام و احكام خداوند تعالی متحول شود یك اشتباه است ، و در تمام طول تاریخ بشر چنین معجزه ای روی نداده است و نخواهد داد. و آن روزی كه ان شاءالله تعالی مصلح كل ظهور نماید، گمان نكنید كه یك معجزه شود ویكروزه عالم اصلاح شود؛ بلكه با كوششها و فداكاریها ستمكاران سركوب ومنزوی می شوند. و اگر نظر شماها مثل نظر بعض عامیهای منحرف ، آن است كه برای ظهور آن بزرگوار باید كوشش در تحقق كفر و ظلم كرد تا عالم را ظلم فراگیرد و مقدمات ظهور فراهم شود، فانا لله و انا الیه راجعون .

ف - وصیت من به همه مسلمانان و مستضعفان جهان این است كه شماها نبایدبنشینید و منتظر آن باشید كه حكام و دست اندركاران كشورتان یا قدرتهای خارجی بیایند و برای شما استقلال و آزادی را تحفه بیاورند. ما و شماها لااقل در این صد سال اخیر، كه بتدریج پای قدرتهای بزرگ جهانخوار به همه كشورهای اسلامی و سایر كشورهای كوچك باز شده است مشاهده كردیم یاتاریخهای صحیح برای ما بازگو كردند كه هیچ یك از دول حاكم بر این كشورها در فكر آزادی و استقلال و رفاه ملتهای خود نبوده و نیستند؛ بلكه اكثریت قریب به اتفاق آنان یا خود به ستمگری و اختناق ملت خود پرداخته و هر چه كرده اندبرای منافع شخصی یا گروهی نموده ؛ یا برای رفاه قشر مرفه و بالانشین بوده وطبقات مظلوم كوخ و كپرنشین از همه مواهب زندگی حتی مثل آب و نان و قوت لایموت محروم بوده ، و آن بدبختان را برای منافع قشر مرفه و عیاش به كارگرفته اند؛ و یا آنكه دست نشاندگان قدرتهای بزرگ بوده اند كه برای وابسته كردن كشورها و ملتها هرچه توان داشته اند به كار گرفته و با حیله های مختلف كشورها را بازاری برای شرق و غرب درست كرده و منافع آنان را تامین نموده اند و ملتها را عقب مانده و مصرفی بار آوردند و اكنون نیز با این نقشه درحركتند.

و شما ای مستضعفان جهان و ای كشورهای اسلامی و مسلمانان جهان بپاخیزید و حق را با چنگ و دندان بگیرید و از هیاهوی تبلیغاتی ابرقدرتها وعمال سرسپرده آنان نترسید؛ و حكام جنایتكار كه دسترنج شما را به دشمنان شما و اسلام عزیز تسلیم می كنند از كشور خود برانید؛ و خود و طبقات خدمتگزار متعهد، زمام امور را به دست گیرید و همه در زیر پرچم پرافتخاراسلام مجتمع ، و با دشمنان اسلام و محرومان جهان به دفاع برخیزید؛ و به سوی یك دولت اسلامی با جمهوریهای آزاد و مستقل به پیش روید كه با تحقق آن ،همه مستكبران جهان را به جای خود خواهید نشاند و همه مستضعفان را به امامت و وراثت ارض خواهید رساند. به امید آن روز كه خداوند تعالی وعده فرموده است .

ص - یك مرتبه دیگر در خاتمه این وصیتنامه ، به ملت شریف ایران وصیت می كنم كه در جهان حجم تحمل زحمتها و رنجها و فداكاریها و جان نثاریها ومحرومیتها مناسب حجم بزرگی مقصود و ارزشمندی و علو رتبه آن است ، آنچه كه شما ملت شریف و مجاهد برای آن بپاخاستید و دنبال می كنید و برای آن جان و مال نثار كرده و می كنید، والاترین و بالاترین و ارزشمندترین مقصدی است و مقصودی است كه از صدر عالم در ازل و از پس این جهان تا ابد عرضه شده است و خواهد شد؛ و آن مكتب الوهیت به معنی وسیع آن و ایده توحید باابعاد رفیع آن است كه اساس خلقت و غایت آن در پهناور وجود و در درجات و مراتب غیب و شهود است ؛ و آن در مكتب محمدی - صلی الله علیه و آله وسلم - به تمام معنی و درجات و ابعاد متجلی شده ؛ و كوشش تمام انبیای عظام - علیهم سلام الله - و اولیای معظم - سلام الله علیهم - برای تحقق آن بوده وراهیابی به كمال مطلق و جلال و جمال بی نهایت جز با آن میسر نگردد. آن است كه خاكیان را بر ملكوتیان و برتر از آنان شرافت داده ، و آنچه برای خاكیان ازسیر در آن حاصل می شود برای هیچ موجودی در سراسر خلقت در سر و علن حاصل نشود.

شما ای ملت مجاهد، در زیر پرچمی می روید كه در سراسر جهان مادی ومعنوی در اهتزاز است ، بیابید آن را یا نیابید، شما راهی را می روید كه تنها راه تمام انبیا - علیهم سلام الله - و یكتا راه سعادت مطلق است . در این انگیزه است كه همه اولیا شهادت را در راه آن به آغوش می كشند و مرگ سرخ را "احلی من العسل " می دانند؛ و جوانان شما در جبهه ها جرعه ای از آن را نوشیده و به وجد آمده اند و در مادران و خواهران و پدران و برادران آنان جلوه نموده و ماباید بحق بگوییم یا لیتنا كنا معكم فنفوز فوزا عظیما. گوارا باد بر آنان آن نسیم دل آرا وآن جلوه شورانگیز.

و باید بدانیم كه طرفی از این جلوه در كشتزارهای سوزان و در كارخانه های توانفرسا و در كارگاهها و در مراكز صنعت و اختراع و ابداع ، و در ملت به طوراكثریت در بازارها و خیابانها و روستاها و همه كسانی كه متصدی این امور برای اسلام و جمهوری اسلامی و پیشرفت و خودكفایی كشور به خدمتی اشتغال دارند جلوه گر است .

و تا این روح تعاون و تعهد در جامعه برقرار است كشور عزیز از آسیب دهران شاءالله تعالی مصون است . و بحمدالله تعالی حوزه های علمیه و دانشگاهها وجوانان عزیز مراكز علم و تربیت از این نفخه الهی غیبی برخوردارند؛ و این مراكز دربست در اختیار آنان است ، و به امید خدا دست تبهكاران و منحرفان ازآنها كوتاه .

و وصیت من به همه آن است كه با یاد خدای متعال به سوی خودشناسی وخودكفایی و استقلال ، با همه ابعادش به پیش ، و بی تردید دست خدا با شمااست ، اگر شما در خدمت او باشید و برای ترقی و تعالی كشور اسلامی به روح تعاون ادامه دهید.

و اینجانب با آنچه در ملت عزیز از بیداری و هوشیاری و تعهد و فداكاری وروح مقاومت و صلابت در راه حق می بینم و امید آن دارم كه به فضل خداوندمتعال این معانی انسانی به اعقاب ملت منتقل شود و نسلا بعد نسل بر آن افزوده گردد.

با دلی آرام و قلبی مطمئن و روحی شاد و ضمیری امیدوار به فضل خدا ازخدمت خواهران و برادران مرخص ، و به سوی جایگاه ابدی سفر می كنم . و به دعای خیر شما احتیاج مبرم دارم . و از خدای رحمان و رحیم می خواهم كه عذرم را در كوتاهی خدمت و قصور و تقصیر بپذیرد. سد آهنین ملت خللی حاصل نخواهد شد كه خدمتگزاران بالا و والاتر درخدمتند، والله نگهدار این ملت و مظلومان جهان است .

والسلام علیكم و علی عبادالله الصالحین و رحمه الله و بركاته

26 بهمن 1361 / 1 جمادی الاولی 1403      

                                                                                            روح الله الموسوی الخمینی

 

بسمه تعالی

این وصیتنامه را پس از مرگ من احمد خمینی برای مردم بخواند. و درصورت عذر، رئیس محترم جمهور یا رئیس محترم شورای اسلامی یا رئیس محترم دیوان عالی كشور، این زحمت را بپذیرند. و در صورت عذر، یكی ازفقهای محترم نگهبان این زحمت را قبول نماید.

روح الله الموسوی الخمینی

 

بسمه تعالی

 

در زیر این وصیتنامه 29 صفحه ای و مقدمه ، چند مطلب را تذكر می دهم :

1 - اكنون كه من حاضرم ، بعض نسبتهای بی واقعیت به من داده می شود وممكن است پس از من در حجم آن افزوده شود؛ لهذا عرض می كنم آنچه به من نسبت داده شده یا می شود مورد تصدیق نیست ، مگر آنكه صدای من یا خط وامضای من باشد، با تصدیق كارشناسان ؛ یا در سیمای جمهوری اسلامی چیزی گفته باشم .

2 - اشخاصی در حال حیات من ادعا نموده اند كه اعلامیه های اینجانب رامی نوشته اند. این مطلب را شدیدا تكذیب می كنم . تاكنون هیچ اعلامیه ای را غیرشخص خودم تهیه كسی نكرده است .

3 - از قرار مذكور، بعضیها ادعا كرده اند كه رفتن من به پاریس به وسیله آنان بوده ، این دروغ است . من پس از برگرداندنم از كویت ، با مشورت احمد پاریس را انتخاب نمودم ، زیرا در كشورهای اسلامی احتمال راه ندادن بود؛ آنان تحت نفوذ شاه بودند ولی پاریس این احتمال نبود.

4 - من در طول مدت نهضت و انقلاب به واسطه سالوسی و اسلام نمایی بعضی افراد ذكری از آنان كرده و تمجیدی نموده ام ، كه بعد فهمیدم از دغلبازی آنان اغفال شده ام . آن تمجیدها در حالی بود كه خود را به جمهوری اسلامی متعهد و وفادار می نمایاندند، و نباید از آن مسائل سوءاستفاده شود. و میزان درهر كس حال فعلی او است .

 

 

روح الله الموسوی الخمینی

قسمت سوم متن وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره)

قسمت سوم متن وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی ^(ره)

و از همه نمایندگان خواستارم كه با كمال حسن نیت و برادری با هم مجلسان خود رفتار، و همه كوشا باشند كه قوانین خدای نخواسته از اسلام منحرف نباشدو همه به اسلام و احكام آسمانی آن وفادار باشید تا به سعادت دنیا و آخرت نایل آیید.

و از شورای محترم نگهبان می خواهم و توصیه می كنم ، چه در نسل حاضر وچه در نسلهای آینده ، كه با كمال دقت و قدرت وظایف اسلامی و ملی خود راایفا و تحت تاثیر هیچ قدرتی واقع نشوند و از قوانین مخالف با شرع مطهر وقانون اساسی بدون هیچ ملاحظه جلوگیری نمایند و با ملاحظه ضرورات كشوركه گاهی با احكام ثانویه و گاهی به ولایت فقیه باید اجرا شود توجه نمایند.

و وصیت من به ملت شریف آن است كه در تمام انتخابات ، چه انتخاب رئیس جمهور و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و چه انتخاب خبرگان برای تعیین شورای رهبری یا رهبر، در صحنه باشند و اشخاصی كه انتخاب می كنند روی ضوابطی باشد كه اعتبار می شود مثلا در انتخاب خبرگان برای تعیین شورای رهبری یا رهبر، توجه كنند كه اگر مسامحه نمایند و خبرگان راروی موازین شرعیه و قانون انتخاب نكنند، چه بسا كه خساراتی به اسلام و كشوروارد شود كه جبران پذیر نباشد. و در این صورت همه در پیشگاه خداوند متعال مسئول می باشند.

از این قرار، عدم دخالت ملت از مراجع و علمای بزرگ تا طبقه بازاری وكشاورز و كارگر و كارمند، همه و همه مسئول سرنوشت كشور و اسلام می باشند؛چه در نسل حاضر و چه در نسلهای آتیه ؛ و چه بسا كه در بعض مقاطع ، عدم حضور و مسامحه ، گناهی باشد كه در راس گناهان كبیره است . پس علاج واقعه را قبل از وقوع باید كرد، و الا كار از دست همه خارج خواهد شد. و این حقیقتی است كه بعد از مشروطه لمس نموده اید و نموده ایم . چه هیچ علاجی بالاتر ووالاتر از آن نیست كه ملت در سرتاسر كشور در كارهایی كه محول به اوست برطبق ضوابط اسلامی و قانون اساسی انجام دهد؛ و در تعیین رئیس جمهور ووكلای مجلس با طبقه تحصیلكرده متعهد و روشنفكر با اطلاع از مجاری امور وغیروابسته به كشورهای قدرتمند استثمارگر و اشتهار به تقوا و تعهد به اسلام وجمهوری اسلامی مشورت كرده ، و با علما و روحانیون با تقوا و متعهد به جمهوری اسلامی نیز مشورت نموده ؛ و توجه داشته باشند رئیس جمهور ووكلای مجلس از طبقه ای باشند؛ كه محرومیت و مظلومیت مستضعفان ومحرومان جامعه را لمس نموده و در فكر رفاه آنان باشند، نه از سرمایه داران و زمینخواران و صدرنشینان مرفه و غرق در لذات و شهوات كه تلخی محرومیت ورنج گرسنگان و پابرهنگان را نمی توانند بفهمند.

و باید بدانیم كه اگر رئیس جمهور و نمایندگان مجلس ، شایسته و متعهد به اسلام و دلسوز برای كشور و ملت باشند، بسیاری از مشكلات پیش نمی آید؛ ومشكلاتی اگر باشد رفع می شود. و همین معنی در انتخاب خبرگان برای تعیین شورای رهبری یا رهبر با ویژگی خاص باید در نظر گرفته شود؛ كه اگر خبرگان كه با انتخاب ملت تعیین می شوند از روی كمال دقت و با مشورت با مراجع عظام هر عصر و علمای بزرگ سرتاسر كشور و متدینین و دانشمندان متعهد، به مجلس خبرگان بروند، بسیاری از مهمات و مشكلات به واسطه تعیین شایسته ترین و متعهدترین شخصیتها برای رهبری یا شورای رهبری پیش نخواهد آمد، یا باشایستگی رفع خواهد شد. و با نظر به اصل یكصد و نهم و یكصد و دهم قانون اساسی ، وظیفه سنگین ملت در تعیین خبرگان و نمایندگان در تعیین رهبر یاشورای رهبری روشن خواهد شد، كه اندك مسامحه در انتخاب ، چه آسیبی به اسلام و كشور و جمهوری اسلامی وارد خواهد كرد كه احتمال آن ، كه در سطح بالای از اهمیت است برای آنان تكلیف الهی ایجاد می كند.

و وصیت اینجانب به رهبر و شورای رهبری در این عصر كه عصر تهاجم ابرقدرتها و وابستگان به آنان در داخل و خارج كشور به جمهوری اسلامی و درحقیقت به اسلام است در پوشش جمهوری اسلامی و در عصرهای آینده ، آن است كه خود را وقف در خدمت به اسلام و جمهوری اسلامی و محرومان ومستضعفان بنمایند؛ و گمان ننمایند كه رهبری فی نفسه برای آنان تحفه ای است ومقام والایی ، بلكه وظیفه سنگین و خطرناكی است كه لغزش در آن اگر خدای نخواسته با هوای نفس باشد، ننگ ابدی در این دنیا و آتش غضب خدای قهاردر جهان دیگر در پی دارد.

از خداوند منان هادی با تضرع و ابتهال می خواهم كه ما و شما را از این امتحان خطرناك با روی سفید در حضرت خود بپذیرد و نجات دهد و این خطرقدری خفیفتر برای روسای جمهور حال و آینده و دولتها و دست اندركاران ، به حسب درجات در مسئولیتها نیز هست كه باید خدای متعال را حاضر و ناظر وخود را در محضر مبارك او بدانند. خداوند متعال راهگشای آنان باشد.

ح - از مهمات امور مساله قضاوت است كه سر و كار آن با جان و مال وناموس مردم است . وصیت اینجانب به رهبر و شورای رهبری آن است كه درتعیین عالیترین مقام قضایی كه در عهده دارند، كوشش كنند كه اشخاص متعهدسابقه دار و صاحبنظر در امور شرعی و اسلامی و در سیاست را نصب نمایند.

و از شورایعالی قضایی می خواهم امر قضاوت را كه در رژیم سابق به وضع اسفناك و غم انگیزی درآمده بود با جدیت سر و سامان دهند؛ و دست كسانی كه با جان و مال مردم بازی می كنند و آنچه نزد آنان مطرح نیست عدالت اسلامی است از این كرسی پراهمیت كوتاه كنند، و با پشتكار و جدیت بتدریج دادگستری را متحول نمایند؛ و قضات دارای شرایطی كه ، ان شاءالله با جدیت حوزه های علمیه مخصوصا حوزه مباركه علمیه قم تربیت و تعلیم می شوند ومعرفی می گردند، به جای قضاتی كه شرایط مقرره اسلامی را ندارند نصب گردند، كه ان شاءالله تعالی بزودی قضاوت اسلامی در سراسر كشور جریان پیداكند.

و به قضات محترم در عصر حاضر و اعصار آینده وصیت می كنم كه با درنظرگرفتن احادیثی كه از معصومین - صلوات الله علیهم - در اهمیت قضا و خطرعظیمی كه قضاوت دارد و توجه و نظر به آنچه درباره قضاوت به غیر حق واردشده است ، این امر خطیر را تصدی نمایند و نگذارند این مقام به غیر اهلش سپرده شود. و كسانی كه اهل هستند از تصدی این امر سرباز نزنند و به اشخاص غیر اهل میدان ندهند؛ و بدانند كه همان طور كه خطر این مقام بزرگ است اجرو فضل و ثواب آن نیز بزرگ است . و می دانند كه تصدی قضا برای اهلش واجب كفایی است .

ط - وصیت اینجانب به حوزه های مقدسه علمیه آن است كه كرارا عرض نموده ام كه در این زمان كه مخالفین اسلام و جمهوری اسلامی كمر به براندازی اسلام بسته اند و از هر راه ممكن برای این مقصد شیطانی كوشش می نمایند، ویكی از راههای با اهمیت برای مقصد شوم آنان و خطرناك برای اسلام وحوزه های اسلامی نفوذ دادن افراد منحرف و تبهكار در حوزه های علمیه است ،كه خطر بزرگ كوتاه مدت آن بدنام نمودن حوزه ها با اعمال ناشایسته و اخلاق وروش انحرافی است و خطر بسیار عظیم آن در درازمدت به مقامات بالا رسیدن یك یا چند نفر شیاد كه با آگاهی بر علوم اسلامی و جا زدن خود را در بین توده ها و قشرهای مردم پاكدل و علاقه مند نمودن آنان را به خویش و ضربه مهلك زدن به حوزه های اسلامی و اسلام عزیز و كشور در موقع مناسب می باشد. و می دانیم كه قدرتهای بزرگ چپاولگر در میان جامعه ها افرادی به صورتهای مختلف از ملیگراها و روشنفكران مصنوعی و روحانی نمایان كه اگرمجال یابند از همه پرخطرتر و آسیب رسانترند ذخیره دارند كه گاهی سی - چهل سال با مشی اسلامی و مقدس مابی یا "پان ایرانیسم " و وطن پرستی و حیله های دیگر، با صبر و بردباری در میان ملتها زیست می كنند و در موقع مناسب ماموریت خود را انجام می دهند. و ملت عزیز ما در این مدت كوتاه پس ازپیروزی انقلاب نمونه هایی از قبیل "مجاهد خلق " و "فدایی خلق " و"توده ای "ها و دیگر عناوین دیده اند، و لازم است همه با هوشیاری این قسم توطئه را خنثی نمایند و از همه لازمتر حوزه های علمیه است كه تنظیم و تصفیه آن با مدرسین محترم و افاضل سابقه دار است با تایید مراجع وقت . و شاید تز"نظم در بی نظمی " است از القائات شوم همین نقشه ریزان و توطئه گران باشد.

در هر صورت وصیت اینجانب آن است كه در همه اعصار خصوصا در عصرحاضر كه نقشه ها و توطئه ها سرعت و قوت گرفته است ، قیام برای نظام دادن به حوزه ها لازم و ضروری است ؛ كه علما و مدرسین و افاضل عظیم الشان صرف وقت نموده و با برنامه دقیق صحیح حوزه ها را و خصوصا حوزه علمیه قم و سایرحوزه های بزرگ و با اهمیت را در این مقطع از زمان از آسیب حفظ نمایند.

و لازم است علما و مدرسین محترم نگذارند در درسهایی كه مربوط به فقاهت است و حوزه های فقهی و اصولی از طریقه مشایخ معظم كه تنها راه برای حفظ فقه اسلامی است منحرف شوند، و كوشش نمایند كه هر روز بر دقتها وبحث و نظرها و ابتكار و تحقیقها افزوده شود؛ و فقه سنتی كه ارث سلف صالح است و انحراف از آن سست شدن اركان تحقیق و تدقیق است ، محفوظ بماند و تحقیقات بر تحقیقات اضافه گردد.

و البته در رشته های دیگر علوم به مناسبت احتیاجات كشور و اسلام برنامه هایی تهیه خواهد شد و رجالی در آن رشته تربیت باید شود. و از بالاترین و والاترین حوزه هایی كه لازم است به طورهمگانی مورد تعلیم و تعلم قرار گیرد، علوم معنوی اسلامی است ، از قبیل علم اخلاق و تهذیب نفس و سیر و سلوك الی الله - رزقنا الله و ایاكم - كه جهاد اكبرمی باشد.

ی - از اموری كه اصلاح و تصفیه و مراقبت از آن لازم است قوه اجراییه است . گاهی ممكن است كه قوانین مترقی و مفید به حال جامعه از مجلس بگذردو شورای نگهبان آن را تنفیذ كند و وزیر مسئول هم ابلاغ نماید، لكن به دست مجریان غیر صالح كه افتاد آن را مسخ كنند و برخلاف مقررات یا با كاغذبازیهایا پیچ و خمها كه به آن عادت كرده اند یا عمدا برای نگران نمودن مردم عمل كنند، كه بتدریج و مسامحه غائله ایجاد می كند.

وصیت اینجانب به وزرای مسئول در عصر حاضر و در عصرهای دیگر آن است كه علاوه بر آنكه شماها و كارمندان وزارتخانه ها بودجه ای كه از آن ارتزاق می كنید مال ملت ، و باید همه خدمتگزار ملت و خصوصا مستضعفان باشید، و ایجاد زحمت برای مردم و مخالف وظیفه عمل كردن حرام و خدای نخواسته گاهی موجب غضب الهی می شود، همه شما به پشتیبانی ملت احتیاج دارید. با پشتیبانی مردم خصوصا طبقات محروم بود كه پیروزی حاصل شد ودست ستمشاهی از كشور و ذخائر آن كوتاه گردید. و اگر روزی از پشتیبانی آنان محروم شوید، شماها كنار گذاشته می شوید و همچون رژیم شاهنشاهی ستمكاربه جای شما ستم پیشگان پستها را اشغال می نمایند. بنابر این حقیقت ملموس ،باید كوشش در جلب نظر ملت بنمایید و از رفتار غیر اسلامی - انسانی احتراز نمایید.

و در همین انگیزه به وزرای كشور در طول تاریخ آینده توصیه می كنم كه درانتخاب استاندارها دقت كنند اشخاص لایق ، متدین ، متعهد، عاقل و سازگار بامردم انتخاب نمایند، تا آرامش در كشور هرچه بیشتر حكمفرما باشد. و بایددانست كه گرچه تمام وزیران وزارتخانه ها مسئولیت در اسلامی كردن و تنظیم امور محل مسئولیت خود دارند لكن بعضی از آنها ویژگی خاص دارند؛ مثل وزارت خارجه كه مسئولیت سفارتخانه ها را در خارج از كشور دارند. اینجانب از ابتدای پیروزی به وزرای خارجه راجع به طاغوتزدگی سفارتخانه ها و تحول آنها به سفارتخانه های مناسب با جمهوری اسلامی توصیه هایی نمودم ، لكن بعض آنان یا نخواستند یا نتوانستند عمل مثبتی انجام دهند. و اكنون كه سه سال ازپیروزی می گذرد اگرچه وزیر خارجه كنونی اقدام به این امر نموده است و امیداست با پشتكار و صرف وقت این امر مهم انجام گیرد.

 

و وصیت من به وزرای خارجه در این زمان و زمانهای بعد آن است كه مسئولیت شما بسیار زیاد است ، چه در اصلاح و تحول وزارتخانه وسفارتخانه ها؛ و چه در سیاست خارجی حفظ استقلال و منافع كشور و روابطحسنه با دولتهایی كه قصد دخالت در امور كشور ما را ندارند. و از هر امری كه شائبه وابستگی با همه ابعادی كه دارد به طور قاطع احتراز نمایید. و باید بدانید كه وابستگی در بعض امور هر چند ممكن است ظاهر فریبنده ای داشته باشد یامنفعت و فایده ای در حال داشته باشد، لكن در نتیجه ، ریشه كشور را به تباهی خواهد كشید. و كوشش داشته باشید در بهتر كردن روابط با كشورهای اسلامی ودر بیدار كردن دولتمردان و دعوت به وحدت و اتحاد كنید كه خداوند باشماست .

و وصیت من به ملتهای كشورهای اسلامی است كه انتظار نداشته باشید كه ازخارج كسی به شما در رسیدن به هدف كه آن اسلام و پیاده كردن احكام اسلام است كمك كند؛ خود باید به این امر حیاتی كه آزادی و استقلال را تحقق می بخشد قیام كنید. و علمای اعلام و خطبای محترم كشورهای اسلامی دولتها رادعوت كنند كه از وابستگی به قدرتهای بزرگ خارجی خود را رها كنند و با ملت خود تفاهم كنند؛ در این صورت پیروزی را در آغوش خواهند كشید. و نیز ملتهارا دعوت به وحدت كنند؛ و از نژادپرستی كه مخالف دستور اسلام است بپرهیزند؛ و با برادران ایمانی خود در هر كشوری و با هر نژادی كه هستند دست برادری دهند كه اسلام بزرگ آنان را برادر خوانده . و اگر این برادری ایمانی باهمت دولتها و ملتها و با تایید خداوند متعال روزی تحقق یابد، خواهید دید كه بزرگترین قدرت جهان را مسلمین تشكیل می دهند. به امید روزی كه با خواست پروردگار عالم این برادری و برابری حاصل شود.

و وصیت اینجانب به وزارت ارشاد در همه اعصار خصوصا عصر حاضر كه ویژگی خاصی دارد، آن است كه برای تبلیغ حق مقابل باطل و ارائه چهره حقیقی جمهوری اسلامی كوشش كنند. ما اكنون ، در این زمان كه دست ابرقدرتها را از كشور خود كوتاه كردیم ، مورد تهاجم تبلیغاتی تمام رسانه های گروهی وابسته به قدرتهای بزرگ هستیم . چه دروغها و تهمتها كه گویندگان ونویسندگان وابسته به ابرقدرتها به این جمهوری اسلامی نوپا نزده و نمی زنند.

مع الاسف اكثر دولتهای منطقه اسلامی كه به حكم اسلام باید دست اخوت به ما دهند، به عداوت با ما و اسلام برخاسته اند و همه در خدمت جهانخواران ازهر طرف به ما هجوم آورده اند. و قدرت تبلیغاتی ما بسیار ضعیف و ناتوان است و می دانید كه امروز جهان روی تبلیغات می چرخد. و با كمال تاسف ، نویسندگان به اصطلاح روشنفكر كه به سوی یكی از دو قطب گرایش دارند، به جای آنكه در فكر استقلال و آزادی كشور و ملت خود باشند، خودخواهیها و فرصت طلبیهاو انحصارجوییها به آنان مجال نمی دهد كه لحظه ای تفكر نمایند و مصالح كشورو ملت خود را در نظر بگیرند، و مقایسه بین آزادی و استقلال را در این جمهوری با رژیم ستمگر سابق نمایند و زندگی شرافتمندانه ارزنده را توام با بعض آنچه را كه از دست داده اند، كه رفاه و عیشزدگی است ، با آنچه از رژیم ستمشاهی دریافت می كردند توام با وابستگی و نوكرمابی و ثناجویی و مداحی ازجرثومه های فساد و معادن ظلم و فحشا بسنجند؛ و از تهمتها و نارواها به این جمهوری تازه تولد یافته دست بكشند و با ملت و دولت در صف واحد بر ضدطاغوتیان و ستم پیشگان زبانها و قلمها را به كار بگیرند.

و مسئله تبلیغ تنها به عهده وزارت ارشاد نیست بلكه وظیفه همه دانشمندان وگویندگان و نویسندگان و هنرمندان است . باید وزارت خارجه كوشش كند تاسفارتخانه ها نشریات تبلیغی داشته باشند و چهره نورانی اسلام را برای جهانیان روشن نمایند؛ كه اگر این چهره با آن جمال جمیل كه قرآن و سنت در همه ابعادبه آن دعوت كرده از زیر نقاب مخالفان اسلام و كج فهمیهای دوستان خودنمایی نماید، اسلام جهانگیر خواهد شد و پرچم پرافتخار آن در همه جا به اهتزازخواهد آمد. چه مصیبت بار و غم انگیز است كه مسلمانان متاعی دارند كه ازصدر عالم تا نهایت آن نظیر ندارد، نتوانسته اند این گوهر گرانبها را كه هر انسانی به فطرت آزاد خود طالب آن است عرضه كنند؛ بلكه خود نیز از آن غافل و به آن جاهلند و گاهی از آن فراری اند!

ك - از امور بسیار با اهمیت و سرنوشت ساز مسئله مراكز تعلیم و تربیت ازكودكستانها تا دانشگاهها است كه به واسطه اهمیت فوق العاده اش تكرار نموده وبا اشاره می گذرم . باید ملت غارت شده بدانند كه در نیم قرن اخیر آنچه به ایران و اسلام ضربه مهلك زده است قسمت عمده اش از دانشگاهها بوده است . اگردانشگاهها و مراكز تعلیم و تربیت دیگر با برنامه های اسلامی و ملی در راه منافع كشور به تعلیم و تهذیب و تربیت كودكان و نوجوانان و جوانان جریان داشتند،هرگز میهن ما در حلقوم انگلستان و پس از آن امریكا و شوروی فرو نمی رفت وهرگز قراردادهای خانه خراب كن بر ملت محروم غارتزده تحمیل نمی شد و هرگز پای مستشاران خارجی به ایران باز نمی شد و هرگز ذخائر ایران و طلای سیاه این ملت رنجدیده در جیب قدرتهای شیطانی ریخته نمی شد و هرگزدودمان پهلوی و وابسته های به آن اموال ملت را نمی توانستند به غارت ببرند ودر خارج و داخل پاركها و ویلاها بر روی اجساد مظلومان بنا كنند و بانكهای خارج را از دسترنج این مظلومان پر كنند و صرف عیاشی و هرزگی خود وبستگان خود نمایند. اگر مجلس و دولت و قوه قضاییه و سایر ارگانها ازدانشگاههای اسلامی و ملی سرچشمه می گرفت ملت ما امروز گرفتار مشكلات خانه برانداز نبود. و اگر شخصیتهای پاكدامن با گرایش اسلامی و ملی به معنای صحیحش ، نه آنچه امروز در مقابل اسلام عرض اندام می كند، از دانشگاهها به مراكز قوای سه گانه راه می یافت ، امروز ما غیر امروز، و میهن ما غیر این میهن ، ومحرومان ما از قید محرومیت رها، و بساط ظلم و ستمشاهی و مراكز فحشا واعتیاد و عشرتكده ها كه هر یك برای تباه نمودن نسل جوان فعال ارزنده كافی بود، در هم پیچیده و این ارث كشور بر باد ده و انسان برانداز به ملت نرسیده بود. و دانشگاهها اگر اسلامی - انسانی - ملی بود، می توانست صدها و هزارهامدرس به جامعه تحویل دهد؛ لكن چه غم انگیز و اسفبار است كه دانشگاهها ودبیرستانها به دست كسانی اداره می شد و عزیزان ما به دست كسانی تعلیم وتربیت می دیدند كه جز اقلیت مظلوم محرومی همه از غربزدگان و شرقزدگان بابرنامه و نقشه دیكته شده در دانشگاهها كرسی داشتند؛ و ناچار جوانان عزیز ومظلوم ما در دامن این گرگان وابسته به ابرقدرتها بزرگ شده و به كرسیهای قانونگذاری و حكومت و قضاوت تكیه می كردند، و بر وفق دستور آنان ، یعنی رژیم ستمگر پهلوی عمل می كردند.

اكنون بحمدالله تعالی دانشگاه از چنگال جنایتكاران خارج شده . و بر ملت ودولت جمهوری اسلامی است در همه اعصار، كه نگذارند عناصر فاسد دارای مكتبهای انحرافی یا گرایش به غرب و شرق در دانشسراها و دانشگاهها و سایر مراكز تعلیم و تربیت نفوذ كنند و از قدم اول جلوگیری نمایند تا مشكلی پیش نیاید و اختیار از دست نرود.

و وصیت اینجانب به جوانان عزیز دانشسراها و دبیرستانها و دانشگاهها آن است كه خودشان شجاعانه در مقابل انحرافات قیام نمایند تا استقلال و آزادی خود و كشور و ملت خودشان مصون باشد.

ل - قوای مسلح ، از ارتش و سپاه و ژاندارمری و شهربانی تا كمیته ها و بسیج وعشایر ویژگی خاص دارند. اینان كه بازوان قوی و قدرتمند جمهوری اسلامی می باشند و نگهبان سرحدات و راهها و شهرها و روستاها و بالاخره نگهداران امنیت و آرامش بخشان به ملت می باشند، می بایست مورد توجه خاص ملت ودولت و مجلس باشند. و لازم است توجه داشته باشند كه در دنیا آنچه كه موردبهره برداری برای قدرتهای بزرگ و سیاستهای مخرب ، بیشتر از هر چیز و هرگروهی است ، قوای مسلح است . قوای مسلح است كه با بازیهای سیاسی ،كودتاها و تغییر حكومتها و رژیمها به دست آنان واقع می شود؛ و سودجویان دغل بعض سران آنان را می خرند و با دست آنان و توطئه های فرماندهان بازی خورده كشورها را به دست می گیرند، و ملتهای مظلوم را تحت سلطه قرار داده واستقلال و آزادی را از كشورها سلب می كنند. و اگر فرماندهان پاكدامن متصدی امر باشند، هرگز برای دشمنان كشورها امكان كودتا یا اشغال یك كشور پیش نمی آید و یا اگر احیانا پیش آید، به دست فرماندهان متعهد شكسته و ناكام خواهد ماند. و در ایران نیز كه این معجزه عصر به دست ملت انجام گرفت ، قوای مسلح متعهد و فرماندهان پاك و میهن دوست سهم بسزایی داشتند.

و امروز كه جنگ لعنتی و تحمیلی صدام تكریتی به امر و كمك امریكا وسایر قدرتها پس از نزدیك به دو سال با شكست سیاسی و نظامی ارتش متجاوزبعث و پشتیبانان قدرتمند و وابستگان به آنان روبه رو است ، باز قوای مسلح نظامی و انتظامی و سپاهی و مردمی با پشتیبانی بیدریغ ملت در جبهه ها و پشت جبهه ها این افتخار بزرگ را آفریدند و ایران را سرافراز نمودند؛ و نیز شرارتها وتوطئه های داخلی را كه به دست عروسكهای وابسته به غرب و شرق برای براندازی جمهوری اسلامی بسیج شده بودند با دست توانای جوانان كمیته ها وپاسداران بسیج و شهربانی و با كمك ملت غیرتمند درهم شكسته شد. و همین جوانان فداكار عزیزند كه شبها بیدارند تا خانواده ها با آرامش استراحت كنند.خدایشان یار و مددكار باد.

پس وصیت برادرانه من در این قدمهای آخرین عمر بر قوای مسلح به طورعموم ، آن است كه ای عزیزان كه به اسلام عشق می ورزید و با عشق لقاالله به فداكاری در جبهه ها و در سطح كشور به كار ارزشمند خود ادامه می دهید، بیدارباشید و هوشیار كه بازیگران سیاسی و سیاستمداران حرفه ای غرب و شرقزده ودستهای مرموز جنایتكاران پشت پرده لبه تیز سلاح خیانت و جنایتكارشان از هرسو و بیشتر از هر گروه متوجه به شما عزیزان است ؛ و می خواهند از شما عزیزان كه با جانفشانی خود انقلاب را پیروز نمودید و اسلام را زنده كردید بهره گیری كرده و جمهوری اسلامی را براندازند؛ و شما را با اسم اسلام و خدمت به میهن و ملت از اسلام و ملت جدا كرده به دامن یكی از دو قطب جهانخوار بیندازند؛ وبر زحمات و فداكاریهای شما با حیله های سیاسی و ظاهرهای به صورت اسلامی و ملی خط بطلان بكشند.

وصیت اكید من به قوای مسلح آن است كه همان طور كه از مقررات نظام ،عدم دخول نظامی در احزاب و گروهها و جبهه ها است به آن عمل نمایند؛ وقوای مسلح مطلقا، چه نظامی و انتظامی و پاسدار و بسیج و غیر اینها، در هیچ حزب و گروهی وارد نشده و خود را از بازیهای سیاسی دور نگه دارند.

 در این صورت می توانند قدرت نظامی خود را حفظ و از اختلافات درون گروهی مصون باشند. و بر فرماندهان لازم است كه افراد تحت فرمان خود را از ورود در احزاب منع نمایند. و چون انقلاب از همه ملت و حفظ آن بر همگان است ،دولت و ملت و شورای دفاع و مجلس شورای اسلامی وظیفه شرعی و میهنی آنان است كه اگر قوای مسلح ، چه فرماندهان و طبقات بالا و چه طبقات بعد،برخلاف مصالح اسلام و كشور بخواهند عملی انجام دهند یا در احزاب واردشوند كه - بی اشكال به تباهی كشیده می شوند - و یا در بازیهای سیاسی واردشوند، از قدم اول با آن مخالفت كنند. و بر رهبر و شورای رهبری است كه باقاطعیت از این امر جلوگیری نماید تا كشور از آسیب در امان باشد.

و من به همه نیروهای مسلح در این پایان زندگی خاكی ، وصیت مشفقانه می كنم كه از اسلام كه یگانه مكتب استقلال و آزادیخواهی است و خداوند متعال همه را با نور هدایت آن به مقام والای انسانی دعوت می كند، چنانچه امروز وفادارید در وفاداری استقامت كنید كه شما را و كشور و ملت شما را ازننگ وابستگیها و پیوستگیها به قدرتهایی كه همه شما را جز برای بردگی خویش نمی خواهند و كشور و ملت عزیزتان را عقب مانده و بازار مصرف و زیر بارننگین ستم پذیری نگه می دارند نجات می دهد. و زندگی انسانی شرافتمندانه را ولو با مشكلات بر زندگانی ننگین بردگی اجانب ولو با رفاه حیوانی ترجیح دهید؛و بدانید مادام كه در احتیاجات صنایع پیشرفته ، دست خود را پیش دیگران درازكنید و به دریوزگی عمر را بگذرانید قدرت ابتكار و پیشرفت در اختراعات درشما شكوفا نخواهد شد. و به خوبی و عینیت دیدید كه در این مدت كوتاه پس از تحریم اقتصادی همانها كه از ساختن هرچیز خود را عاجز می دیدند و از راه انداختن كارخانه ها آنان را مایوس می نمودند، افكار خود را به كار بستند وبسیاری از احتیاجات ارتش و كارخانه ها را خود رفع نمودند. و این جنگ وتحریم اقتصادی و اخراج كارشناسان خارجی ، تحفه ای الهی بود كه ما از آن غافل بودیم . اكنون اگر دولت و ارتش كالاهای جهانخواران را خود تحریم كنندو به كوشش و سعی در راه ابتكار بیفزایند، امید است كه كشور خودكفا شود و از دریوزگی از دشمن نجات یابد.

و هم در اینجا باید بیفزایم كه احتیاج ما پس از اینهمه عقب ماندگی مصنوعی به صنعتهای بزرگ كشورهای خارجی حقیقتی است انكارناپذیر. و این به آن معنی نیست كه ما باید در علوم پیشرفته به یكی از دو قطب وابسته شویم . دولت و ارتش باید كوشش كنند كه دانشجویان متعهد را در كشورهایی كه صنایع بزرگ پیشرفته را دارند و استعمار و استثمارگر نیستند بفرستند؛ و از فرستادن به امریكاو شوروی و كشورهای دیگر كه در مسیر این دو قطب هستند احتراز كنند، مگران شاءالله روزی برسد كه این دو قدرت به اشتباه خود پی برند و در مسیر انسانیت و انساندوستی و احترام به حقوق دیگران واقع شوند؛ یا ان شاءالله مستضعفان جهان و ملتهای بیدار و مسلمانان متعهد، آنان را به جای خود نشانند. به امیدچنین روزی .

م - رادیو و تلویزیون و مطبوعات و سینماها و تئاترها از ابزارهای موثر تباهی و تخدیر ملتها، خصوصا نسل جوان بوده است . در این صد سال اخیر بویژه نیمه دوم آن ، چه نقشه های بزرگی از این ابزار، چه در تبلیغ ضد اسلام و ضدروحانیت خدمتگزار، و چه در تبلیغ استعمارگران غرب و شرق ، كشیده شد و ازآنها برای درست كردن بازار كالاها خصوصا تجملی و تزئینی از هر قماش ، ازتقلید در ساختمانها و تزئینات و تجملات آنها و تقلید در اجناس نوشیدنی وپوشیدنی و در فرم آنها استفاده كردند، به طوری كه افتخار بزرگ فرنگی ماب بودن در تمام شئون زندگی از رفتار و گفتار و پوشش و فرم آن بویژه درخانمهای مرفه یا نیمه مرفه بود، و در آداب معاشرت و كیفیت حرف زدن و به كار بردن لغات غربی در گفتار و نوشتار به صورتی بود كه فهم آن برای بیشترمردم غیرممكن ، و برای همردیفان نیز مشكل می نمود! فیلمهای تلویزیون ازفرآورده های غرب یا شرق بود كه طبقه جوان زن و مرد را از مسیر عادی زندگی و كار و صنعت و تولید و دانش منحرف و به سوی بیخبری از خویش وشخصیت خود و یا بدبینی و بدگمانی به همه چیز خود و كشور خود، حتی فرهنگ و ادب و ماثر پر ارزشی كه بسیاری از آن با دست خیانتكار سودجویان ،به كتابخانه ها و موزه های غرب و شرق منتقل گردیده است . مجله ها با مقاله ها وعكسهای افتضاح بار و اسف انگیز، و روزنامه ها با مسابقات در مقالات ضدفرهنگی خویش و ضداسلامی با افتخار، مردم بویژه طبقه جوان موثر را به سوی غرب یا شرق هدایت می كردند. اضافه كنید بر آن تبلیغ دامنه دار در ترویج مراكز فساد و عشرتكده ها و مراكز قمار و لاتار و مغازه های فروش كالاهای تجملاتی و اسباب آرایش و بازیها و مشروبات الكلی بویژه آنچه از غرب واردمی شد. و در مقابل صدور نفت و گاز و مخازن دیگر، عروسكها و اسباب بازیهاو كالاهای تجملی وارد می شد؛ و صدها چیزهایی كه امثال من از آنها بی اطلاع هستیم . و اگر خدای نخواسته عمر رژیم سرسپرده و خانمان برانداز پهلوی ادامه پیدا می كرد، چیزی نمی گذشت كه جوانان برومند ما - این فرزندان اسلام و میهن كه چشم امید ملت به آنها است - با انواع دسیسه ها و نقشه های شیطانی به دست رژیم فاسد و رسانه های گروهی و روشنفكران غرب و شرقگرا از دست ملت ودامن اسلام رخت برمی بستند: یا جوانی خود را در مراكز فساد تباه می كردند؛ ویا به خدمت قدرتهای جهانخوار درآمده و كشور را به تباهی می كشاندند.خداوند متعال به ما و آنان منت گذاشت و همه را از شر مفسدین و غارتگران نجات داد.

اكنون وصیت من به مجلس شورای اسلامی در حال و آینده و رئیس جمهورو روسای جمهور مابعد و به شورای نگهبان و شورای قضایی و دولت در هرزمان ، آن است كه نگذارند این دستگاههای خبری و مطبوعات و مجله ها ازاسلام و مصالح كشور منحرف شوند. و باید همه بدانیم كه آزادی به شكل غربی آن ، كه موجب تباهی جوانان و دختران و پسران می شود، از نظر اسلام و عقل

محكوم است . و تبلیغات و مقالات و سخنرانیها و كتب و مجلات برخلاف اسلام و عفت عمومی و مصالح كشور حرام است . و بر همه ما و همه مسلمانان جلوگیری از آنها واجب است . و از آزادیهای مخرب باید جلوگیری شود. و ازآنچه در نظر شرع حرام و آنچه برخلاف مسیر ملت و كشور اسلامی و مخالف با حیثیت جمهوری اسلامی است به طور قاطع اگر جلوگیری نشود، همه مسئول می باشند. و مردم و جوانان حزب اللهی اگر برخورد به یكی از امور مذكورنمودند به دستگاههای مربوطه رجوع كنند و اگر آنان كوتاهی نمودند، خودشان مكلف به جلوگیری هستند. خداوند تعالی مددكار همه باشد.

ن - نصیحت و وصیت من به گروهها و گروهكها و اشخاصی كه در ضدیت باملت و جمهوری اسلامی و اسلام فعالیت می كنند، اول به سران آنان در خارج وداخل ، آن است كه تجربه طولانی به هر راهی كه اقدام كردید و به هر توطئه ای كه دست زدید و به هر كشور و مقامی كه توسل پیدا كردید به شماها كه خود راعالم و عاقل می دانید باید آموخته باشند كه مسیر یك ملت فداكار را نمی شود بادست زدن به ترور و انفجار و بمب و دروغ پردازیهای بی سر و پا و غیرحساب شده منحرف كرد، و هرگز هیچ حكومت و دولتی را نمی توان با این شیوه های غیرانسانی و غیرمنطقی ساقط نمود، بویژه ملتی مثل ایران را كه از بچه های خردسالش تا پیرزنها و پیرمردهای بزرگسالش ، در راه هدف و جمهوری اسلامی و قرآن و مذهب جانفشانی و فداكاری می كنند. شماها كه می دانید "و اگرندانید بسیار ساده لوحانه فكر می كنید" كه ملت با شما نیست و ارتش با شماهادشمن است . و اگر فرض بكنید با شما بودند و دوست شما بودند، حركات ناشیانه شما و جنایاتی كه با تحریك شما رخ داد آنان را از شما جدا كرد و جزدشمن تراشی كار دیگری نتوانستید بكنید.

من وصیت خیرخواهانه در این آخر عمر به شما می كنم كه اولا با این ملت طاغوتزده رنج كشیده كه پس از 2500 سال ستمشاهی با فدا دادن بهترین فرزندان و جوانانش خود را از زیر بار ستم جنایتكارانی همچون رژیم پهلوی وجهانخواران شرق و غرب نجات داده به جنگ و ستیز برخاسته اید. چطوروجدان یك انسان هر چه پلید باشد، راضی می شود برای احتمال رسیدن به یك مقام با میهن خود و ملت خود اینگونه رفتار كند و به كوچك و بزرگ آنها رحم نكند؟ من به شما نصیحت می كنم دست از این كارهای بیفایده و غیرعاقلانه بردارید و گول جهانخواران را نخورید. و در هر جا هستید اگر به جنایتی دست نزدید به میهن خود و دامن اسلام برگردید و توبه كنید كه خداوند ارحم الراحمین است ؛ و جمهوری اسلامی و ملت از شما ان شاءالله می گذرند. و اگر دست به جنایتی زدید كه حكم خداوند تكلیف شما را معین كرده ، باز از نیمه راه برگشته و توبه كنید. و اگر شهامت دارید تن به مجازات داده و با این عمل خود را ازعذاب الیم خداوند نجات دهید؛ و الا در هر جا هستید عمر خود را بیش از این هدر ندهید و به كار دیگر مشغول شوید كه صلاح در آن است .

و بعد، به هواداران داخلی و خارجی آنان وصیت می كنم كه با چه انگیزه جوانی خود را برای آنان كه اكنون ثابت است كه برای قدرتمندان جهانخوارخدمت می كنند و از نقشه های آنها پیروی می كنند و ندانسته به دام آنها افتاده اندبه هدر می دهید؟ و با ملت خود در راه چه كسی جفا می كنید؟ شما بازی خوردگان دست آنها هستید. و اگر در ایران هستید به عیان مشاهده می كنید كه توده های میلیونی به جمهوری اسلامی وفادار و برای آن فداكارند؛ و به عیان می بینید كه حكومت و رژیم فعلی با جان و دل در خدمت خلق و مستمندان هستند؛ و آنان كه به دروغ ادعای "خلقی " بودن و "مجاهد" و "فدایی " برای خلق می كنند، با خلق خدا به دشمنی برخاسته و شما پسران و دختران ساده دل را برای مقاصد خود و مقاصد یكی از دو قطب قدرت جهانخوار به بازی گرفته و خود یادر خارج در آغوش یكی از دو قطب جنایتكار به خوشگذرانی مشغول و یا در داخل به خانه های مجلل تیمی با زندگی اشرافی ، نظیر منازل جنایتكارانی بدبخت به جنایت خود ادامه می دهند و شما جوانان را به كام مرگ می فرستند.

نصیحت مشفقانه من به شما نوجوانان و جوانان داخل و خارج آن است كه ازراه اشتباه برگردید؛ و با محرومین جامعه كه با جان و دل به جمهوری اسلامی خدمت می كنند متحد شوید؛ و برای ایران مستقل و آزاد فعالیت نمایید تا كشورو ملت از شر مخالفین نجات پیدا كند، و همه با هم به زندگی شرافتمندانه ادامه دهید. تا چه وقت و برای چه گوش به فرمان اشخاصی هستید كه جز به نفع شخصی خود فكر نمی كنند و در آغوش و پناه ابرقدرتها با ملت خود در ستیزهستند و شما را فدای مقاصد شوم و قدرت طلبی خویش می نمایند؟ شما در این سالهای پیروزی انقلاب دیدید كه ادعاهای آنان با رفتار و عملشان مخالف است و ادعاها فقط برای فریب جوانان صاف دل است . و می دانید كه شما قدرتی درمقابل سیل خروشان ملت ندارید و كارهایتان جز به ضرر خودتان و تباهی عمرتان نتیجه ای ندارد. من تكلیف خود را كه هدایت است ادا كردم . و امیداست به این نصیحت كه پس از مرگ من به شما می رسد و شائبه قدرت طلبی درآن نیست گوش فرا دهید و خود را از عذاب الیم الهی نجات دهید. خداوند منان شما را هدایت فرماید و صراط مستقیم را به شما بنماید.

قسمت دوم متن وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره)

ادامه وصیت نامه امام خمینی(ره)

بسم الله الرحمن الرحیم

اهمیت انقلاب شكوهمند اسلامی كه دستاورد میلیونها انسان ارزشمند وهزاران شهید جاوید آن و آسیب دیدگان عزیز، این شهیدان زنده است و موردامید میلیونها مسلمانان و مستضعفان جهان است ، به قدری است كه ارزیابی آن ازعهده قلم و بیان والاتر و برتر است . اینجانب ، روح الله موسوی خمینی كه از كرم عظیم خداوند متعال با همه خطایا مایوس نیستم و زاد راه پرخطرم همان دلبستگی به كرم كریم مطلق است ، به عنوان یك نفر طلبه حقیر كه همچون دیگر برادران ایمانی امید به این انقلاب و بقای دستاوردهای آن و به ثمررسیدن هرچه بیشتر آن دارم ، به عنوان وصیت به نسل حاضر و نسلهای عزیزآینده مطالبی هر چند تكراری عرض می نمایم . و از خداوند بخشاینده می خواهم كه خلوص نیت در این تذكرات عنایت فرماید.

1- ما می دانیم كه این انقلاب بزرگ كه دست جهانخواران و ستمگران را ازایران بزرگ كوتاه كرد، با تاییدات غیبی الهی پیروز گردید. اگر نبود دست توانای خداوند امكان نداشت یك جمعیت 36 میلیونی با آن تبلیغات ضداسلامی و ضدروحانی خصوص در این صد سال اخیر و با آن تفرقه افكنیهای بیحساب قلمداران و زبان مزدان در مطبوعات و سخنرانیها و مجالس و محافل ضداسلامی و ضدملی به صورت ملیت ، و آنهمه شعرها و بذله گوییها، و آنهمه مراكز عیاشی و فحشا و قمار و مسكرات و مواد مخدره كه همه و همه برای كشیدن نسل جوان فعال كه باید در راه پیشرفت و تعالی و ترقی میهن عزیز خود فعالیت نمایند، به فساد و بی تفاوتی در پیشامدهای خائنانه ، كه به دست شاه فاسد و پدر بی فرهنگش و دولتها و مجالس فرمایشی كه از طرف سفارتخانه های قدرتمندان بر ملت تحمیل می شد، و از همه بدتر وضع دانشگاهها و دبیرستانها و مراكز آموزشی كه مقدرات كشور به دست آنان سپرده می شد، با به كار گرفتن معلمان و استادان غربزده یا شرقزده صددرصد مخالف اسلام و فرهنگ اسلامی بلكه ملی صحیح ، با نام "ملیت " و "ملی گرایی "، گرچه در بین آنان مردانی متعهد و دلسوز بودند، لكن با اقلیت فاحش آنان و درتنگنا قرار دادنشان كار مثبتی نمی توانستند انجام دهند و با اینهمه و دهها مسائل دیگر، از آن جمله به انزوا و عزلت كشیدن روحانیان و با قدرت تبلیغات به انحراف فكری كشیدن بسیاری از آنان ، ممكن نبود این ملت با این وضعیت یكپارچه قیام كنند و در سرتاسر كشور با ایده واحد و فریاد "الله اكبر" وفداكاریهای حیرت آور و معجزه آسا تمام قدرتهای داخل و خارج را كنار زده وخود مقدرات كشور را به دست گیرد. بنابراین شك نباید كرد كه انقلاب اسلامی ایران از همه انقلابها جدا است : هم در پیدایش و هم در كیفیت مبارزه و هم درانگیزه انقلاب و قیام . و تردید نیست كه این یك تحفه الهی و هدیه غیبی بوده كه از جانب خداوند منان بر این ملت مظلوم غارتزده عنایت شده است .

2- اسلام و حكومت اسلامی پدیده الهی است كه با به كار بستن آن سعادت فرزندان خود را در دنیا و آخرت به بالاترین وجه تامین می كند و قدرت آن دارد كه قلم سرخ بر ستمگریها و چپاولگریها و فسادها و تجاوزها بكشد وانسانها را به كمال مطلوب خود برساند. و مكتبی است كه برخلاف مكتبهای غیرتوحیدی ، در تمام شئون فردی و اجتماعی و مادی و معنوی و فرهنگی و سیاسی و نظامی و اقتصادی دخالت و نظارت دارد و از هیچ نكته ، ولو بسیارناچیز كه در تربیت انسان و جامعه و پیشرفت مادی و معنوی نقش دارد فروگذارننموده است ؛ و موانع و مشكلات سر راه تكامل را در اجتماع و فرد گوشزدنموده و به رفع آنها كوشیده است . اینك كه به توفیق و تایید خداوند، جمهوری اسلامی با دست توانای ملت متعهد پایه ریزی شده ، و آنچه در این حكومت اسلامی مطرح است اسلام و احكام مترقی آن است ، بر ملت عظیم الشان ایران است كه در تحقق محتوای آن به جمیع ابعاد و حفظ و حراست آن بكوشند كه حفظ اسلام در راس تمام واجبات است ، كه انبیای عظام از آدم - علیه السلام - تاخاتم النبیین - صلی الله علیه و آله و سلم - در راه آن كوشش و فداكاری جانفرسانموده اند و هیچ مانعی آنان را از این فریضه بزرگ بازنداشته ؛ و همچنین پس ازآنان اصحاب متعهد و ائمه اسلام - علیهم صلوات الله - با كوششهای توانفرسا تاحد نثار خون خود در حفظ آن كوشیده اند. و امروز بر ملت ایران، خصوصا، وبر جمیع مسلمانان ، عموما، واجب است این امانت الهی را كه در ایران به طوررسمی اعلام شده و در مدتی كوتاه نتایج عظیمی به بار آورده ، با تمام توان حفظنموده و در راه ایجاد مقتضیات بقای آن و رفع موانع و مشكلات آن كوشش نمایند. و امید است كه پرتو نور آن بر تمام كشورهای اسلامی تابیدن گرفته وتمام دولتها و ملتها با یكدیگر تفاهم در این امر حیاتی نمایند، و دست ابرقدرتهای عالمخوار و جنایتكاران تاریخ را تا ابد از سر مظلومان و ستمدیدگان جهان كوتاه نمایند.

اینجانب كه نفسهای آخر عمر را می كشم به حسب وظیفه ، سطری از آنچه درحفظ و بقای این ودیعه الهی دخالت دارد و سطری از موانع و خطرهایی كه آن را تهدید می كنند، برای نسل حاضر و نسلهای آینده عرض می كنم و توفیق وتایید همگان را از درگاه پروردگار عالمیان خواهانم .

الف - بی تردید رمز بقای انقلاب اسلامی همان رمز پیروزی است ؛ و رمزپیروزی را ملت می داند و نسلهای آینده در تاریخ خواهند خواند كه دو ركن اصلی آن : انگیزه الهی و مقصد عالی حكومت اسلامی ؛ و اجتماع ملت درسراسر كشور با وحدت كلمه برای همان انگیزه و مقصد.

اینجانب به همه نسلهای حاضر و آینده وصیت می كنم كه اگر بخواهید اسلام و حكومت الله برقرار باشد و دست استعمار و استثمارگران خارج و داخل ازكشورتان قطع شود، این انگیزه الهی را كه خداوند تعالی در قرآن كریم بر آن سفارش فرموده است از دست ندهید؛ و در مقابل این انگیزه كه رمز پیروزی وبقای آن است ، فراموشی هدف و تفرقه و اختلاف است . بی جهت نیست كه بوقهای تبلیغاتی در سراسر جهان و ولیده های بومی آنان تمام توان خود راصرف شایعه ها و دروغهای تفرقه افكن نموده اند و میلیاردها دلار برای آن صرف می كنند. بی انگیزه نیست سفرهای دائمی مخالفان جمهوری اسلامی به منطقه . و مع الاسف در بین آنان از سردمداران و حكومتهای بعض كشورهای اسلامی ، كه جز به منافع شخص خود فكر نمی كنند و چشم و گوش بسته تسلیم امریكا هستند دیده می شود؛ و بعض از روحانی نماها نیز به آنان ملحقند.

امروز و در آتیه نیز آنچه برای ملت ایران ومسلمانان جهان باید مطرح باشد واهمیت آن را در نظر گیرند، خنثی كردن تبلیغات تفرقه افكن خانه برانداز است .توصیه اینجانب به مسلمین و خصوص ایرانیان بویژه در عصر حاضر، آن است كه در مقابل این توطئه ها عكس العمل نشان داده و به انسجام و وحدت خود، به هر راه ممكن افزایش دهند و كفار و منافقان را مایوس نمایند.

ب - از توطئه های مهمی كه در قرن اخیر، خصوصا در دهه های معاصر، وبویژه پس از پیروزی انقلاب آشكارا به چشم می خورد، تبلیغات دامنه دار با ابعاد مختلف برای مایوس نمودن ملتها و خصوص ملت فداكار ایران از اسلام است .گاهی ناشیانه و با صراحت به اینكه احكام اسلام كه 1400 سال قبل وضع شده است نمی تواند در عصر حاضر كشورها را اداره كند، یا آنكه اسلام یك دین ارتجاعی است و با هر نوآوری و مظاهر تمدن مخالف است ، و در عصر حاضرنمی شود كشورها از تمدن جهانی و مظاهر آن كناره گیرند، و امثال این تبلیغات ابلهانه و گاهی موذیانه و شیطنت آمیز به گونه طرفداری از قداست اسلام كه اسلام و دیگر ادیان الهی سر و كار دارند با معنویات و تهذیب نفوس و تحذیر ازمقامات دنیایی و دعوت به ترك دنیا و اشتغال به عبادات و اذكار و ادعیه كه انسان را به خدای تعالی نزدیك و از دنیا دور می كند، و حكومت و سیاست وسررشته داری برخلاف آن مقصد و مقصود بزرگ و معنوی است ، چه اینها تمام برای تعمیر دنیا است و آن مخالف مسلك انبیای عظام است ! و مع الاسف تبلیغ به وجه دوم در بعض از روحانیان و متدینان بیخبر از اسلام تاثیر گذاشته كه حتی دخالت در حكومت و سیاست را به مثابه یك گناه و فسق می دانستند و شایدبعضی بدانند! و این فاجعه بزرگی است كه اسلام مبتلای به آن بود.

گروه اول كه باید گفت از حكومت و قانون و سیاست یا اطلاع ندارند یاغرضمندانه خود را به بی اطلاعی می زنند. زیرا اجرای قوانین بر معیار قسط وعدل و جلوگیری از ستمگری و حكومت جائرانه و بسط عدالت فردی واجتماعی و منع از فساد و فحشا و انواع كجرویها، و آزادی بر معیار عقل و عدل و استقلال و خودكفایی و جلوگیری از استعمار و استثمار و استعباد، و حدود وقصاص و تعزیرات بر میزان عدل برای جلوگیری از فساد و تباهی یك جامعه ، و سیاست و راه بردن جامعه به موازین عقل و عدل و انصاف و صدها ازاین قبیل ، چیزهایی نیست كه با مرور زمان در طول تاریخ بشر و زندگی اجتماعی كهنه شود. این دعوی به مثابه آن است كه گفته شود قواعد عقلی و ریاضی درقرن حاضر باید عوض شود و به جای آن قواعد دیگر نشانده شود. اگر در صدر خلقت ، عدالت اجتماعی باید جاری شود و از ستمگری و چپاول و قتل بایدجلوگیری شود، امروز چون قرن اتم است آن روش كهنه شده ! و ادعای آنكه اسلام با نوآوردها مخالف است - همان سان كه محمدرضا پهلوی مخلوع می گفت كه اینان می خواهند با چهارپایان در این عصر سفر كنند - یك اتهام ابلهانه بیش نیست . زیرا اگر مراد از مظاهر تمدن و نوآوردها، اختراعات وابتكارات و صنعتهای پیشرفته كه در پیشرفت و تمدن بشر دخالت دارد، هیچ گاه اسلام و هیچ مذهب توحیدی با آن مخالفت نكرده و نخواهد كرد بلكه علم وصنعت مورد تاكید اسلام و قرآن مجید است . و اگر مراد از تجدد و تمدن به آن معنی است كه بعضی روشنفكران حرفه ای می گویند كه آزادی در تمام منكرات و فحشا حتی همجنس بازی و از این قبیل ، تمام ادیان آسمانی و دانشمندان وعقلا با آن مخالفند گرچه غرب و شرقزدگان به تقلید كوركورانه آن را ترویج می كنند.

و اما طایفه دوم كه نقشه موذیانه دارند و اسلام را از حكومت و سیاست جدامی دانند. باید به این نادانان گفت كه قرآن كریم و سنت رسول الله - صلی الله علیه و آله - آنقدر كه در حكومت و سیاست احكام دارند در سایر چیزها ندارند؛بلكه بسیار از احكام عبادی اسلام ، عبادی - سیاسی است كه غفلت از آنها این مصیبتها را به بار آورده . پیغمبر اسلام "ص " تشكیل حكومت داد مثل سایر حكومتهای جهان لكن با انگیزه بسط عدالت اجتماعی . و خلفای اول اسلامی حكومتهای وسیع داشته اند و حكومت علی بن ابیطالب - علیه السلام - نیز با همان انگیزه ، به طور وسیعتر و گسترده تر از واضحات تاریخ است . و پس از آن بتدریج حكومت به اسم اسلام بوده ؛ و اكنون نیز مدعیان حكومت اسلامی به پیروی از اسلام و رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - بسیارند.

اینجانب در این وصیتنامه با اشاره می گذرم ، ولی امید آن دارم كه نویسندگان و جامعه شناسان و تاریخ نویسان ، مسلمانان را از این اشتباه بیرون آورند. و آنچه گفته شده و می شود كه انبیا - علیهم السلام - به معنویات كار دارند و حكومت وسررشته داری دنیایی مطرود است و انبیا و اولیا و بزرگان از آن احتراز می كردندو ما نیز باید چنین كنیم ، اشتباه تاسف آوری است كه نتایج آن به تباهی كشیدن ملتهای اسلامی و باز كردن راه برای استعمارگران خونخوار است ، زیرا آنچه مردود است حكومتهای شیطانی و دیكتاتوری و ستمگری است كه برای سلطه جویی و انگیزه های منحرف و دنیایی كه از آن تحذیر نموده اند؛جمع آوری ثروت و مال و قدرت طلبی و طاغوت گرایی است و بالاخره دنیایی است كه انسان را از حق تعالی غافل كند. و اما حكومت حق برای نفع مستضعفان و جلوگیری از ظلم و جور و اقامه عدالت اجتماعی ، همان است كه مثل سلیمان بن داوود و پیامبر عظیم الشان اسلام - صلی الله علیه و آله - و اوصیای بزرگوارش برای آن كوشش می كردند؛ از بزرگترین واجبات و اقامه آن از والاترین عبادات است ، چنانچه سیاست سالم كه در این حكومتها بوده از امور لازمه است . بایدملت بیدار و هوشیار ایران با دید اسلامی این توطئه ها را خنثی نمایند. وگویندگان و نویسندگان متعهد به كمك ملت برخیزند و دست شیاطین توطئه گر راقطع نمایند.

ج - و از همین قماش توطئه ها و شاید موذیانه تر، شایعه های وسیع در سطح كشور، و در شهرستانها بیشتر، بر اینكه جمهوری اسلامی هم كاری برای مردم انجام نداد. بیچاره مردم با آن شوق و شعف فداكاری كردند كه از رژیم ظالمانه طاغوت رهایی یابند، گرفتار یك رژیم بدتر شدند! مستكبران مستكبرتر ومستضعفان مستضعف تر شدند! زندانها پر از جوانان كه امید آتیه كشور است می باشد و شكنجه ها از رژیم سابق بدتر و غیرانسانیتر است ! هر روز عده ای رااعدام می كنند به اسم اسلام ! و ای كاش اسم اسلام روی این جمهوری نمی گذاشتند! این زمان از زمان رضاخان و پسرش بدتر است ! مردم در رنج و زحمت و گرانی سرسام آور غوطه می خورند و سردمداران دارند این رژیم را به رژیمی كمونیستی هدایت می كنند! اموال مردم مصادره می شود و آزادی در هرچیز از ملت سلب شده ! و بسیاری دیگر از این قبیل امور كه با نقشه اجرا می شود.و دلیل آنكه نقشه و توطئه در كار است آنكه هرچند روز یك امر در هر گوشه وكنار و در هر كوی و برزن سر زبانها می افتد؛ در تاكسیها همین مطلب واحد و دراتوبوسها نیز همین و در اجتماعات چند نفره باز همین صحبت می شود؛ و یكی كه قدری كهنه شد یكی دیگر معروف می شود. و مع الاسف بعض روحانیون كه از حیله های شیطانی بیخبرند با تماس یكی - دو نفر از عوامل توطئه گمان می كنندمطلب همان است . و اساس مساله آن است كه بسیاری از آنان كه این مسائل رامی شنوند و باور می كنند اطلاع از وضع دنیا و انقلابهای جهان و حوادث بعد ازانقلاب و گرفتاریهای عظیم اجتناب ناپذیر آن ندارند - چنانچه اطلاع صحیح ازتحولاتی كه همه به سود اسلام است ندارند - و چشم بسته و بیخبر امثال این مطالب را شنیده و خود نیز با غفلت یا عمد به آنان پیوسته اند.

اینجانب توصیه می كنم كه قبل از مطالعه وضعیت كنونی جهان و مقایسه بین انقلاب اسلامی ایران با سایر انقلابات و قبل از آشنایی با وضعیت كشورها وملتهایی كه در حال انقلاب و پس از انقلابشان بر آنان چه می گذشته است ، و قبل از توجه به گرفتاریهای این كشور طاغوتزده از ناحیه رضاخان و بدتر از آن محمدرضا كه در طول چپاولگریهایشان برای این دولت به ارث گذاشته اند، ازوابستگیهای عظیم خانمانسوز، تا اوضاع وزارتخانه ها و ادارات و اقتصاد و ارتش و مراكز عیاشی و مغازه های مسكرات فروشی و ایجاد بی بندوباری در تمام شئون زندگی و اوضاع تعلیم و تربیت و اوضاع دبیرستانها و دانشگاهها و اوضاع سینماها و عشرتكده ها و وضعیت جوانها و زنها و وضعیت روحانیون و متدینین و آزادیخواهان متعهد و بانوان عفیف ستمدیده و مساجد در زمان طاغوت ورسیدگی به پرونده اعدام شدگان و محكومان به حبس و رسیدگی به زندانها و كیفیت عملكرد متصدیان و رسیدگی به مال سرمایه داران و زمینخواران بزرگ ومحتكران و گرانفروشان و رسیدگی به دادگستریها و دادگاههای انقلاب و مقایسه با وضع سابق دادگستری و قضات و رسیدگی به حال نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای دولت و استاندارها و سایر مامورین كه در این زمان آمده اند ومقایسه با زمان سابق و رسیدگی به عملكرد دولت و جهاد سازندگی درروستاهای محروم از همه مواهب حتی آب آشامیدنی و درمانگاه و مقایسه باطول رژیم سابق با در نظر گرفتن گرفتاری به جنگ تحمیلی و پیامدهای آن ازقبیل آوارگان میلیونی و خانواده های شهدا و آسیب دیدگان در جنگ و آوارگان میلیونی افغانستان و عراق و با نظر به حصر اقتصادی و توطئه های پی در پی امریكا و وابستگان خارج و داخلش "اضافه كنید فقدان مبلغ آشنا به مسائل به مقدار احتیاج و قاضی شرع " و هرج و مرجهایی كه از طرف مخالفان اسلام ومنحرفان و حتی دوستان نادان در دست اجرا است و دهها مسائل دیگر، تقاضااین است كه قبل از آشنایی به مسائل ، به اشكالتراشی و انتقاد كوبنده و فحاشی برنخیزید؛ و به حال این اسلام غریب كه پس از صدها سال ستمگری قلدرها وجهل توده ها امروز طفلی تازه پا و ولیده ای است محفوف به دشمنهای خارج وداخل ، رحم كنید. و شما اشكالتراشان به فكر بنشینید كه آیا بهتر نیست به جای سركوبی به اصلاح و كمك بكوشید؛ و به جای طرفداری از منافقان و ستمگران و سرمایه داران و محتكران بی انصاف از خدا بیخبر، طرفدار مظلومان وستمدیدگان و محرومان باشید؛ و به جای گروههای آشوبگر و تروریستهای مفسد و طرفداری غیرمستقیم از آنان ، توجهی به ترور شدگان از روحانیون مظلوم تا خدمتگزاران متعهد مظلوم داشته باشید؟

اینجانب هیچ گاه نگفته و نمی گویم كه امروز در این جمهوری به اسلام بزرگ با همه ابعادش عمل می شود و اشخاصی از روی جهالت و عقده وبی انضباطی برخلاف مقررات اسلام عمل نمی كنند؛ لكن عرض می كنم كه قوه مقننه و قضاییه و اجراییه با زحمات جانفرسا كوشش در اسلامی كردن این كشورمی كنند و ملت دهها میلیونی نیز طرفدار و مددكار آنان هستند؛ و اگر این اقلیت اشكالتراش و كارشكن به كمك بشتابند، تحقق این آمال آسانتر و سریعترخواهد بود. و اگر خدای نخواسته اینان به خود نیایند، چون توده میلیونی بیدارشده و متوجه مسائل است و در صحنه حاضر است ، آمال انسانی - اسلامی به خواست خداوند متعال جامه عمل به طور چشمگیر خواهد پوشید و كجروان واشكالتراشان در مقابل این سیل خروشان نخواهند توانست مقاومت كنند.

من با جرات مدعی هستم كه ملت ایران و توده میلیونی آن در عصر حاضربهتر از ملت حجاز در عهد رسول الله - صلی الله علیه و آله - و كوفه و عراق درعهد امیرالمومنین و حسین بن علی - صلوات الله و سلامه علیهما - می باشند. آن حجاز كه در عهد رسول الله - صلی الله علیه و آله - مسلمانان نیز اطاعت از ایشان نمی كردند و با بهانه هایی به جبهه نمی رفتند، كه خداوند تعالی در سوره "توبه " باآیاتی آنها را توبیخ فرموده و وعده عذاب داده است . و آنقدر به ایشان دروغ بستند كه به حسب نقل ، در منبر به آنان نفرین فرمودند. و آن اهل عراق وكوفه كه با امیرالمومنین آنقدر بدرفتاری كردند و از اطاعتش سر باز زدند كه شكایات آن حضرت از آنان در كتب نقل و تاریخ معروف است . و آن مسلمانان عراق و كوفه كه با سیدالشهدا - علیه السلام - آن شد كه شد. و آنان كه درشهادت دست آلوده نكردند، یا گریختند از معركه و یا نشستند تا آن جنایت تاریخ واقع شد. اما امروز می بینیم كه ملت ایران از قوای مسلح نظامی و انتظامی و سپاه و بسیج تا قوای مردمی از عشایر و داوطلبان و از قوای در جبهه ها و مردم پشت جبهه ها، با كمال شوق و اشتیاق چه فداكاریها می كنند و چه حماسه هامی آفرینند. و می بینیم كه مردم محترم سراسر كشور چه كمكهای ارزنده می كنند.و می بینیم كه بازماندگان شهدا و آسیب دیدگان جنگ و متعلقان آنان باچهره های حماسه آفرین و گفتار و كرداری مشتاقانه و اطمینان بخش با ما و شما روبه رو می شوند. و اینها همه از عشق و علاقه و ایمان سرشار آنان است به خداوند متعال و اسلام و حیات جاویدان . در صورتی كه نه در محضر مبارك رسول اكرم - صلی الله علیه و آله و سلم - هستند، و نه در محضر امام معصوم -صلوات الله علیه . و انگیزه آنان ایمان و اطمینان به غیب است . و این رمزموفقیت و پیروزی در ابعاد مختلف است . و اسلام باید افتخار كند كه چنین فرزندانی تربیت نموده ، و ما همه مفتخریم كه در چنین عصری و در پیشگاه چنین ملتی می باشیم .

و اینجانب در اینجا یك وصیت به اشخاصی كه به انگیزه مختلف باجمهوری اسلامی مخالفت می كنند و به جوانان ، چه دختران و چه پسرانی كه مورد بهره برداری منافقان و منحرفان فرصت طلب و سودجو واقع شده اندمی نمایم ، كه بیطرفانه و با فكر آزاد به قضاوت بنشینید و تبلیغات آنان كه می خواهند جمهوری اسلامی ساقط شود و كیفیت عمل آنان و رفتارشان باتوده های محروم و گروهها و دولتهایی كه از آنان پشتیبانی كرده و می كنند وگروهها و اشخاصی كه در داخل به آنان پیوسته و از آنان پشتیبانی می كنند واخلاق و رفتارشان در بین خود و هوادارانشان و تغییر موضعهایشان درپیشامدهای مختلف را، با دقت و بدون هوای نفس بررسی كنید، و مطالعه كنیدحالات آنان كه در این جمهوری اسلامی به دست منافقان و منحرفان شهیدشدند، و ارزیابی كنید بین آنان و دشمنانشان ؛ نوارهای این شهیدان تا حدی دردست و نوارهای مخالفان شاید در دست شماها باشد، ببینید كدام دسته طرفدارمحرومان و مظلومان جامعه هستند.

برادران ! شما این اوراق را قبل از مرگ من نمی خوانید. ممكن است پس ازمن بخوانید در آن وقت من نزد شما نیستم كه بخواهم به نفع خود و جلب نظرتان برای كسب مقام و قدرتی با قلبهای جوان شما بازی كنم . من برای آنكه شما جوانان شایسته ای هستید علاقه دارم كه جوانی خود را در راه خداوند و اسلام عزیز و جمهوری اسلامی صرف كنید تا سعادت هر دو جهان را دریابید. واز خداوند غفور می خواهم كه شما را به راه مستقیم انسانیت هدایت كند و ازگذشته ما و شما با رحمت واسعه خود بگذرد. شماها نیز در خلوتها از خداوندهمین را بخواهید، كه او هادی و رحمان است .

و یك وصیت به ملت شریف ایران و سایر ملتهای مبتلا به حكومتهای فاسدو دربند قدرتهای بزرگ می كنم ؛ اما به ملت عزیز ایران توصیه می كنم كه نعمتی كه با جهاد عظیم خودتان و خون جوانان برومندتان به دست آوردید همچون عزیزترین امور قدرش را بدانید و از آن حفاظت و پاسداری نمایید و در راه آن ،كه نعمتی عظیم الهی و امانت بزرگ خداوندی است كوشش كنید و از مشكلاتی كه در این صراط مستقیم پیش می آید نهراسید كه ان تنصرواالله ینصركم ویثبت اقدامكم . و در مشكلات دولت جمهوری اسلامی با جان و دل شریك ودر رفع آنها كوشا باشید، و دولت و مجلس را از خود بدانید، و چون محبوبی گرامی از آن نگهداری كنید.

و به مجلس و دولت و دست اندركاران توصیه می نمایم كه قدر این ملت رابدانید و در خدمتگزاری به آنان خصوصا مستضعفان و محرومان و ستمدیدگان كه نور چشمان ما و اولیای نعم همه هستند و جمهوری اسلامی رهاورد آنان و بافداكاریهای آنان تحقق پیدا كرد و بقای آن نیز مرهون خدمات آنان است ،فروگذار نكنید و خود را از مردم و آنان را از خود بدانید و حكومتهای طاغوتی را كه چپاولگرانی بی فرهنگ و زورگویانی تهی مغز بودند و هستند را همیشه محكوم نمایید، البته با اعمال انسانی كه شایسته برای یك حكومت اسلامی است .

و اما به ملتهای اسلامی توصیه می كنم كه از حكومت جمهوری اسلامی و ازملت مجاهد ایران الگو بگیرید و حكومتهای جائر خود را در صورتی كه به خواست ملتها كه خواست ملت ایران است سر فرود نیاوردند، با تمام قدرت به جای خود بنشانید، كه مایه بدبختی مسلمانان ، حكومتهای وابسته به شرق و غرب می باشند. و اكیدا توصیه می كنم كه به بوقهای تبلیغاتی مخالفان اسلام و جمهوری اسلامی گوش فرا ندهید كه همه كوشش دارند كه اسلام را از صحنه بیرون كنندكه منافع ابرقدرتها تامین شود.

د - از نقشه های شیطانی قدرتهای بزرگ استعمار و استثمارگر كه سالهای طولانی در دست اجرا است و در كشور ایران از زمان رضاخان اوج گرفت و درزمان محمدرضا با روشهای مختلف دنباله گیری شد، به انزواكشاندن روحانیت است ؛ كه در زمان رضاخان با فشار و سركوبی و خلع لباس و حبس و تبعید وهتك حرمات و اعدام و امثال آن ، و در زمان محمدرضا با نقشه و روشهای دیگر كه یكی از آنها ایجاد عداوت بین دانشگاهیان و روحانیان بود، كه تبلیغات وسیعی در این زمینه شد؛ و مع الاسف به واسطه بیخبری هر دو قشر از توطئه شیطانی ابرقدرتها نتیجه چشمگیری گرفته شد. از یك طرف ، از دبستانها تادانشگاهها كوشش شد كه معلمان و دبیران و اساتید و روسای دانشگاهها از بین غربزدگان یا شرقزدگان و منحرفان از اسلام و سایر ادیان انتخاب و به كار گماشته شوند و متعهدان مومن در اقلیت قرار گیرند كه قشر موثر را كه در آتیه حكومت را به دست می گیرند، از كودكی تا نوجوانی و تا جوانی طوری تربیت كنند كه ازادیان مطلقا، و اسلام بخصوص ، و از وابستگان به ادیان خصوصا روحانیون ومبلغان ، متنفر باشند. و اینان را عمال انگلیس در آن زمان ، و طرفدار سرمایه داران و زمینخواران و طرفدار ارتجاع و مخالف تمدن و تعالی در بعد از آن معرفی می نمودند. و از طرف دیگر، با تبلیغات سوء، روحانیون و مبلغان و متدینان را ازدانشگاه و دانشگاهیان ترسانیده و همه را به بی دینی و بی بند و باری و مخالف بامظاهر اسلام و ادیان متهم می نمودند. نتیجه آنكه دولتمردان مخالف ادیان واسلام و روحانیون و متدینان باشند؛ و توده های مردم كه علاقه به دین و روحانی دارند مخالف دولت و حكومت و هر چه متعلق به آن است باشند، و اختلاف عمیق بین دولت و ملت و دانشگاهی و روحانی راه را برای چپاولگران آنچنان باز كند كه تمام شئون كشور در تحت قدرت آنان و تمام ذخایر ملت در جیب آنان سرازیر شود، چنانچه دیدید به سر این ملت مظلوم چه آمد، و می رفت كه چه آید.

اكنون كه به خواست خداوند متعال و مجاهدت ملت - از روحانی ودانشگاهی تا بازاری و كارگر و كشاورز و سایر قشرها - بند اسارت را پاره و سدقدرت ابرقدرتها را شكستند و كشور را از دست آنان و وابستگانشان نجات دادند، توصیه اینجانب آن است كه نسل حاضر و آینده غفلت نكنند ودانشگاهیان و جوانان برومند عزیز هر چه بیشتر با روحانیان و طلاب علوم اسلامی پیوند دوستی و تفاهم را محكمتر و استوارتر سازند و از نقشه ها وتوطئه های دشمن غدار غافل نباشند و به مجرد آنكه فرد یا افرادی را دیدند كه باگفتار و رفتار خود در صدد است بذر نفاق بین آنان افكند او را ارشاد و نصیحت نمایند؛ و اگر تاثیر نكرد از او روگردان شوند و او را به انزوا كشانند و نگذارندتوطئه ریشه دواند كه سرچشمه را به آسانی می توان گرفت . و مخصوصا اگر دراساتید كسی پیدا شد كه می خواهد انحراف ایجاد كند، او را ارشاد و اگر نشد، ازخود و كلاس خود طرد كنند. و این توصیه بیشتر متوجه روحانیون و محصلین علوم دینی است . و توطئه ها در دانشگاهها از عمق ویژه ای برخوردار است و هرقشر محترم كه مغز متفكر جامعه هستند باید مواظب توطئه ها باشند.

ه - از جمله نقشه ها كه مع الاسف تاثیر بزرگی در كشورها و كشور عزیزمان گذاشت و آثار آن باز تا حد زیادی به جا مانده ، بیگانه نمودن كشورهای استعمارزده از خویش ، و غربزده و شرقزده نمودن آنان است به طوریكه خود را وفرهنگ و قدرت خود را به هیچ گرفتند و غرب و شرق ، دو قطب قدرتمند را نژاد برتر و فرهنگ آنان را والاتر و آن دو قدرت را قبله گاه عالم دانستند ووابستگی به یكی از دو قطب را از فرائض غیرقابل اجتناب معرفی نمودند! وقصه این امر غم انگیز، طولانی و ضربه هایی كه از آن خورده و اكنون نیزمی خوریم كشنده و كوبنده است .

و غم انگیزتر اینكه آنان ملتهای ستمدیده زیر سلطه را در همه چیز عقب نگه داشته و كشورهایی مصرفی بار آوردند و به قدری ما را از پیشرفتهای خود وقدرتهای شیطانی شان ترسانده اند كه جرات دست زدن به هیچ ابتكاری نداریم وهمه چیز خود را تسلیم آنان كرده و سرنوشت خود و كشورهای خود را به دست آنان سپرده و چشم و گوش بسته مطیع فرمان هستیم . و این پوچی و تهی مغزی مصنوعی موجب شده كه در هیچ امری به فكر و دانش خود اتكا نكنیم وكوركورانه از شرق و غرب تقلید نماییم بلكه از فرهنگ و ادب و صنعت وابتكار اگر داشتیم ، نویسندگان و گویندگان غرب و شرقزده بی فرهنگ ، آنها را به باد انتقاد و مسخره گرفته و فكر و قدرت بومی ما را سركوب و مایوس نموده ومی نمایند و رسوم و آداب اجنبی را هر چند مبتذل و مفتضح باشد با عمل وگفتار و نوشتار ترویج كرده و با مداحی و ثناجویی آنها را به خورد ملتها داده ومی دهند. فی المثل ، اگر در كتاب یا نوشته یا گفتاری چند واژه فرنگی باشد، بدون توجه به محتوای آن با اعجاب پذیرفته ، و گوینده و نویسنده آن را دانشمند وروشنفكر به حساب می آورند. و از گهواره تا قبر به هرچه بنگریم اگر با واژه غربی و شرقی اسم گذاری شود مرغوب و مورد توجه و از مظاهر تمدن وپیشرفتگی محسوب ، و اگر واژه های بومی خودی به كار رود مطرود و كهنه وواپسزده خواهد بود. كودكان ما اگر نام غربی داشته باشند مفتخر؛ و اگر نام خودی دارند سر به زیر و عقب افتاده اند. خیابانها، كوچه ها، مغازه ها، شركتها،داروخانه ها، كتابخانه ها، پارچه ها، و دیگر متاعها، هرچند در داخل تهیه شده باید نام خارجی داشته باشد تا مردم از آن راضی و به آن اقبال كنند. فرنگی مابی از سر تا پا و در تمام نشست و برخاستها و در معاشرتها و تمام شئون زندگی موجب افتخار و سربلندی و تمدن و پیشرفت ، و در مقابل ، آداب و رسوم خودی ، كهنه پرستی و عقب افتادگی است . در هر مرض و كسالتی ولو جزئی وقابل علاج در داخل ، باید به خارج رفت و دكترها و اطبای دانشمند خود رامحكوم و مایوس كرد. رفتن به انگلستان و فرانسه و امریكا و مسكو افتخاری پرارزش و رفتن به حج و سایر اماكن متبركه كهنه پرستی و عقب ماندگی است .بی اعتنایی به آنچه مربوط به مذهب و معنویات است از نشانه های روشنفكری وتمدن ، و در مقابل ، تعهد به این امور نشانه عقب ماندگی و كهنه پرستی است .

اینجانب نمی گویم ما خود همه چیز داریم ؛ معلوم است ما را در طول تاریخ نه چندان دور خصوصا، و در سده های اخیر از هر پیشرفتی محروم كرده اند ودولتمردان خائن و دودمان پهلوی خصوصا، و مراكز تبلیغاتی علیه دستاوردهای خودی و نیز خود كوچك دیدنها و یا ناچیزدیدنها، ما را از هر فعالیتی برای پیشرفت محروم كرد. وارد كردن كالاها از هر قماش و سرگرم كردن بانوان ومردان خصوصا طبقه جوان ، به اقسام اجناس وارداتی از قبیل ابزار آرایش وتزئینات و تجملات و بازیهای كودكانه و به مسابقه كشاندن خانواده ها و مصرفی بار آوردن هر چه بیشتر، كه خود داستانهای غم انگیز دارد، و سرگرم كردن و به تباهی كشاندن جوانها كه عضو فعال هستند با فراهم آوردن مراكز فحشا وعشرتكده ها، و دهها از این مصائب حساب شده ، برای عقب نگهداشتن كشورهاست . من وصیت دلسوزانه و خادمانه می كنم به ملت عزیز كه اكنون كه تاحدود بسیار چشمگیری از بسیاری از این دامها نجات یافته و نسل محروم حاضربه فعالیت و ابتكار برخاسته و دیدیم كه بسیاری از كارخانه ها و وسایل پیشرفته مثل هواپیماها و دیگر چیزها كه گمان نمی رفت متخصصین ایران قادر به راه انداختن كارخانه ها و امثال آن باشند و همه دستها را به سوی غرب یا شرق درازكرده بودیم كه متخصصین آنان اینها را به راه اندازند، در اثر محاصره اقتصادی و جنگ تحمیلی ، خود جوانان عزیز ما قطعات محل احتیاج را ساخته و با قیمتهای ارزانتر عرضه كرده و رفع احتیاج نمودند و ثابت كردند كه اگر بخواهیم می توانیم .

باید هوشیار و بیدار و مراقب باشید كه سیاست بازان پیوسته به غرب و شرق باوسوسه های شیطانی شما را به سوی این چپاولگران بین المللی نكشند؛ و با اراده مصمم و فعالیت و پشتكار خود به رفع وابستگیها قیام كنید.

و بدانید كه نژاد آریا و عرب از نژاد اروپا و امریكا و شوروی كم ندارد و اگرخودی خود را بیابد و یاس را از خود دور كند و چشمداشت به غیر خود نداشته باشد، در درازمدت قدرت همه كار و ساختن همه چیز را دارد. و آنچه انسانهای شبیه به اینان به آن رسیده اند شما هم خواهید رسید به شرط اتكال به خداوندتعالی و اتكا به نفس ، و قطع وابستگی به دیگران و تحمل سختیها برای رسیدن به زندگی شرافتمندانه و خارج شدن از تحت سلطه اجانب .

و بر دولتها و دست اندركاران است چه در نسل حاضر و چه در نسلهای آینده كه از متخصصین خود قدردانی كنند و آنان را با كمكهای مادی و معنوی تشویق به كار نمایند و از ورود كالاهای مصرف ساز و خانه برانداز جلوگیری نمایند و به آنچه دارند بسازند تا خود همه چیز بسازند.

و از جوانان ، دختران و پسران ، می خواهم كه استقلال و آزادی و ارزشهای انسانی را، ولو با تحمل زحمت و رنج ، فدای تجملات و عشرتها و بی بند وباریها و حضور در مراكز فحشا كه از طرف غرب و عمال بی وطن به شما عرضه می شود نكنند؛ كه آنان چنانچه تجربه نشان داده جز تباهی شما و اغفالتان ازسرنوشت كشورتان و چاپیدن ذخائر شما و به بند استعمار و ننگ وابستگی كشیدنتان و مصرفی نمودن ملت و كشورتان به چیز دیگر فكر نمی كنند؛ ومی خواهند با این وسایل و امثال آن شما را عقب مانده ، و به اصطلاح آنان "نیمه وحشی " نگه دارند.

و - از توطئه های بزرگ آنان ، چنانچه اشاره شد و كرارا تذكر داده ام ، به دست گرفتن مراكز تعلیم و تربیت خصوصا دانشگاهها است كه مقدرات كشورها دردست محصولات آنها است . روش آنان با روحانیون و مدارس علوم اسلامی فرق دارد با روشی كه در دانشگاهها و دبیرستانها دارند. نقشه آنان برداشتن روحانیون از سر راه و منزوی كردن آنان است ؛ یا با سركوبی و خشونت و هتاكی كه در زمان رضاخان عمل شد ولی نتیجه معكوس گرفته شد؛ یا با تبلیغات وتهمتها و نقشه های شیطانی برای جدا كردن قشر تحصیلكرده و به اصطلاح روشنفكر كه این هم در زمان رضاخان عمل می شد و در ردیف فشار و سركوبی بود؛ و در زمان محمدرضا ادامه یافت بدون خشونت ولی موذیانه .

و اما در دانشگاه نقشه آن است كه جوانان را از فرهنگ و ادب و ارزشهای خودی منحرف كنند و به سوی شرق یا غرب بكشانند و دولتمردان را از بین اینان انتخاب و بر سرنوشت كشورها حكومت دهند تا به دست آنها هرچه می خواهند انجام دهند. اینان كشور را به غارتزدگی و غربزدگی بكشانند و قشرروحانی با انزوا و منفوریت و شكست قادر بر جلوگیری نباشد. و این بهترین راه است برای عقب نگهداشتن و غارت كردن كشورهای تحت سلطه ، زیرا برای ابرقدرتها بی زحمت و بی خرج و در جوامع ملی بی سر و صدا، هر چه هست به جیب آنان می ریزد.

پس اكنون كه دانشگاهها و دانشسراها در دست اصلاح و پاكسازی است ، برهمه ما لازم است با متصدیان كمك كنیم و برای همیشه نگذاریم دانشگاهها به انحراف كشیده شود؛ و هر جا انحرافی به چشم خورد با اقدام سریع به رفع آن كوشیم . و این امر حیاتی باید در مرحله اول با دست پرتوان خود جوانان دانشگاهها و دانشسراها انجام گیرد كه نجات دانشگاه از انحراف ، نجات كشور وملت است.

و اینجانب به همه نوجوانان و جوانان در مرحله اول ، و پدران و مادران ودوستان آنها در مرحله دوم ، و به دولتمردان و روشنفكران دلسوز برای كشور درمرحله بعد وصیت می كنم كه در این امر مهم كه كشورتان را از آسیب نگه می دارد، با جان و دل كوشش كنید و دانشگاهها را به نسل بعد بسپرید. و به همه نسلهای مسلسل توصیه می كنم كه برای نجات خود و كشور عزیز و اسلام آدم ساز، دانشگاهها را از انحراف و غرب و شرقزدگی حفظ و پاسداری كنید و بااین عمل انسانی - اسلامی خود دست قدرتهای بزرگ را از كشور قطع و آنان راناامید نمایید. خدایتان پشتیبان و نگهدار باد.

ز - از مهمات امور، تعهد وكلای مجلس شورای اسلامی است . ما دیدیم كه اسلام و كشور ایران چه صدمات بسیار غم انگیزی از مجلس شورای غیرصالح ومنحرف ، از بعد از مشروطه تا عصر رژیم جنایتكار پهلوی و از هر زمان بدتر وخطرناكتر در این رژیم تحمیلی فاسد خورد؛ و چه مصیبتها و خسارتهای جانفرسا از این جنایتكاران بی ارزش و نوكرماب به كشور و ملت وارد شد. دراین پنجاه سال یك اكثریت قلابی منحرف در مقابل یك اقلیت مظلوم موجب شد كه هرچه انگلستان و شوروی و اخیرا امریكا خواستند، با دست همین منحرفان از خدا بیخبر انجام دهند و كشور را به تباهی و نیستی كشانند. از بعد ازمشروطه ، هیچ گاه تقریبا به مواد مهم قانون اساسی عمل نشد - قبل از رضاخان باتصدی غربزدگان و مشتی خان و زمینخواران ؛ و در زمان رژیم پهلوی به دست آن رژیم سفاك و وابستگان و حلقه به گوشان آن .

اكنون كه با عنایت پروردگار و همت ملت عظیم الشان سرنوشت كشور به دست مردم افتاد و وكلا از خود مردم و با انتخاب خودشان ، بدون دخالت دولت و خانهای ولایات به مجلس شورای اسلامی راه یافتند، و امید است كه با تعهدآنان به اسلام و مصالح كشور جلوگیری از هر انحراف بشود. وصیت اینجانب به ملت در حال و آتیه آن است كه با اراده مصمم خود و تعهد خود به احكام اسلام و مصالح كشور در هر دوره از انتخابات وكلای دارای تعهد به اسلام وجمهوری اسلامی كه غالبا بین متوسطین جامعه و محرومین می باشند و غیرمنحرف از صراط مستقیم - به سوی غرب یا شرق - و بدون گرایش به مكتبهای انحرافی و اشخاص تحصیلكرده و مطلع بر مسائل روز و سیاستهای اسلامی ، به مجلس بفرستند.

و به جامعه محترم روحانیت خصوصا مراجع معظم ، وصیت می كنم كه خودرا از مسائل جامعه خصوصا مثل انتخاب رئیس جمهور و وكلای مجلس ، كنارنكشند و بی تفاوت نباشند. همه دیدید و نسل آتیه خواهد شنید كه دست سیاست بازان پیرو شرق و غرب ، روحانیون را كه اساس مشروطیت را با زحمات و رنجها بنیان گذاشتند از صحنه خارج كردند و روحانیون نیز بازی سیاست بازان را خورده و دخالت در امور كشور و مسلمین را خارج از مقام خود انگاشتند وصحنه را به دست غربزدگان سپردند؛ و به سر مشروطیت و قانون اساسی و كشورو اسلام آن آوردند كه جبرانش احتیاج به زمان طولانی دارد.

اكنون كه بحمدالله تعالی موانع رفع گردیده و فضای آزاد برای دخالت همه طبقات پیش آمده است ، هیچ عذری باقی نمانده و از گناهان بزرگ نابخشودنی ،مسامحه در امر مسلمین است . هركس به مقدار توانش و حیطه نفوذش لازم است در خدمت اسلام و میهن باشد؛ و با جدیت از نفوذ وابستگان به دو قطب استعمارگر و غرب یا شرقزدگان و منحرفان از مكتب بزرگ اسلام جلوگیری نمایند، و بدانند كه مخالفین اسلام و كشورهای اسلامی كه همان ابرقدرتان چپاولگر بین المللی هستند، با تدریج و ظرافت در كشور ما و كشورهای اسلامی دیگر رخنه ، و با دست افراد خود ملتها، كشورها را به دام استثمار می كشانند. بایدبا هوشیاری مراقب باشید و با احساس اولین قدم نفوذی به مقابله برخیزید و به آنان مهلت ندهید. خدایتان یار و نگهدار باشد.

و از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این عصر و عصرهای آینده می خواهم كه اگر خدای نخواسته عناصر منحرفی با دسیسه و بازی سیاسی وكالت خود را به مردم تحمیل نمودند، مجلس اعتبارنامه آنان را رد كنند ونگذارند حتی یك عنصر خرابكار وابسته به مجلس راه یابد.

و به اقلیتهای مذهبی رسمی وصیت می كنم كه از دوره های رژیم پهلوی عبرت بگیرند و وكلای خود را از اشخاص متعهد به مذهب خود و جمهوری اسلامی و غیروابسته به قدرتهای جهانخوار و بدون گرایش به مكتبهای الحادی وانحرافی و التقاطی انتخاب نمایند.

قسمت اول متن وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی (ره)

متن وصیت نامه سیاسی الهی حضرت امام خمینی ^(ره)

 

بسم الله  الرحمن الرحیم

 

قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم : انی تارك فیكم الثقلین كتاب الله و عترتی اهل بیتی؛ فانهما لن یفترقا حتی یردا علی الحوض .الحمدلله و سبحانك؛ اللهم صل علی محمد و آله مظاهر جمالك و جلالك و خزائن اسرار كتابك الذی تجلی فیه الاحدیه بجمیع اسمائك حتی المستاثر منها الذی لایعلمه غیرك؛ و اللعن علی ظالمیهم اصل الشجره الخبیثه .

 

و بعد، اینجانب مناسب می دانم كه شمه ای كوتاه و قاصر در باب "ثقلین" تذكر دهم؛ نه از حیث مقامات غیبی و معنوی و عرفانی، كه قلم مثل منی عاجز است از جسارت در مرتبه ای كه عرفان آن بر تمام دایره وجود، از ملك تا ملكوت اعلی و از آنجا تا لاهوت و آنچه در فهم من و تو ناید، سنگین و تحمل آن فوق طاقت، اگر نگویم ممتنع است؛ و نه از آنچه بر بشریت گذشته است، از مهجور بودن از حقایق مقام والای "ثقل اكبر" و "ثقل كبیر" كه از هر چیز اكبر است جز ثقل اكبر كه اكبر مطلق است؛ و نه از آنچه گذشته است بر این دو ثقل از دشمنان خدا و طاغوتیان بازیگر كه شمارش آن برای مثل منی میسر نیست با قصور اطلاع و وقت محدود؛ بلكه مناسب دیدم اشاره ای گذرا و بسیار كوتاه از آنچه بر این دو ثقل گذشته است بنمایم .

شاید جمله لن یفترقا حتی یردا علی الحوض اشاره باشد بر اینكه بعد از وجودمقدس رسول الله - صلی الله علیه و آله و سلم - هرچه بر یكی از این دو گذشته است بر دیگری گذشته است و مهجوریت هر یك مهجوریت دیگری است ، تاآنگاه كه این دو مهجور بر رسول خدا در "حوض " وارد شوند. و آیا این "حوض " مقام اتصال كثرت به وحدت است و اضمحلال قطرات در دریااست ، یا چیز دیگر كه به عقل و عرفان بشر راهی ندارد. و باید گفت آن ستمی كه از طاغوتیان بر این دو ودیعه رسول اكرم - صلی الله علیه و آله و سلم - گذشته ،بر امت مسلمان بلكه بر بشریت گذشته است كه قلم از آن عاجز است .

و ذكر این نكته لازم است كه حدیث "ثقلین " متواتر بین جمیع مسلمین است و در كتب اهل سنت از "صحاح ششگانه " تا كتب دیگر آنان ، با الفاظ مختلفه و موارد مكرره از پیغمبر اكرم - صلی الله علیه و آله و سلم - به طور متواترنقل شده است . و این حدیث شریف حجت قاطع است بر جمیع بشر بویژه مسلمانان مذاهب مختلف ؛ و باید همه مسلمانان كه حجت بر آنان تمام است جوابگوی آن باشند؛ و اگر عذری برای جاهلان بیخبر باشد برای علمای مذاهب نیست .

اكنون ببینیم چه گذشته است بر كتاب خدا، این ودیعه الهی و ماترك پیامبراسلام - صلی الله علیه و آله و سلم - مسائل اسف انگیزی كه باید برای آن خون گریه كرد، پس از شهادت حضرت علی "ع " شروع شد. خودخواهان و طاغوتیان ،قرآن كریم را وسیله ای كردند برای حكومتهای ضد قرآنی ؛ و مفسران حقیقی قرآن و آشنایان به حقایق را كه سراسر قرآن را از پیامبر اكرم - صلی الله علیه وآله و سلم - دریافت كرده بودند و ندای انی تارك فیكم الثقلان در گوششان بود با بهانه های مختلف و توطئه های از پیش تهیه شده ، آنان را عقب زده و باقرآن ، در حقیقت قرآن را - كه برای بشریت تا ورود به حوض بزرگترین دستور زندگانی مادی و معنوی بود و است - از صحنه خارج كردند؛ و بر حكومت عدل الهی - كه یكی از آرمانهای این كتاب مقدس بوده و هست - خط بطلان كشیدندو انحراف از دین خدا و كتاب و سنت الهی را پایه گذاری كردند، تا كار به جایی رسید كه قلم از شرح آن شرمسار است .

و هرچه این بنیان كج به جلو آمد كجیها و انحرافها افزون شد تا آنجا كه قرآن كریم را كه برای رشد جهانیان و نقطه جمع همه مسلمانان بلكه عائله بشری ، ازمقام شامخ احدیت به كشف تام محمدی "ص " تنزل كرد كه بشریت را به آنچه باید برسند برساند و این ولیده "علم الاسما" را از شر شیاطین و طاغوتهارها سازد و جهان را به قسط و عدل رساند و حكومت را به دست اولیاالله ،معصومین - علیهم صلوات الاولین و الاخرین - بسپارد تا آنان به هر كه صلاح بشریت است بسپارند - چنان از صحنه خارج نمودند كه گویی نقشی برای هدایت ندارد و كار به جایی رسید كه نقش قرآن به دست حكومتهای جائر وآخوندهای خبیث بدتر از طاغوتیان وسیله ای برای اقامه جور و فساد و توجیه ستمگران و معاندان حق تعالی شد. و مع الاسف به دست دشمنان توطئه گر ودوستان جاهل ، قرآن این كتاب سرنوشت ساز، نقشی جز در گورستانها و مجالس مردگان نداشت و ندارد و آنكه باید وسیله جمع مسلمانان و بشریت و كتاب زندگی آنان باشد، وسیله تفرقه و اختلاف گردید و یا بكلی از صحنه خارج شد،كه دیدیم اگر كسی دم از حكومت اسلامی برمی آورد و از سیاست ، كه نقش بزرگ اسلام و رسول بزرگوار - صلی الله علیه و آله و سلم - و قرآن و سنت مشحون آن است ، سخن می گفت گویی بزرگترین معصیت را مرتكب شده ؛ وكلمه "آخوند سیاسی " موازن با آخوند بی دین شده بود و اكنون نیز هست .

و اخیرا قدرتهای شیطانی بزرگ به وسیله حكومتهای منحرف خارج ازتعلیمات اسلامی ، كه خود را به دروغ به اسلام بسته اند، برای محو قرآن و تثبیت مقاصد شیطانی ابرقدرتها قرآن را با خط زیبا طبع می كنند و به اطراف می فرستند

و با این حیله شیطانی قرآن را از صحنه خارج می كنند. ما همه دیدیم قرآنی راكه محمدرضا خان پهلوی طبع كرد و عده ای را اغفال كرد و بعض آخوندهای بیخبر از مقاصد اسلامی هم مداح او بودند. و می بینیم كه ملك فهد هر سال مقدار زیادی از ثروتهای بی پایان مردم را صرف طبع قرآن كریم و محال تبلیغات مذهب ضد قرآنی می كند و وهابیت ، این مذهب سراپا بی اساس و خرافاتی راترویج می كند؛ و مردم و ملتهای غافل را سوق به سوی ابرقدرتها می دهد و ازاسلام عزیز و قرآن كریم برای هدم اسلام و قرآن بهره برداری می كند.

ما مفتخریم و ملت عزیز سرتاپا متعهد به اسلام و قرآن مفتخر است كه پیرومذهبی است كه می خواهد حقایق قرآنی ، كه سراسر آن از وحدت بین مسلمین بلكه بشریت دم می زند، از مقبره ها و گورستانها نجات داده و به عنوان بزرگترین نسخه نجات دهنده بشر از جمیع قیودی كه بر پای و دست و قلب و عقل اوپیچیده است و او را به سوی فنا و نیستی و بردگی و بندگی طاغوتیان می كشاندنجات دهد.

و ما مفتخریم كه پیرو مذهبی هستیم كه رسول خدا موسس آن به امر خداوندتعالی بوده ، و امیرالمومنین علی بن ابیطالب ، این بنده رها شده از تمام قیود،مامور رها كردن بشر از تمام اغلال و بردگیها است .

ما مفتخریم كه كتاب نهج البلاغه كه بعد از قرآن بزرگترین دستور زندگی مادی و معنوی و بالاترین كتاب رهایی بخش بشر است و دستورات معنوی وحكومتی آن بالاترین راه نجات است ، از امام معصوم ما است .

ما مفتخریم كه ائمه معصومین ، از علی بن ابیطالب گرفته تا منجی بشرحضرت مهدی صاحب زمان - علیهم آلاف التحیات والسلام - كه به قدرت خداوند قادر، زنده و ناظر امور است ائمه ما هستند.

ما مفتخریم كه ادعیه حیاتبخش كه او را "قرآن صاعد" می خوانند از ائمه معصومین ما است . ما به "مناجات شعبانیه " امامان و "دعای عرفات "حسین بن علی - علیهما السلام - و "صحیفه سجادیه " این زبور آل محمد و"صحیفه فاطمیه " كه كتاب الهام شده از جانب خداوند تعالی به زهرای مرضیه است از ما است .

ما مفتخریم كه "باقرالعلوم " بالاترین شخصیت تاریخ است و كسی جزخدای تعالی و رسول - صلی الله علیه و آله - و ائمه معصومین - علیهم السلام -مقام او را درك نكرده و نتوانند درك كرد، از ما است .

و ما مفتخریم كه مذهب ما "جعفری " است كه فقه ما كه دریای بی پایان است ،یكی از آثار اوست . و ما مفتخریم به همه ائمه معصومین - علیهم صلوات الله - ومتعهد به پیروی آنانیم .

ما مفتخریم كه ائمه معصومین ما - صلوات الله و سلامه علیهم - در راه تعالی دین اسلام و در راه پیاده كردن قرآن كریم كه تشكیل حكومت عدل یكی ازابعاد آن است ، در حبس و تبعید به سر برده و عاقبت در راه براندازی حكومتهای جائرانه و طاغوتیان زمان خود شهید شدند. و ما امروز مفتخریم كه می خواهیم مقاصد قرآن و سنت را پیاده كنیم و اقشار مختلفه ملت ما در این راه بزرگ سرنوشت ساز سر از پا نشناخته ، جان و مال و عزیزان خود را نثار راه خدامی كنند.

ما مفتخریم كه بانوان و زنان پیر و جوان و خرد و كلان در صحنه های فرهنگی و اقتصادی و نظامی حاضر، و همدوش مردان یا بهتر از آنان در راه تعالی اسلام و مقاصد قرآن كریم فعالیت دارند؛ و آنان كه توان جنگ دارند، درآموزش نظامی كه برای دفاع از اسلام و كشور اسلامی از واجبات مهم است شركت ، و از محرومیتهایی كه توطئه دشمنان و ناآشنایی دوستان از احكام اسلام و قرآن بر آنها بلكه بر اسلام و مسلمانان تحمیل نمودند، شجاعانه و متعهدانه خود را رهانده و از قید خرافاتی كه دشمنان برای منافع خود به دست نادانان و بعضی آخوندهای بی اطلاع از مصالح مسلمین به وجود آورده بودند، خارج نموده اند؛ و آنان كه توان جنگ ندارند، در خدمت پشت جبهه به نحوارزشمندی كه دل ملت را از شوق و شعف به لرزه درمی آورد و دل دشمنان وجاهلان بدتر از دشمنان را از خشم و غضب می لرزاند، اشتغال دارند. و ما مكرردیدیم كه زنان بزرگواری زینب گونه - علیها سلام الله - فریاد می زنند كه فرزندان خود را از دست داده و در راه خدای تعالی و اسلام عزیز از همه چیز خودگذشته و مفتخرند به این امر؛ و می دانند آنچه به دست آورده اند بالاتر از جنات نعیم است ، چه رسد به متاع ناچیز دنیا.

و ملت ما بلكه ملتهای اسلامی و مستضعفان جهان مفتخرند به اینكه دشمنان آنان كه دشمنان خدای بزرگ و قرآن كریم و اسلام عزیزند، درندگانی هستند كه از هیچ جنایت و خیانتی برای مقاصد شوم جنایتكارانه خود دست نمی كشند وبرای رسیدن به ریاست و مطامع پست خود دوست و دشمن را نمی شناسند. و درراس آنان امریكا این تروریست بالذات دولتی است كه سرتاسر جهان را به آتش كشیده و هم پیمان او صهیونیست جهانی است كه برای رسیدن به مطامع خود جنایاتی مرتكب می شود كه قلمها از نوشتن و زبانها از گفتن آن شرم دارند؛ و خیال ابلهانه "اسرائیل بزرگ "! آنان را به هر جنایتی می كشاند. وملتهای اسلامی و مستضعفان جهان مفتخرند كه دشمنان آنها حسین اردنی این جنایت پیشه دوره گرد، و حسن و حسنی مبارك هم آخور با اسرائیل جنایتكارند و در راه خدمت به امریكا و اسرائیل از هیچ خیانتی به ملتهای خود رویگردان نیستند. و ما مفتخریم كه دشمن ما صدام عفلقی است كه دوست ودشمن او را به جنایتكاری و نقض حقوق بین المللی و حقوق بشر می شناسند وهمه می دانند كه خیانتكاری او به ملت مظلوم عراق و شیخ نشینان خلیج ، كمتر ازخیانت به ملت ایران نباشد. و ما و ملتهای مظلوم دنیا مفتخریم كه رسانه های گروهی و دستگاههای تبلیغات جهانی ، ما و همه مظلومان جهان را به هر جنایت و خیانتی كه ابرقدرتهای جنایتكار دستور می دهند متهم می كنند. كدام افتخار بالاتر و والاتراز اینكه امریكا با همه ادعاهایش و همه ساز و برگهای جنگی اش و آنهمه دولتهای سرسپرده اش و به دست داشتن ثروتهای بی پایان ملتهای مظلوم عقب افتاده و در دست داشتن تمام رسانه های گروهی ، در مقابل ملت غیور ایران و كشور حضرت بقیه الله - ارواحنا لمقدمه الفدا - آنچنان وامانده و رسوا شده است كه نمی داند به كه متوسل شود! و رو به هر كس می كند جواب رد می شنود!و این نیست جز به مددهای غیبی حضرت باری تعالی - جلت عظمته - كه ملتهارا بویژه ملت ایران اسلامی را بیدار نموده و از ظلمات ستمشاهی به نور اسلام هدایت نموده .

من اكنون به ملتهای شریف ستمدیده و به ملت عزیز ایران توصیه می كنم كه از این راه مستقیم الهی كه نه به شرق ملحد و نه به غرب ستمگر كافر وابسته است ، بلكه به صراطی كه خداوند به آنها نصیب فرموده است محكم و استوار ومتعهد و پایدار پایبند بوده ، و لحظه (ای) از شكر این نعمت غفلت نكرده ودستهای ناپاك عمال ابرقدرتها، چه عمال خارجی و چه عمال داخلی بدتر ازخارجی ، تزلزلی در نیت پاك و اراده آهنین آنان رخنه نكند؛ و بدانند كه هرچه رسانه های گروهی عالم و قدرتهای شیطانی غرب و شرق اشتلم می زنند دلیل برقدرت الهی آنان است و خداوند بزرگ سزای آنان را هم در این عالم و هم درعوالم دیگر خواهد داد. "انه ولی النعم و بیده ملكوت كل شی ء".

و با كمال جد و عجز از ملتهای مسلمان می خواهم كه از ائمه اطهار و فرهنگ سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی ، نظامی این بزرگ راهنمایان عالم بشریت به طورشایسته و به جان و دل و جانفشانی و نثار عزیزان پیروی كنند. از آن جمله دست از فقه سنتی كه بیانگر مكتب رسالت و امامت است و ضامن رشد و عظمت ملتهااست ، چه احكام اولیه و چه ثانویه كه هر دو مكتب فقه اسلامی است ، ذره ای منحرف نشوند و به وسواس خناسان معاند با حق و مذهب گوش فرا ندهند وبدانند قدمی انحرافی ، مقدمه سقوط مذهب و احكام اسلامی و حكومت عدل الهی است . و از آن جمله از نماز جمعه و جماعت كه بیانگر سیاسی نماز است هرگز غفلت نكنند، كه این نماز جمعه از بزرگترین عنایات حق تعالی برجمهوری اسلامی ایران است . و از آن جمله مراسم عزاداری ائمه اطهار و بویژه سید مظلومان و سرور شهیدان ، حضرت ابی عبدالله الحسین - صلوات وافر الهی و انبیا و ملائكه الله و صلحا بر روح بزرگ حماسی او باد - هیچ گاه غفلت نكنند.و بدانند آنچه دستور ائمه - علیهم السلام - برای بزرگداشت این حماسه تاریخی اسلام است و آنچه لعن و نفرین بر ستمگران آل بیت است ، تمام فریاد قهرمانانه ملتها است بر سردمداران ستم پیشه در طول تاریخ الی الابد. و می دانید كه لعن ونفرین و فریاد از بیداد بنی امیه - لعنه الله علیهم - با آنكه آنان منقرض و به جهنم رهسپار شده اند، فریاد بر سر ستمگران جهان و زنده نگهداشتن این فریادستم شكن است .

و لازم است در نوحه ها و اشعار مرثیه و اشعار ثنای از ائمه حق - علیهم سلام الله - به طور كوبنده فجایع و ستمگریهای ستمگران هر عصر و مصریادآوری شود؛ و در این عصر كه عصر مظلومیت جهان اسلام به دست امریكا وشوروی و سایر وابستگان به آنان و از آن جمله آل سعود، این خائنین به حرم بزرگ الهی - لعنه الله و ملائكته و رسله علیهم - است به طور كوبنده یادآوری ولعن و نفرین شود. و همه باید بدانیم كه آنچه موجب وحدت بین مسلمین است این مراسم سیاسی است كه حافظ ملیت مسلمین ، بویژه شیعیان ائمه اثنی عشر- علیهم صلوات الله و سلم - است .

و آنچه لازم است تذكر دهم آن است كه وصیت سیاسی - الهی اینجانب اختصاص به ملت عظیم الشان ایران ندارد، بلكه توصیه به جمیع ملل اسلامی ومظلومان جهان از هر ملت و مذهب می باشد.

از خداوند - عزوجل - عاجزانه خواهانم كه لحظه ای ما و ملت ما را به خودواگذار نكند و از عنایات غیبی خود به این فرزندان اسلام و رزمندگان عزیزلحظه ای دریغ نفرماید

 

روح الله الموسوی الخمینی

ادامه دارد. . .   .

مدیریت پرورش طیور گوشتی

مدیریت پرورش طیور گوشتی

 

پیشنهادات قابل ارائه به شرح ذیل می باشد:  

1-  بیش از ظرفیت سالن خود جوجه ریزی نکنید.

2- از تراشه چوب خشک برای بستر استفاده کنید و به ارتقاع بستر نیز توجه کنید ( 3 تا 7 سانتی متر باشد) به طوری که در زمستان بیشتر و در تابستان کمتر باشد.

3- حرارت سالن پرورش را طبق جدول هفتگی آن تنظیم کنید.

4 -  حتما" از تهویه مصنوعی و هواکش های برقی در مرغداری خود استفاده کنید.

5-   لامپ های آشیانه را هفته ای یکبار تمیز کنید زیرا در لامپ های کثیف تا بیش از 70 درصد از نورآنها کاهش یافته و نظام صحیح توزیع نور مختل می گردد.

6-  اگر مرغداری شما کوره لاشه سوز ندارد حداقل بایستی از چاه برای معدوم نمودن تلفات استفاده کرد. این چاه باید دور از لانه تهیه شود. به علاوه چند روز یکبار باید به مقدار کافی آهک یا ماده ضد عفونی کننده در چاه ریخت.

7- همیشه در تابستان آب خنک و در زمستان آب ولرم در اختیار جوجه ها قرار دهید.

8- قبل از احداث مرغداری چند نمونه آب منطقه را به آزمایشگاه ارسال و درصورت خوب بودن کیفیت آب منطقه نسبت به احداث مرغداری اقدام نمایید.

چند پیشنهاد برای واکسیناسیون صحیح :

الف : برای جلب جوجه ها به آب محتوی واکسن هرگز ویتامین و یا شکر اضافه نکنید.

ب : برای خنک کردن واکسن هرگز یخ را در داخل محلول واکسن نریزید چون امکان دارد مواد ضدعفونی کننده داشته باشد.

ج : بهتر است در ساعات خنکی هوا واکسیناسیون صورت گیرد.

د : از آبخوری های اتوماتیک استفاده نکنید.

ه : در تابستان یک ساعت و در زمستان دو ساعت به جوجه ها تشنگی بدهید.

و : واکسن حل شده در حلال مربوطه و یا آب مقطر خنک برای مدت کوتاه قابل مصرف است و پس از دو ساعت از ارزش آن کاسته شده و یا اینکه ارزش ندارد مگر اینکه سازنده واکسن دستور داده باشد.

10- هرگز از بسترهایی که تهیه شده از تراشه چوب تازه و حاوی پوست های درخت است، استفاده نکنید چون امکان آلودگی به آسپرژیلوس در انتخاب بستر دقت لازم را بعمل آورید و پس از پهن کردن آن از فرمالین پرمنگنات استفاده کنید.

11- در روزهای اولیه جوجه ریزی در صورتی که عادت به بسترخواری وجود داشته باشد می توان روی بستر کاغذ روزنامه پهن کرد تا این عادت در جوجه ها از بین برود.

12- درصورتی که جوجه ها بال های خود را باز کرده و در حال دهنک زدن در گوشه سالن ایستاده باشند دلیل بر گرمای بیش از حد سالن می باشد. در این موارد به فکر کاهش دمای سالن باشید.

13- اغلب مرغداران علاقمندند که تعداد بیش از حد استاندارد جوجه در سالن پرورش بریزند و سیاست آنها این است که تعدادی تلفات خواهیم داشت و جا وسیع خواهد گردید، بنابراین پیشنهاد می گردد، به هیچ وجه بیش از حد استاندارد در سالن خود جوجه نریزید.

14- اغلب اوقات در سیستم بسته برای کاهش عارضه همدیگر خواری از لامپ های قرمز استفاده می نمایند.

در سالن های بسته ای که از نور قرمز استفاده می کنند هرگز نور قرمز را به نور سفید تبدیل ننمایند چون طیور ظرف چند دقیقه مبتلا به کانی بالیسم خواهند شد.

15- لامپ ها را در تمام سطح سالن با فاصله مساوی 5/1 برابر ارتفاع لامپ از سطحی که طیور در آن قرار گرفته اند نصب نمایید.

16- در سالن های با سیستم باز باید از آویزان نمودن لامپ توسط سیم خودداری بعمل آید.

17- از لامپ های با قدرت حداکثر 60 وات استفاده نمایید و نحوه قرار گرفتن لامپ ها باید به گونه ای باشد که شدت روشنایی در تمام سطح سالن یکنواخت باشد.

18- وجود نیترات یا نیتریت در آب نشانگر نفوذ فضولات یا کودهای حیوانی به داخل جریان آب می باشد.

19- سعی کنید همیشه آب در اختیار جوجه ها باشد.

20- با توجه به جهت بادهای وزنده به استان تهران بهترین جهت برای بنای سالن مرغداری با سیستم باز، در این استان جهت جنوبی و یا جنوب شرقی می باشد.

21- پنجره های سالن پرورش باید به شکل کتابی باز شوند تا جریان هوا به طور مستقیم به گله برخورد نکند.

22- در هفته اول جوجه ریزی به دلیل خشک بودن بستر و عدم تولید گاز احتیاج به روشن کردن هواکش نیست لیکن به تدریج که سن جوجه ها بالا می رود با باز کردن کامل پنجره ها و روشن کردن هواکش ها ، هوای داخل سالن را تنظیم نموده و از ایجاد گاز و گرد و خاک جلوگیری نمایید.

نکات کلیدی در پرورش طیور(امنیت زیستی)

نکات کلیدی در پرورش طیور(امنیت زیستی)

صنعت طیور در خلال تاریخ حیات خود همواره با مشکلات بزرگی روبرو بوده است ، بطوریکه گاهی اوقات مشکلات به وجود آمده محدود به یک واحد پرورش طیور نشده بلکه یک منطقه ، شهر، کشور وحتی یک قاره را فرا می گیرد .عوامل بیماریزا از آفتهایی هستند که عامل اصلی این همه گیریها بوده و خسارات جبران ناپذیری به صنعت طیور وارد می نمایند ، یکی از اثرات مواجهه پی درپی با بیماریها در سطح مرغداری توجه بیشتر به روشهای پیشگیری از بیماریها بوده است. شناخت هرچه بیشتر راههای جلوگیری از ازدیاد وفعالیت این عوامل موجب حفظ و گسترش صنعت مرغداری خواهد شد . بدین منظور استفاده از روش امنیت زیستی که روشی ساده و کاربردی است ضروری به نظر می رسد ، به عبارت دیگر این روش کاربرد اقداماتی است جهت جلوگیری از سرایت بیماریها و عوامل بیماریزا به طیور که باید برای انجام آن به موارد زیر توجه نمود:
- اولین اقدام برای انجام یک برنامه امنیت زیستی جامع ، انتخاب مکان مناسب می باشد . ساختمانها و تاسیسات پرورش طیور باید در زمینهایی احداث شوند که دارای استحکام لازم و شیب مناسب بوده و نسبت به زمینهای اطراف مرتفع تر باشند تا آب برف و باران به آنها نفوذ نکرده ودر مسیر آبهای جاری قرار نگیرند .
- ساختمان مرغداری باید در منطقه ایی عاری از آلودگیهای محیطی ساخته شود و از نزدیکترین مزارع پرورش طیور و صنایع مرتبط با آن (کارخانجات تولید خوراک طیور ، کشتارگاهها ، کارخانجات جوجه کشی و ... ) براساس ضوابط سازمان دامپزشکی فاصله داشته باشد و در مسیر واحدهای مرتبط با صنعت طیور نیز قرار نگیرد .
- با توجه به تنوع آب و هوایی و شرایط اقلیمی و جوی هر منطقه ، ساختمانها و تاسیسات محل پرورش طوری طراحی و احداث شوند که با شرایط آب و هوایی خاص آن منطقه سازگار باشند .
- بهتر است از مصالح ساختمانی مانند چوب و موادی که امکان ضد عفونی آنها مقدور نیست استفاده نشود و درزها و شکافهای سالن به طور کامل مسدود و لایه های داخلی ساختمان نفوذ ناپذیر شوند تا حشرات و جوندگان امکان ورود به سالن را نداشته باشند .
- کف سالن طوری طراحی و ساخته شود که بتوان به راحتی فضولات و آب را از آن خارج کرد ، از آنجاﺌیکه کفهای خاکی را نمی توان به طور موثر پاکسازی و ضدعفونی نمود واز نظر جوندگان و امنیت بهداشتی مخاطره آمیز هستند ، بنابراین باید از کفهای محکم ( کف سیمانی و.... ) استفاده نمود .
- سطوح داخلی و خارجی کلیه سالنها باید قابل شستشو و ضدعفونی بوده و همچنین بین سالنها و اطراف آنها از مصالح محکم وغیر قابل نفوذ ( آسفالت ، سیمان و ...) استفاده شود بطوریکه قابل شستشو و ضد عفونی و شعله دادن باشند .
- سالنهای منطقه تا حد امکان در مناطق آرام قرار گیرند تا از بروز استرس ناشی از سروصدا جلوگیری شود.
- طول سالنها در جهت باد قرار گیرد تا از کوران هوا جلوگیری وباعث تهویه مناسب وممانعت از فشار باد بر سالنها گردد .
- جهت سالنها در مناطق سردسیر باید جنوبی یا غربی و در منطقه های گرمسیر شمالی یا شرقی باشد .
- دربهای ساختمان محل پرورش باید به طرف خارج باز شده و سطوح جلویی دربها با بتون پوشیده شده و شیب مختصری به طرف خارج سالن داشته باشند .
- برای هر سالن اتاق سرویس جهت جلوگیری از ورود مسیر هوای بیرون ، نصب مخزن جهت آب دارویی و اقدامات کنترلی گله و سایر تجهیزات در محل مناسب در نظر گرفته شود .
- در حد امکان سعی شود که درب ورودی بعضی از تاسیسات مانند انبار دان ، تانکر ذخیره سوخت، انبار پوشال و ... در قسمت بیرون محوطه مزرعه ( جوار حصار) تاسیس شود تا از ورود ماشینهای حمل دان و سوخت و... بطور مستقیم به مرغداری جلوگیری شود.
- از کاشت درخت در جوار سالنها به جهت ممانعت از لانه گزینی و تجمع پرندگان پرهیز شود ، برای این منظور باید درختکاری در اطراف حصار مزرعه با فاصله مناسب از سالنها به صورت چند ردیفی یا چند لایه صورت گیرد .
- ساختمانهای اداری و مسکونی در مدخل مزرعه احداث شوند .
- حوضچه ضدعفونی با ابعاد و عمق مناسب و همچنین اتاق گاز یا محلی برای غوطه ور کردن وسایل جهت ضدعفونی،در مدخل ورودی مزرعه تعبیه گردد .
- محوطه مرغداری باید فاقد نکات کور و غیر قابل کنترل باشد و هیچگونه تاسیسات اضافی و مستعمل در محوطه دیده نشود .
- کانال دفع آبهای زائد ( به عمق 50 سانتیمتر ) با شیب مناسب در محوطه مرغداری احداث شود و مسیر هدایت آن باید دارای پوشش مناسب و قابل کنترل باشد .
- کوره لاشه سوز و چاه تلفات با فاصله لازم از منابع آب و شبکه آبرسانی و با در نظر گرفتن جهت وزش باد ، در دورترین نقطه از سالنها احداث شده و در دسترس حیوانات نباشند .
- واحد مرغداری باید دارای منابع سوخت کافی و با ظرفیت مناسب باشد، همچنین فاصله لازم بین منابع تامین سوخت و آب مصرفی مرغداری به منظور جلوگیری از نشت مواد سوختی به شبکه آبرسانی ، رعایت شود .
- مرغداری باید دارای شبکه برق رسانی کافی جهت سالنها و سایر تاسیسات بوده و مسیرهای سیم کشی برق نیز عایق بندی شده باشند ، ضمنا وجود موتور برق اضطراری نیز ضروری است .
- اطاق کالبد گشایی به تناسب ظرفیت هر مزرعه درمکان مناسب و نزدیک به محل دفع تلفات تاسیس شده و قابل شستشو و ضد عفونی باشد.
- با تعبیه حصار اطراف مزرعه از ورود حیوانات و افراد متفرقه جلوگیری شود .
- احداث پارکینگ در خارج از محوطه مرغداری به منظور جلوگیری از ورود خودروهای متفرقه ضروری است . به طور کلی ساختمانها و تاسیات محل پرورش طیور گوشتی باید طوری احداث شوند که به راحتی شستشو، ضد عفونی ، تهویه و نوردهی مناسب و ... صورت گیرد . قبل از ورود وسایل نقلیه ضروری ( ماشین مخصوص حمل جوجه ، ماشین حمل مواد خوراک طیور و ... ) باید ابتدا به وسیله آب فشار قوی شستشو و سپس ضدعفونی گردند . نکته قابل توجه این که ضدعفونی زمانی موثر است که قبل از آن سطوح وسابل به خوبی باآب شستشو و تمیز شوند و سپس با توجه به شرایط آلودگی منطقه ، نوع و دز مناسب، ازماده ضدعفونی استفاده شود.
- باید برای همه پرسنل مزرعه و بازدیدکنندگان کلاه ، لباس ، چکمه و ماسک تمیز و ضدعفونی شده جهت استفاده در داخل سالنها فراهم باشد .
- کلیه کارگران مرغداری باید دارای کارت بهداشتی از شبکه بهداشت و درمان باشند .
- بهترین روش قرنطینه ، دوش گرفتن همراه با تعویض لباس و کفش در بدو ورود به مزرعه می باشد . در محل قرنطینه حتما باید دو قسمت که اصطلاحا آنها را آلوده ( قبل از دوش گرفتن و تعویض لباس و کفش ) و غیر آلوده ( بعد از دوش گرفتن و تعویض لباس وکفش ) می نامند وجود داشته و این دو قسمت باید به نحو مشخصی کاملا از هم جدا باشند .
- نکته اساسی ، آموزش صحیح در مورد اهمیت روزافزون برنامه های امنیت زیستی به افراد مرتبط با صنعت طیور می باشد . مدیریت مرغداری باید تلاش نماید تا اطلاعات و نکات مدیریتی کاربردی را به زبانی ساده و قابل فهم به تمامی پرسنل در رده های مختلف انتقال دهد
- تعداد بازدیدکنندگان و افراد دیگری که به هر دلیل وارد مزرعه می شوند محدود باشد و همچنین قبل از ورود به سالنها باید کفش و لباسهای خود را تعویض نموده و استحمام کنند و تمیز نگه داشتن محل استحمام و شستشوی لباسها و چکمه های استفاده شده امری لازم و ضروری است .
- مسیرهای رفت و برگشت پرسنل در داخل مزرعه تعیین گردیده وبه طور مرتب ضدعفونی ( آهک پاشی و ...) شود .
- جهت بازدید از سالنها یک طرفه باشد یعنی از سالن حاوی طیور جوانتر به طرف سالن طیور مسن تر یا از طرف گله سالم به سمت گله ایی که احتمال بیماری در آن وجود دارد صورت گیرد .
- همیشه بازدید از واحدهای مختلف مرتبط با صنعت طیور ( جوجه کشی ، مزارع مرغ مادر ، تخمگذار ، گوشتی و کشتارگاهها ) باید بر اساس یک نظم منطقی صورت گیرد ، به عنوان مثال هیچوقت نباید بعد از بازدید از یک کشتارگاه وارد مزرعه پرورش طیور شد .
- از رفت وآمد پرسنل مرغداری به سایر واحدهای پرورش طیور جدا جلوگیری شود .
- از نگهداری و پرورش هر گونه پرنده ( کبوتر ، پرندگان زینتی و ...) و حیوانات خانگی توسط کارگران در محوطه مرغداری جلوگیری شود .
- حدالامکان سعی شود که پرسنل فارم در واحد پرورش از مصرف فراورده های طیور ( تخم مرغ و ...) به عنوان غذای مصرفی جهت جلوگیری از انتقال عوامل بیماریزا خودداری کنند .
- امکان شستشوی دست و صورت در هر منطقه ایی که کارگران کار می کنند وجود داشته باشد .
- برای قسمتهای مختلف مزرعه از رنگهای مختلف لباس ، چکمه و کلاه استفاده شود ( به عنوان مثال پرسنل سالن از یک رنگ خاص و دیگر قسمتها از رنگهای دیگر اسفاده نمایند ).
- آب مصرفی طیور از نظر فیزیکی و شیمیایی و بالا بودن بیش از حد سختی و یا مواد جامد محلول در آب مورد آزمایش قرار گیرد.
- شبکه آبرسانی مرغداری باید به خوبی قابل کنترل ، لایروبی ، شستشو و ضدعفونی بوده و هیچگونه نفوذی از قسمتهای مختلف به ویژه فاضلاب به داخل آن صورت نگیرد و همچنین باید به نحوی مورد استفاده قرارگیرد که آب نشت نداشته و بر روی بستر نریزد .
- مخزن اصلی آب مصرفی طیور باید کاملا تمیز و دور از دسترس پرندگان و حیوانات باشد وهمچنین درمعرض گرما یا سرمای مستقیم قرار نگیرد .
- در سیستم آبرسانی مرغداری کنتور تعبیه شود تا به راحتی مصرف آب ثبت و بررسی شود ، اطلاع دقیق از میزان آب مصرفی معیار مناسبی برای محک زدن وضعیت سلامت گله ، آب وهوای سالن و تغذیه طیور می باشد .
- انبار محل نگهداری دان مصرفی طیور عاری از هر گونه آلودگی و کاملا خشک بوده ، دیوارها و کف آن از مصالح محکم و غیر قابل نفوذ ساخته شوند تا جوندگان و حیوانات موذی راهی برای ورود به انبار نداشته باشند .
- تورهای فلزی مشبک بر روی پنجره ها و دریچه های نورگیر انبار دان نصب شوند تا از ورود پرندگان به انبار جلوگیری به عمل آید.
- کیسه های حاوی مواد خوراک ( دان آماده ، کنسانتره ، مکملها و ... ) باید روی پالت قرار داده شوند و همچنین نظافت و بهداشت دیوارها ، کف پالتهای انبار دان به طور مرتب و اصولی صورت گیرد .
- اقلام اولیه دان ( ذرت ، کنجاله سویا ، گندم و ... ) از مراکز معتبر و شناخته شده که اقلام خوراک کاملا سالم و عاری از آلودگی تهیه می نمایند خریداری شوندوتنظیم جیره غذایی می بایست با توجه به کیفیت مواد اولیه خوراک صورت گیرد.
- برای جلوگیری از شکل گیری مایکو توکسین ها در دان بایستی آنها را در شرایط مناسب از نظر دما و رطوبت نگهداری واز نفوذ حشرات به آن جلوگیری شود.
- از دان اضافه سایر واحد ها به هیچ وجه برای مصرف طیور استفاده نشود .
- نمونه گیری وآزمایش مواد اولیه خوراک و دان مصرفی باید طبق برنامه مدون انجام شود زیرا جهت سلامت و رشد پرندگان تامین خوراک عاری از آلودگی امری ضروری است .
- سعی شود که از کیسه های دان مصرف شده جهت بسته بندی مجدد خوراک طیور استفاده نشود .
- خوراک گله باید به صورت تازه تهیه شده و جیره آن متعادل باشد ، بنابراین دان آماده جهت استفاده بیش از یک هفته در انبار دان نگهداری نشود .
- از اقدامات ضروری در تغذیه طیور ، ثبت اطلاعات مربوط به مصرف دان ( از طریق وزن کردن دان مصرفی ) میباشد .
- به عنوان یک قاعده کلی پایین آمدن اشتها در گله که نتیجه کاهش مصرف دان می باشد به عواملی مانند بروز بیماری ، ضعف مدیریت ، تغذیه نامطلوب از نظر کمی و کیفی ، عدم کنترل مناسب عوامل محیطی و ... بستگی دارد .
- در واحد پرورش طیور از دانخوری وآبخوری های کاملا بهداشتی و مناسب ، قابل شستشو و ضدعفونی و با توجه به تناسب ظرفیت گله استفاده شود .
- در سالنهای پرورش جهت طراحی سیستم تهویه موارد زیر به عنوان نکات لازم پیشنهاد می گردد :
1- میزان هوای لازم بر اساس بالاترین میزان وزن زنده پایان دوره ، حداکثر گرمای محیط و وضعیت رطوبت سالن می بایست در نظر گرفته شود تا هوای مورد نیاز تامین گردد .
2- ورود هوا به نحوی تنظیم شود که از ایجاد کوران هوا در سالن جلوگیری به عمل آید .
3- سیستمهای تهویه با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه توسط کارشناسان ذیربط طراحی گردد .
4- سیستم خنک کننده برحسب شرایط جغرافیایی باید به نحوی تنظیم شود که در گرمترین فصل سال دمای هوای داخل سالن راکاهش داده به نحویکه از تنفس دهانی (Panting) جوجه ها جلوگیری به عمل آید .
5- به منظور جلوگیری از پخش هوای داخل به محیط اطراف خارج سالن، کانال فلزی ( داکت ) بر روی هواکشها نصب شود و همچنین در زیر محل خروجی هوا حوضچه های مناسب حاوی آب جهت جلوگیری از پخش گرد و غبار تعبیه گردد.
- سالنهای پرورش ، محیط اطراف آنها و همه تجهیزات قبل از ورود جوجه ها باید کاملا تمیز و عاری از آلودگی باشند و هر گونه موارد مستعمل آلوده دوره پرورش قبلی و فاقد کارآیی معدوم و سوزانده شوند .
- بستر تهیه شده باید فاقد رطوبت ، نرم و عاری از عوامل بیماریزا ( خصوصا عوامل قارچی ) بوده که منجر به نقص و ایجاد ضایعه در اندامها و قسمتهای مختلف بدن طیور نشود .
- بستر در اثر عوامل مختلفی خیس و اصطلاحا کلوخه می شود که از جمله می توان به موارد تعداد بیش ا ز حد پرنده در واحد سطح ، متعادل نبودن درجه حرارت ، تهویه ، رطوبت سالن وبرخی از بیماریها مانند کوکسیدیوز و گامبورو اشاره کرد.
- خیس بودن بستر زمینه بروز کلی باسیلوز ، آنتریت ، مشکلات اندامهای حرکتی وافت کیفیت لاشه را فراهم می آورد که با اصلاح سیستم تهویه و گرمایش و بهم زد ن یا تعویض بسترهای خیس و کلوخه شده می توان از بروز وضعیت فوق جلوگیری نمود .
- جوجه ها ی خریداری شده باید کاملا سالم وعاری از عوامل بیماریزای عفونی: مایکوپلاسما گالیسپتیکوم ( MG ) و مایکوپلاسما سینوویه ( MS ) و عوامل بیماریزای مزمن تنفسی : سالمونلا پلوروم ( SP) و سالمونلا گالیناروم ( SG ) همچنین دارای تیتر آنتی بادی مادری (آنفلوانزا، نیوکاسل و...) مناسب باشند .
- جوجه ها باید با ماشین مخصوص حمل جوجه یکروزه وبا رعایت ضوابط بهداشتی به مزرعه منتقل شوند .
- تعداد پرنده ها در واحد سطح با توجه به امکانات پرورش بیشتر از حد استاندارد نباشد .
- برای حفظ موزین بهداشتی در هر نوع واحد مرغداری بهترین روش پرورش گله استفاد از روش یک سنی است ، همچنین باید انتخاب جوجه ها از یک گله مادر واز یک نژاد صورت گیرد .
- استفاده از کارت اطلاعات پرورشی جهت هر گله وبه طور مجزا برای هر سالن توصیه می شود ( این کارت باید حاوی عنوان های تعداد جوجه ریزی ، تاریخ جوجه ریزی ، نژاد و وزن جوجه یکروزه، تلفات روزانه ، واکسیناسیون ، مقداردان مصرفی روزانه ، داروی مصرفی و کلیه مسائل مدیریتی باشد ) .
- مهمترین برنامه امنیت زیستی اجرای برنامه کامل واکسیناسیون است که باید بر اساس آلودگی منطقه ، نوع واکسن، انتخاب و طبق برنامه و بدون تاخیر انجام گردد .
- هیچگاه نباید طیور را در مواقع بروز استرس همچون نوک چینی ، نقل و انتقال ، درجه حرارت بالا و...واکسینه کرد. واکسیناسیون باید در طیور سالم و عاری از بیماری انجام شود .
- قبل از واکسیناسیون به مشخصات واکسن از جمله کارخانه سازنده ، شماره سریال ، تاریخ خاتمه اعتبار واکسن و نحوه مصرف آن توجه نموده و باید از دستورالعمل کارخانه سازنده در مورد نحوه نگهداری ، آماده سازی و مصرف واکسن تبعیت نمود .
- واکسنها از کارخانه های سازنده واکسن معتبر و شناخته شده تهیه و با شرایط مناسب ، حمل و براساس توصیه شرکت سازنده واکسن نگهداری شوند .
- کلیه مراحل واکسیناسیون زیر نظر دامپزشک مزرعه انجام شده و واکسنها به مقدار کافی ( دز مناسب ) مورد استفاده طیور قرار گیرند .
- نمونه گیری خون و انجام تستهای مربوط به آن می تواند نتایج واکسیناسیون و همچنین وجود بیماری در گله را به خوبی نشان دهد .
- بین دو واکسیناسیون بایستی حتی المقدور فاصله ایی در نظر گرفته شود تا استرس ناشی از واکسن قبلی برطرف شده ودر روند ایمنی زایی اختلال بوجود نیاید .
- در مواقع تجویز واکسیناسیون از طریق آب آشامیدنی از ظروف فلزی در تهیه محلول واکسن استفاده نشود و آب مصرفی باید عاری از کلر، دارو و هرنوع ماده شیمیایی دیگری باشد .
- بعد از انجام واکسیناسیون ، بایستی به دقت تمامی وسائل و تجهیزات استفاده شده با آب جوش شستشو و ضدعفونی شوند و وسائل غیر قابل مصرف از جمله شیشه های واکسن باید جمع آوری و سریعا معدوم شوند .
- مقدار دز ، تاریخ خاتمه اعتبار و طریقه مصرف دارو و شرایط نگهداری آن بر طبق توصیه کارخانه سازنده آن باشد و از مصرف خودسرانه و بی رویه داروها خصوصا آنتی بیوتیکها بدون انجام کشت و تست آنتی بیوگرام پرهیز شود .
- میزان تلفات گله به دقت تحت نظر باشد وحتما باید آمار و ارقام مربوط به آن برای هر سالن به طور جداگانه ثبت شود .
- تلفات را باید در ابتدای روز وهر چه سریعتر قبل از گندیدگی لاشه ها ، تجمع مگس و وقوع کانی بالیسم جمع آوری نمود.
- از بین بردن تلفات به روشی انجام شود که ضمن جلوگیری از آلودگیهای محیطی از انتقال آلودگی به سایر مرغداریها جلوگیری گردد .
- حمل مرغ زنده به کشتارگاه باید در شرایط مناسب ( زمان بارگیری ، شرایط حمل ، استفاده از کامیونهای دارای قفس ضدعفونی شده و ...) صورت گیرد .
- در بین دو دوره پرورش جهت از بین بردن سیکل بیماریزایی عوامل بیماریزا فاصله زمانی در نظر گرفته شود ( با توجه به شرایط آلودگی منطقه حداقل 15 روز ) .
- کود حاصل از مرغداری در داخل مزرعه و یا در مزارع هم مرز مرغداری پخش و انبار نگردد و با شرایط مناسب حمل شود ( با ماشینهای مخصوص حمل کود و با پوشش مناسب، جهت جلوگیری از ریخت و پاش در منطقه ) .
- حشرات و جوندگان عامل مهمی برای انتشار بیماری محسوب می شوند ، قبل از تکثیر در مرغداری باید ازطریق سمپاشی ، طعمه گذاری و ... از بین بروند.
- پاکسازی ، شستشو و ضدعفونی صحیح سالنها از اساسی ترین اصول برنامه امنیت زیستی منسجم بوده و تضمین کننده موفقیت در پرورش خواهند بود .
- تجهیزات جهت آماده سازی و شستشوی سالنها از قبیل دستگاه سمپاش ، شعله افکن و ... در واحدهای پرورش طیور موجود باشد و همچنین وسایل مرغداری باید از انواعی باشد که متناسب با استانداردهای فنی و بهداشتی بوده و به راحتی قابل حمل و نقل ، شستشو و ضدعفونی باشند .
- توصیه می شود که یک تست باکتریولوژیکی صورت گیرد تا بتوان بهترین نوع ترکیب ضدعفونی را با توجه به آلودگی منطقه تعیین نمود .
- برای جلوگیری از مقاومت میکروارگانیسمها برضد مواد ضدعفونی کننده باید بعد از هر دوره زمانی ، مواد ضد عفونی کننده تعویض شوند
امنیت زیستی یک برنامه مدون بوده که باید به طور کامل انجام و کنترل گردد ، این برنامه شرایطی را فراهم می آورد تا عوامل بیماریزا وارد مزرعه پرورشی نشده ویا در صورت حضوراین عوامل در محیط سالن پرورش موجب حذف ویا به حداقل رساندن آنها به یک سطح نسبتا و یا کلا بی خطر گردد .لازم به ذکر است یکی از اساسی ترین اصول در هر برنامه امنیت زیستی ، انعطاف پذیری و قابلیت اجرایی آن می باشد. یعنی طراحی همگام با آخرین پیشرفتهای علمی که بتوان به طور صد در صد ازآن تبعیت نمود ، این برنامه ها باید منطقی بوده وتمامی افراد فارم در هر رده پرسنلی قادر به درک آن باشند .اجرای صحیح موارد امنیت زیستی اهمیت بسیار زیادی در فراهم آوردن شرایط مناسب برای بروز حداکثر توان بالقوه ژنتیکی گله های طیور دارد، بنابراین برنامه های امنیت زیستی را نباید به عنوان یک هزینه غیر ضروری تلقی نمود بلکه این برنامه ها پایه و اصول یک سرمایه گذاری مطمئن و درازمدت برای تامین آینده ایی روشن و سود آور می باشند.

 

بیماری‌ها و ناهنجاری های استخوانی و اسكلتي در طیور

بیماری‌ها  و ناهنجاری های استخوانی و اسكلتي در طیور

مقدمه :

صنعت طیور بر روی این موضوع بنا شده است که پرندگان چقدر سریع می توانند رشد کنند و به وزن مطلوب(کشتار) برسند. اصلاح نژاد در حیوانات و دستکاری های تغذیه ای باعث رشد سریع در پرندگان شده است. در سال ۱۹۴۵ ، ۹۸ روز طول میکشید تا یک مرغ به وزن ۱.۶ کیلو گرم برسد. در حالی که از سال ۱۹۸۶ به بعد این زمان معادل ۴۰-۳۷ روز بود. اثرات تنش از این رشد غیر طبیعی سریع فشار خیلی زیادی را بر روی استخوان ها می گذارد و باعث ناهنجاری های مختلفی در طیور می شود. اخیرا پرورش گونه های کند رشد پرندگان بسیار مورد استقبال قرار گرفته است . پژوهش ها نشان داده است که اغلب پرندگان کند رشد کمتر دچار ناراحتی های استخوانی می شوند.

 

● اختلالات استخوانی:

تا کنون ۱۲ نوع از ناهنجاری های غیر طبیعی اسکلتی در طیور شناخته شده است. در سال های اخیر بیماری هایی مثل Rickets:، Spondylolisthesis، Tibiadyschondroplasia، Osteochondrosis، Prosis ، Valgus ، Varus ، Femoral head necrosis ، از شایع ترین بیماری های استخوانی در طیور بوده اند که علت اغلب این بیماری ها مربوط به مسائل تغذیه ای و مدیریتی بوده است.

خلاصه و  چكيده چند بيماري و اختلال استخوانی :

Prosis : تورم مفاصل زانو، تاندون های لغزان و کوتاه سازی شدید استخوان های بلند همگی از علائم بروز پروزیس هستند.کمبود عناصر معدنی از قبیل منگنز، روی، کولین، نیاسین، اسید فولیک، می تواند از عوامل ایجاد این بیماری باشد.

Tibiadyschondroplasia : این طور به نظر می رسد که پرندگان زود رشد در گسترش این نوع بیماری نقش دارند. این ناراحتی با رشد سریع استخوان که از ظرفیت سیستم بدنی پرنده در فرستادن کلسیم به استخوان خارج است مرتبط است. این بیماری معمولا در قسمت بافت غضروفی فاقد کلسیم صفحه رشد در قسمت قدامی Tibia tarsus دیده می شود. یک سری از قارچ ها مثل: مایکوتوکسین ها، فوزاریوم، فوزاکورومانون می توانند باعث بروز این بیماری شوند.

Spondylolisthesis:  معمولا این بیماری در مرغ های گوشتی بین سنین ۶-۴ هفتگی دیده می شود. در این بیماری پرنده قادر به راه رفتن نیست و بر روی مفصل خرگوشی مینشیند و حتی در بعضی موارد از بالها به منظور کمک در راه رفتن استفاده می کند. این بیماری در واقع جابجایی و چرخش انتهای قدامی چهارمین مهره سینه ای(4T) به طرف داخل می باشد که این مسئله منجر به فشار شدید بر روی طناب نخاعی (Spinal cord) می شود.

 Osteochondrosis :  این بیماری بر اثر اختلال در روند استخوانی شدن غضروف به وجود می آید.این حالت معمولا در غضروف صفحه رشد، غضروف هیالین در ناحیه اپی فیز ویا غضروف های مفصلی دیده می شود. این بیماری اغلب در استخوان های، Femur، Tibia، Tarsus و Meta tarsus دیده می شود.در این بیماری درون بافت ها عاری از کلسیم ، منیزیوم می شود و بافت غضروفی قدرت تقسیم شدن خود را از دست می دهد و نمی تواند به روند استخوانی شدن ادامه دهد و منجر به لنگش در گله های بالغ می شود.

Valgus and Varus  : این بیماری در واقع اختلالات چرخشی در استخوان های بلند می باشد.انحراف زاویه استخوان به خارج را Valgus و انحراف زاویه استخوان به داخل را Varus می گویند. انحراف استخوان به سمت خارج شایع ترین فرم از تغیر شکل استخوان های بلند است.فرم دیگر این بیماری تغیر شکل استخوان ها به سمت داخل است که منجر به حالت کمانی پا می شود.این حالت زمانی اتفاق می افتد که تغیر شکل Tarso metatarsus به صورت درونی انجام شود و با Tibia-Tarsus در یک امتداد قرار بگیرد.

:Femoral head necrosis این بیماری نیز به کمبود مواد معدنی در استخوان مرتبط می شود. نشانه های واضح کلینیکی این بیماری در پرندگان این است که نمی توانند بر روی پای خود بیاستند. در این بیماری انتهای قدامی استخوان ران ( Femur )به صورت کامل فقیر از کلسیم میشود.اگر چه پرندگان می توانند به مکمل ویتامین 3 D در آب پاسخ دهند ولی این تیمار همیشه باعث تسکین و کم شدن علائم بالینی در پرنده نمیشود.

ریکتز: rickets

یکی از شایع ترین بیماری های استخوانی در طیور است. این ناهنجاری زمانی به وجود می آید که مواد معدنی استخوان رو به کاهش می رود. این عارضه به دلیل کمبود کلسیم ، فسفر، و، ویتامین 3 D (کوله کلسیفرول) به وجود می آید. کمبود ویتامین D به دلیل یک خطای آمیختگی تحت تقویت یا حضور توکسین های قارچی که در روند متابولیسم طبیعی تاثیر گذارند ، نرمی استخوان را سبب می شود. در این بیماری بافت استخوانی نیز آسیب می بیند و از بین میرود.

تعریف: کمبودهای تغذیه ای ناشی از فقدان یا عدم تعادل (Ca ، p ، ویتامین D3) باعث این بیماری می شوند .

وقوع بیماری: در جوجه های ماکیان و بوقلمون ، چند هفته اول زندگی به علت کمبود ویتامین D3 و فسفر و در بالغ های تخم گذار و پرندگان جوان در همان سن با کمبود کلسیم در فصل هایی که آفتاب کمتری دارند شایع تر است.

سبب شناسی:

به علت کمبود فسفر ولی بیشتر کمبود D3 و یا اضافه کردن اشتباه D2 به جای D3 به جیره و یا مقدار زیاد کلسیم ، ریکتز ناشی از کمبود فسفر می باشد. اگر کلسیم کافی در اختیار جوجه هایی که تازه از تخم خارج شده اند نباشد چون دارای حداقل ذخیره کلسیم اند کمبود Ca سریع ایجاد می شود .

عوامل ثانویه (نارسایی در جذب و یا مصرف مواد مغذی جیره)

نشانه های بالینی:

در گله های جوان و در حال رشد ، پرندگان مبتلا لنگش داشته ، به دشواری راه می روند و به کندی رشد می کنند .انتهای استخوان های بلند افزایش حجم می یابد به خصوص در مفصل خرگوشی .

جراحات:

در پرندگان جوان (علامت مشخصه : تورم دنده ها) ، استخوانهای نرم و قابل انعطاف و اپی فیز استخوانهای بلند (افزایش حجم)می یابند ، دنده ها در محل اتصال با ستون مهره ها برجستگی دارد و ضخیم و خمیده است  به طوری که قفسه صدری به طور جانبی پهن می گردد ، منقارنرم و انعطاف پذیر و به راحتی خمیده و کج می شود و بزرگ شدن غدد پاراتیروئید .

ماکیان : نرم و انعطاف پذیر و به راحتی خمیده و کج می شوند .

تشخیص:

در پرندگان جوان (جراحات بیماری ، نشانه های بالینی و سن پرنده علامت مختص : نرم شدن منقار و خم شدن آن و یا استخوانهای ساق پا را خم می نمایند . محاسبه دقیق مقدار (Ca ، P ، D3) جیره و تجزیه شیمیایی جیره جهت مواد دمعدنی و D3 (وقت گیر و پرهزینه) است .

پیشگیری به طرق زیر انجام پذیر است :

- جیره متعادل (Ca  ،  P، D3)

- افزودن آنتی اکسیدان های شیمیایی برای حفظ D3 (سانتوکوئین ، اتوکسی کوئین ، و BHT )

- متناسب بودن جیره با سن و نوع گله و تولید

- منبع اضافی Ca (پوسته صدف یا ذرات درشت سنگ آهک)

- اشتباه نگرفتن ویتامین D2 به جای D3

درمان با توجه به موارد زیر امکان پذیر است :

تنظیم جیره با سن و میزان گله ، دادن یک گرم کربنات کلسیم در کپسولهای ژلاتینی به  مرغ تخم گذار که در اثر کمبود Ca  فلج یا زمین گیر نشود.

مشکلات پا  ( فلجی، پا های ناتوان، لنگش):

همه پرندگان می توانند در معرض مشکلات پا ها قرار گیرند اما به نظر می رسد این مشکلات بیشتر در مرغ های گوشتی دیده می شود. پا ها ممکن است به صورت گوشه دار و عجیب و غریب و زاویه دار در بدن باشد و یا ممکن است به صورت زانوی بد شکل که به صورت پا های کمانی دار به بظر می رسد و یا به صورت مبالغه آمیز به صورت زانوی گاوی شکل درآید. اغلب این مشکلات آنقدر سخت هستند که پرنده نتواند به راحتی حرکت کند و غذا وآب مناسب رابه دست آورد و در نتیجه وزن گیری آهسته تری خواهد داشت. مشکلات دیگر نیز می توانند در بالای مفصل پا اتفاق بیافتد. این پرنده ها به سختی می توانند در اطراف خود حرکت کنند.یکی از علت های اصلی که باعث بد شکل شدن زاویه دار در مرغ های گوشتی و یا بوقلمون ها می شود رشد سریع آنها است. اثبات شده است که در رشد آهسته تر پرندگان و یا در شرایط نور دهی مناسب و یا محدودیت غذا های ملایم سبب کاهش اینگونه مشکلات خواهد شد.مشابه این مشکلات در بخش بیماری های متابولیک بحث شد.اگر در زمانی که جوجه وارد سالن می شود بستر مناسبی در سالن نباشد، پرندگان جوان تعادل خود را از دست می دهند و لیز می خورند. این خود عاملی در ایجاد مشکلات در پاها است. مخصوصا در بوقلمون های جوان و مرغ های آبزی. همچنین وجود سالن های نسبتا خشک مهم به نظر می رسد اما نباید به حدی خشک باشد که گرد و غبار در سالن ها داشته باشیم. سالن های نمور می توانند در ایجاد مشکلات پاها و جراحات آنها موثر باشد.تغذیه های بد و یا بالانس نشده هم یکی از عوامل این بیماری است. پا ها رشد میکنند وسبب ایجاد بد شکلی می شوند. ویتامین و یا مواد معدنی (منگنز، روی، سلنیوم، ویتامین E، بیوتین، نیاسین، اسید فولیک، ریبو فلاوین، پیرو دوکسین) می توانند سبب ظهور این بیماری شوند . کمبود های پروتئین و متعادل نبودن اسید آمینه ها هم می توانند سبب ظهور این بیماری شوند.عفونت های میکروبی هم می توانند این بیماری را ایجاد کنند. مفصلهل ممکن است ورم داشته و یا نداشته باشند، پرنده از حرکت کردن امتناع میکند. کاهش استرس ها می تواند به بهبود این بیماری کمک کند. شما می توانید با جلوگیری از سرما (به خصوص در شب)، ازدحام زیاد، شرایط محیط نمور و جلوگیری مناسب از بیماری ها از ایجاد این بیماری پیش گیری کنید

عوامل تغذیه ای موثر در بروز مشکلات پا در طیور:

امروزه به دلیل انتخاب جوجه‌های گوشتی جهت افزایش سرعت رشد باعث شده که مشکلات مربوط به پا افزایش یابد علاوه بر عوامل ژنتیکی و سرعت رشد ترکیب جیره غذایی، مدیریت، عفونت‌ها و سموم قارچی نیز باعث بروز مشکلات پا می‌گردند یکی از رایج‌ترین این مشکلات دیسکندر و پلازیای درشت نی است. علت این عارضه نقص در کندرویست‌های در حال تکثیر در صفحه رشد است. از نظر بافت‌شناسی دیسکندر و پلازیا تجمع غضروف فاقد عروق و عمدتاً شامل کندرویست‌های در حال تقسیم است.
عوامل مؤثر در بروز مشکلات پا :
-1 مواد معدنی :
مواد معدنی گروهی از مواد مغذی می‌باشند که ضرورت وجود‌ آنها در جیره طیور تشخیص داده شده است. املاح معدنی فقط 4% از وزن بدن حیوانات را تشکیل می‌دهند ولی بعلت نقشهای مختلف در واکنش‌های بیوشیمیایی بدن از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. مواد معدنی فاقد انرژی و پروتئین بوده ولی برای مصرف انرژی و پروتئین و نیز متابولیسم مواد غذایی در بدن طیور لازم می‌باشند. سطح نامناسب کلسیم به فسفر بر رشد و تکامل استخوانها تأثیر می‌گذارد یا کمبود هر یک از مواد معدنی فوق باعث اختلال در رشد استخوانها خواهد شد. کمبود کلسیم حتی با وجود فسفر کافی جیره باعث غیرطبیعی شدن استخوان می‌شود. افزایش غلظت کلسیم جیره غذایی درصد جذب کلسیم را کاهش می‌دهد کلسیم اضافی جیره با فسفر تولید فسفات کلسیم کرده و سبب بروز آثار کمبود فسفر می‌شود. کلسیم اضافی همچنین باعث افزایش نسبی PH دستگاه گوارش به 5/6 یا بالاتر می‌شود در این PH منگنز تشکیل یک کمپلکس غیر قابل حل را می‌دهد که قابل جذب در دستگاه گوارش نیست و همین کاهش جذب منگنز یکی از دلایل بروز پروزیس می‌باشد در ضمن روی نیز با اسید فیتیک تشکیل کمپلکس می‌دهد که برای جوجه غیر قابل دسترس می‌باشد. از طرف دیگر کلسیم در همان مکان‌های جذب روی، مس و منگنز با آنها به رقابت پرداخته و باعث کاهش جذب آنها می‌شود. میزان جذب فسفر جیره بوسیله نوع ترکیب فسفر در غذا، PH روده، سن حیوان، ویتامین D و چربی جیره، نسبت کلسیم به فسفر، سن و سویه و میزان غلظت سایر مواد معدنی نظیر کلسیم، آلومینیوم، آهن، منگنز، پتاسیم و منیزیوم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. مقادیر بالای آهن، آلومینیوم، و منیزیوم با تشکیل کمپلکس فسفاتهای نامحلول می‌تواند سبب کاهش جذب فسفر گردند. فیتات نیز فسفر را غیر قابل دسترس نموده فسفر را کاهش می‌دهد. ویتامین D در جذب فسفر نیز ایفای نقش می‌کند ویتامین D با دخالت سدیم باعث جذب فسفر در جهت خلاف گرادیان غلظت در دستگاه گوارش می‌شود.
PH حدود 5 باعث حلالیت بیشتر فسفر شده و جذب آنرا زیاد می‌کند. افزایش چربی جیره و یا عدم هضم آن سبب ایجاد صابون کلسیم که نامحلول است شده و در نتیجه جذب کلسیم کاهش پیدا می‌کند و لذا با کاهش نسبت کلسیم در مقابل فسفر جذب این عنصر کاهش می‌یابد. با افزایش سن طیور فعالیت آنزیم 25 هیدروکسی کوله کلسیفرول اهیدروکسیلاز افزایش می‌یابد این آنزیم باعث تبدیل 25 هیدروکسی کوله کلسیفرول به او 25 دی هیدروکسی کوله کاسیفرول شده که فرم فعال ویتامین D بوده و در جذب فسفر نقش دارد. تحقیقات زیادی اثر سویه طیور را بر جذب و متابولیسم کلسیم و فسفر نشان داده‌اند هرچه احتیاج به فسفر بیشتر باشد بازده جذب آن در بدن بیشتر می‌گردد و در جذب فسفر با افزایش مقدار فسفر در جیره کاهش می‌یابد. نسبت کلسیم به فسفر در جذب آنها از روده تأثیر می‌گذارد اگر این نسبت بیشتر از 2 باشد مقدار رشد کاهش می‌یابد.
علاوه بر نسبت کلسیم بر فسفر بایستی مقدار دقیق این عناصر، غلظت ویتامین D در جیره منبع و مقدار کلسیم و فسفر قابل دسترس مورد توجه قرار می‌‌گیرد. چنانچه نسبت کلسیم به فسفر در جیره در حد معمول باشد نیاز به ویتامین D را کاهش خواهد داد و در صورت کمبود ویتامین D هیچ نسبت از کلسیم به فسفر قادر نیست تشکیل استخوانها را در حد کفایت تأمین نماید. نسبت کلسیم به فسفر در جیره می‌تواند با نتایج رضایت بخشی بین 1:1 تا 2:1 متغیر باشد. نسبت 5:1/2 یک نسبت مرزی بوده درحالیکه افزایش این نسبت به 3:1/3 خطرناک بوده و باعث کاهش مصرف خوراک و کاهش رشد و کاهش خاکستر استخوان می‌شود. استخوان از یک قالب آلی محکم تشکیل شده که بوسیله رسوب املاح کلسیم تقویت می‌شود.
املاح متبلوری که در ماتریس استخوان رسوب می‌کنند از کلسیم و فسفات تشکیل شده و بصورت هیدروکسی آپاتیت می‌باشند یونهای منیزیوم، پتاسیم، سدیم و کربنات نیز درمیان املاح استخوانی وجود دارند که جذب سطوح کریستالهای هیدروکسی آپاتیت می‌شوند هورمون پاراتورمون موجب جذب املاح کلسیم از استخوانها و در نتیجه هیپرکلسیمی در مایع خارج سلولی می‌شود ویتامین D نیز اعمال مهمی در جذب استخوان و تشکیل استخوان دارد. تجویز مقدار زیاد ویتامین D موجب جذب استخوان می‌شود. همچنین در نبود ویتامین D اثر هورمون پاراتومون در جذب استخوان شدیداً کاهش می‌یابد. تحقیقات نشان داده که افزایش نسبت کلسیم به فسفر قابل استفاده جیره موجب افزایش مقدار کلسیم در استخوان درشت نی شده مقدار ذخیره فسفر را در استخوان کاهش می‌دهد. درحالیکه محدود کردن نسبت کلسیم به فسفر قابل استفاده در جیره باعث بالارفتن مقدار فسفر در استخوان و کاهش نسبت کلسیم به فسفر در استخوان درشت نی گردید. تحقیقات نشان داده که در پرندگانی که از جیره حاوی کلسیم بالا تغذیه کردند. خاکستر ساق پا پایین‌تر و نسبت کلیسم به فسفر بالاتر بود اما با افزایش فسفر جیره تا سطح 5/8 گرم در کیلوگرم جیره خاکستر ساق پا افزایش یافته و نسبت کلسیم به فسفر نیز افزایش یافت. افزودن ویتامین D به جیره باعث افزایش معنی‌دار نسبت کلسیم به فسفر ساق پا در ران گردید.
معمولاً اولین علامت کمبود فسفر کاهش آن در پلاسما است. در هنگام کمبود فسفر کلسیم خون و آنزیم فسفاتاز در پلاسما افزایش می‌یابد. به تدریج ذخیره و ابقاء کلسیم در استخوانها کاهش و سبب عارضه‌ای بنام نرمی استخوان می‌شود همچنین در حالت بیماری نرمی استخوان ذخیره و ابقاء کلسیم و فسفر به مقدار کافی در غضروفها نبوده و یا بعلت کمبود در جیره غذایی مقدار قابل توجهی از این دو عنصر از استخوانها برداشت می‌شوند. علائم نرمی استخوان عموماً عبارتند از تورم و شکنندگی مفاصل، بزرگ شدن انتهای استخوانها، وجود برجستگیهای مهره مانند برجستگی بر سطح قدامی دنده‌ها خشکی پاها می‌باشد چنانچه سندرم نرمی استخوان در اثر تغییر شکل در ساختمان طبیعی استخوان حادث می‌شود. پوکی استخوان (استئومالسیا) عارضه‌ای است که در حیوانات بالغ در اثر کمبود کلسیم و فسفر رخ می‌دهد. در پرندگان بالغ در صورت عدم جبران کلسیم و فسفر برداشت شده از استخوانها این بخش ضعیف و شکننده می‌شود و تحت فشار وزن بدن ممکن است به طور ناگهانی شکنندگی استخوان عارض گردد. در اثر کمبود فسفر، سرعت افزایش وزن، مصرف غذا و خاکستر استخوان کاهش می‌یابد و ضریب تبدیل غذائی افزایش می‌یابد. همچنین کمبود روی تشکیل استخوان را متوقف کرده و با کاهش تقسیم و تکثیر سلول‌های غضروف در صفحه رشد همراه است. آلکالین فسفاتاز استخوان و تراکم استخوان هم کاهش می‌یابد. اگر جوجه‌ها با جیره‌هایی که از نظر روی کمبود دارند تغذیه شوند اختلالی شبیه پروزیس را از خود نشان می‌دهند. تشکیل «کمپلکس روی» یا «فیتات» یک ترکیب نامحلول و غیر قابل جذب را بوجود می‌آورد. تورم عمومی مفاصل نیز از علائم کمبود روی می‌باشد البته اگر میزان روی جیره غذایی نیز زیاد باشد مانع از جذب املاح معدنی بویژه کلسیم می‌شود.
مس: برای تشکیل طبیعی استخوان از راه تقویت کردن کل ساختمان کلاژن استخوان مورد نیاز است.
منگنز: برای تشکیل سولفات کندروتین که از موکوپلی ساکاریدهای ماتریکس الی استخوان می‌باشد ضروری است در اثر کمبود منگنز عارضه پروزیس دیده می‌شود. اثر کلسیم و فسفر در جیره غذایی بیش از اندازه باشد از جذب منگنز جلوگیری می‌کند همچنین زیادی منگنز در جیره باعث تورم مفصل خرگوشی و کوتاه شدن استخوان‌های طویل می‌باشد.
2- اسیدوز متابولیکی ناشی از رشد سریع :
رشد سریع سبب اسیدوز متابولیکی احتمالاً به خاطر افزایش تولید محصولات فرعی متابولیکی مثل اسیدلاکتیک و دی‌اکسیدکربن می‌شود. طیور برای تعادل اسید و باز بدن له‌له می‌زنند تا با از دست دادن بیشتر دی‌اکسیدکربن اسیدیته خون را کاهش می‌دهند به عبارت دیگر اسیدیته خون را به سمت قلیایی شدن پیش‌می‌برند.
3- پروتئین و اسید آمینه جیره :
اگر جیره غذایی حاوی پروتئین زیاد باشد در متابولیسم اسید فولیک ایجاد اختلال کرده و از این راه باعث افزایش ناهنجاری‌های پا می‌شود. در کمبود اسید فولیک استخوان‌های درشت نی کوتاه و خمیده شده و مفصل خرگوشی بزرگ می‌شود و در موارد خیلی شدید لغزش وترها را به همراه دارد.
4- توازن الکترولیتی :
در اثر عدم تعادل الکترولیتها دیسکندروپلازیای درشت نی (TD) ایجاد می‌شود اگر نسبت Na+K-CL 250 میلی اکی والان نباشد بسته به میزان تفاوت اسیدوز یا آلکالوز ایجاد می‌شود که هر دو بر روی استخوان تأثیر منفی دارد. مقدار زیاد CL نیز ممکن است سبب افزایش دیسکندروپلازیای درشت نی گردد. با جایگزین نمودن بی‌کربنات سدیم به جای بخشی از نمک طعام جیره می‌توان دیسکندروپلازیای درشت نی را کاهش داد.
5- سموم :
سموم قارچی در غذا می‌توانند میزان TD را افزایش دهند. به نظر می‌رسد کبالت و سموم قارچی مانع از دسترسی و 25 دی هیدروکسی کوله کلسیفرول شوند. همچنین زیر النون با ویتامین D3 ترکیب می‌شوند و سبب کمبود این ویتامین و در نتیجه سبب مشکلات اسکلتی می‌شود.
6- ویتامین‌ها :
کمبود ویتامین A موجب کاهش ذخیره شدن کلسیم و توقف در رشد استخوانها و غضروفها می‌شود. ویتامین A برای فعالیت طبیعی استئوبلاست و استئوکلاست ضروری است. این ویتامین جذب روده‌ای روی را افزایش می‌دهد. مقدار زیاد ویتامین A نیز منجر به کاهش استحکام استخوان و شکستگی خود‌به‌خودی استخوان و نازک شدن قشر استخوان می‌شود.
ویتامین B2 : کمبود آن باعث فلجی و پیچیدگی پنجه پا می‌شود.
بیوتین: کمبود بیوتین باعث بروز تغییر شکل ساق پا و یا پروزیس می‌شود و همچنین کمبود آن باعث تورم پوست پا ولنگش می‌شود.
اسید پانتونتیک: کمبود آن باعث ایجاد پروزیس و ترک پا می‌شود.
نیاسین: کمبود نیاسین باعث بزرگ شدن مفصل خرگوشی و زخم کف پا می‌شود.
کولین: کبود کولین باعث بروزپروزیس می‌شود همچنین زیادی کولین جذب ویتامین D را کاهش داده و باعث بروز مشکلات پا می‌شود.
ویتامین C : در ساخته شدن ماتریکس استخوان و ایجاد متابولیت فعال ویتامین D نقش دارد ساخته شدن ماتریکس در اثر کمبود ویتامین C دچار وقفه شده و کلسیم و فسفر نمی‌توانند در آن ذخیره شوند.
و در مورد ویتامین D که قبلاً توضیح داده شد.
علاوه بر آنها پلت کردن غذا باعث ازبین‌رفتن برخی از ویتامین‌ها از قبیل اسید فولیک می‌شود و کمبود اسید فولیک نیز باعث بروز عوارض استخوانی می‌شود. همچنین به نظر می‌رسد که با انجام برنامه‌های محدودیت غذایی در سنین اولیه و برنامه نوری متناوب توسعه استخوان را ادامه داد. بنابراین طیور قادر خواهند بود که با اسکلت قویتر افزایش وزن زیاد تحمل کنند بدون آنکه وزن نهایی بدن تحت تأثیر قرار گیرد. در تحقیقی که انجام گرفت مشاهده شد که جوجه‌هایی که تحت محدودیت قرار نگرفته‌اند بیشتر از جوجه‌های تحت محدودیت (یک روز درمیان) استراحت کردند. فقدان فعالیت در شیوع اختلالات پا سهیم است همچنین برنامه‌های نوری متناوب به خاطر افزایش فعالیت جوجه‌ها سبب کاهش اختلالات پا می‌شود تولید آندروژن در اثر تحریک نوری ممکن است سبب خاتمه زود هنگام صفحه اپی‌فیزیال یا رشد استخوانهای طویل شود و بنابراین سبب افزایش تحمل استخوان شود البته انسداد عروق خونی نیز می‌تواند یکی از دلایل بروز دیسکندرو پلازیا باشد.

سندرم هموراژیک

بیماری هموراژیک

آنمی آپلاستیک - آنمی هموراژیک

تعریف: سندرم هموراژیک از عارضه های ماکیان جوان و در حال رشد که به وسیله (خونریزی های متعدد در پوست و عضلات و بسیاری از اندام های داخلی و نیز هیپو پلازی مغز استخوان) مشخص می شود .

وقوع بیماری :ماکیان (در سن 5 تا 9 ماهگی) مبتلا می شوند. (بوقلمون و قرقاول)کمترمبتلا می شوند ودر گله هایی که چند هفته مسن تر یا جوان تر هستند دیده می شود .

تشخیص :

براساس تاریخچه ، نشانه بالینی و جراحات بیماری و با آزمایشات میکروسکپی ، هیپوپلازی مغز استخوان را تأیید نمود . بیماریهایی که باید از سندرم هموراژیک متمایز گردد ، شامل: کوکسیدوز ، تورم رودة قرحه ای ، تورم عفونی بورس ، تورم کبد همراه با گنجیدگی و مسمومیت با داروها ، مواد شیمیایی ، آنتی بیوتیک ها و سموم قارچی می باشد .

پیشگیری:

باید برنامه درمانی به دقت مورد توجه قرار گیرد و قطع هرگونه درمان غیرضروری یا طولانی صورت گیرد ، جلوگیری از ذخیره کردن  غذا ، زیرا باعث رشد فزایندة قارچ ها می شود . استفاده از غذاهای تازه آسیاب شده و عاری از کپک ، از کپک زدن بسترجلوگیری کرد و جلوگیری از استرس می تواند از جمله راههای پیشگیری باشد .

درمان : زیاد موفقیت آمیز نبوده  .

موارد زیر توصیه شده اند :

الف. تنظیم جیره و بعد ویتامین های گروه B  و  عناصر معدنی کمیاب و ویتامین K به آن اضافه شود .

ب. می توان روغن ماهی را ابتدا به میزان 8 گالن در هر تن به مدت 5 روز و بعد 2 گالن در هر تن  5 تا 7 روز دیگر به غذا اضافه نمود .

استئوپروزیس ، ریکتز بالغها ، خستگی مرغان در قفس یا فلجی طیور تخم گذار در قفس :

سبب شناسی : کمبود فسفر ، کمبود کلسیم یا عدم تعادل آن و محبوس بودن ماکیان در قفس و کمبود D3 باعث آن می شوند  .

پرندگان مبتلا ماکیان (مرغ تخمگذار قفس) به خصوص در  قفس های انفرادی  می باشند .

جراحات:

استخوانها به راحتی شکسته و خرد می شود و گاهی ترک هایی در مهره ها و تهی شدن از مواد معدنی استخوان دیده می شود و اگر مرغها از قفس سریع خارج کرده و روی بستر نگهداری شود ممکن است ضعف پاها یا ناتوانی آن در ایستادن بهبود یابد . (در مدت 4 تا 7 روز) و مرغ تخمگذار در قفس فاقد توانایی به دست آوردن فسفر در مدفوع است لذا به فسفر اضافی در جیره نیاز دارد . و عدم توانایی ایستادن از علامت آن است .

پروزیس: (لغزش وتر)  (برگشتگی و پیچیدگی پنجه)

تعریف :  نوعی به شکل مفصل خرگوشی است که :

ـ ماکیان جوان

ـ بوقلمونها

ـ پرندگان تفریحی

ـ و گاهی پرندگان وحشی را مبتلا می کند.

و قوع بیماری در : پرندگان جوان  ــ چند هفتگی تا چند ماهگی/ ماکیان  ــ نژادهای سنگین

عوامل ایجاد: (پرورش تعداد زیادی پرنده در شرایط محصور ، استفاده از کف های سیمی یا نرده ای در سالن ، بالا بودن مواد معدنی و یا تعداد زیاد ذرت و بدون افزودن مکمل)

سبب شناسی: علتهای مختلف دارد:

کمبود منگنز (بیشتر تأثیر دارد) ، کولین (گاهی تأثیر دراد و یا کمبود بیوتین ، اسید فولیک ، نیاسین یا پیریدوکسین)

علائم بالینی و کالبد گشایی:

یک علامت مشخصه در پرندگان جابه جا شدن یک یا دو پا از قسمت پایین مفصل خرگوشی وجود دارد و پای مبتلا به قسمت خارج برمی گردد. در پرندگانی که یکی از پاها مبتلا است می لنگند و با حرکت جهشی به اطراف حرکت می کنند . در پرندگانی که دو پایشان مبتلا است زمین گیر و بر اثر بی آبی و بی غذایی تلف می شوند . مفصل خرگوشی پای مبتلا و محل جابه جایی وتر ، سندرم می شود. پروزیس در ابتدا به وسیله خون ریزی های سرسنجاقی و مشخص در ناحیه اطراف مفصل خرگوشی مشخص می شود که به وسیله پهن شدن مفصل Tibiometatarsal (ساقی پاشنه) حاصله از چرخش metatars (استخوان های کف پا ) ، چرخشی ادامه داده و ممکن است خم شده و یا خارج از مسیر متفاوت با استخوان درشت نی باشد.

تشخیص:

1 - جراحات ، کالبد گشایی ، سن ، اندازه پرنده       

 2 -  آنالیز جیره جهت تشخیص کمبود منگنز

پیشگیری: با افزودن سولفات منگنز یا اکسید منگنز به غذاهای تجارتیمی توان از این بیماری پیشگیری نمود .

درمان: درمان انفرادی بی ارزش است و افزودن مکملهای منگنز ، کولین و ویتامین B به جیره می تواند موثر باشد .

دیسکندرو پلازی استخوان درشت نی :

این بیماری تحت تأثیر ژنتیک و تغذیه است . پرندگان مبتلاجوجه های گوشتی و بوقلمونهای جوان هستند .

جراحات: خمیدگی درشت نی در قسمت جانبی ، وجود یک توده غضروف غیرطبیعی در قسمت فوقانی درشت نی یا متاتارس ، احتمال شکستگی در موضع وجود دارد. غدد پاراتیروئید طبیعی و نشستن روی جناغ سینه ، عدم تمایل به حرکت و ایستادن و قدم برداشتن غیرطبیعی و کاهش رشد .

کندرودسیترون :

این عارضه باعث کوتاهی و ضخیم شدن و تغییر شکل استخوانهای بلند و بزرگ شدن مفصل خرگوشی و نوعی اختلال عمومی در صفات رشد استخوانهای بلند است .

تفاوت این بیماری با ریکتز در این است که در این بیماری معدنی شدن به طور طبیعی صورت می گیرد .

یکی از علل آن  کمبود منگنز و کولین ، نیاسین ویتامین E ، بیوتین ، اسید فولیک و پیریدو کسین و یا نتیجه عفونت مایکوپلاسمایی می باشد . یا درجه حرارت بالای سالن در دورة‌ پرورش و تغییرات اسکلتی مشابه کندرودیستروفی تغذیه ای است .

نقـرس (نقرس مفصلی) :

سبب شناسی : یک بیماری متابولیک همراه با رسوب کریستالهای اسید اوریک که در آن رسوبات اورات تنها در داخل و اطراف مفاصل یافت شده و به دنبال نارسایی کلیه یا در واقع درگیری کلیه ایجاد نمی کند .

پرندگان مبتلا ماکیان ، بوقلمون ، سایر پرندگان می باشند . جراحات شامل تجمع ذرات سفید تا خاکستری به صورت نیمه جامد ، در داخل و اطراف مفاصل ، بزرگ و کج شدن مفاصل که در پا و ساق  پا مشخص تر است ، لاغری می باشد . ممکن است تجمع کریستالهای اسید اوریک در احشاء به ویژه در پریکارد ، کپسول کبد و گاهی در حالبهادیده شود . بیماری هایی که در پوست جراحت ایجاد می کنند  پروتئین اضافی وقتی زیاد شد سبب افزایش میزان اسید اوریک در خون و نقرس مفصلی می شوند.

اسیدوز :

تعادل یون های مثبت و منفی می تواند در وقوع موارد پیچ خوردگی پا مؤثر باشد. پرندگان برای حفظ تعادل اسید و باز بدن خود ، ورود و خروج یون را به ویژه سه یون Na+  و K+ و Cl^- را تنظیم می کند . سطوح پایین کلر باعث افزایش پیچ خوردگی پنجه ها پا می شود . ولی علت آن اختلال در روند آهکی شدن نمی باشد . و نوعی فلجی پاها بیشتر هنگام تغذیه جوجه ها با جیره های غذایی حاوی نسبت های نزدیک یون های مثبت به منفی می باشد و وقوع پاهای خمیده و یا پیچیدگی پنجه های پا با افزایش یون های منفی تشدید شد. افزایش میزان کلر جیره غذایی از 10 به 40 میلی اکی والان در هر 100 گرم در هنگامی که یون های مثبت (Na + و K+) جیوه پایین باشد به طور قابل ملاحظه ای غیرطبیعی شدن بافت غضروفی را تشدید می کند .کلر اضافی توسط جوجه ها موجب بروز اسیدوز می شود که با افزودن بی کربنات سدیم و یا پتاسیم به جیره بهبود می یابد. پس اگر جیره حاوی کلر مازاد باشد با افزودن مقادیر مساوی از K+ و Na+ آن را متعادل نمود و از نوعی باشد که به آسانی متابولیزه شوند.

تبدیل 1 و 25 کوله کلسیزول به ویتامین D3 فعال ، در جوجه های اسیدوزی 50% کاهش می یابد و این رابطه بین تعادل اسید و باز ، پیچ خوردگی پنجه پا و متابولیسم ویتامین D3 را توجیه می کند .

 

بیماری آمیلوئیدوز:
معرفی :این بیماری ، نوعی بیماری است که در اردکها و مرغها روی میدهد . با تحریک طولانی مدت سیستم ایمنی توسط برخی بیماریهای کرونیک باکتریایی مانندenterococcal  و یا staphylococcal arthritis در یک مدت طولانی ، این بیماری حادث می شود .

 با تحقیقاتی که اخیرا صورت گرفته است ، مشخص شده است که Mycoplasma synoviae نیز ممکن است که سبب این بیماری بشود
این بیماری در حالت عادی قابل انتقال نیست . ولی بایستی توجه داشت که با بروز یک عفونت باکتریایی مانند آنچه در بالا ذکر شد ، این بیماری منتقل خواهد شد . تلفات این بیماری معمولا پائین است .
نشانه های این بیماری :تورم در پا و مفاصل آن- بزرگ شدن کبد- بزرگ شدن طحال- وجود خونریزی در طحال- وجود رسوبهای نارنجی رنگ در مفاصل- التهاب های اولیه .
تشخیص : تشخیص این بیماری با نشانه های ذکر شده و آزمایشات هیستوپاتولوژی امکان پذیر خواهد بود .
درمان :برای درمان این بیماری راهکاری رائه نشده است

 .پیشگیری :جهت پیشگیری از بروز ضایعات و خسارتهای مالی ناشی از این بیماری در مزرعه ، بایستی سریع اقدامات امنیت زیستی را بکار برد

 

 

(نتیجه  گیری)

مدیریت صحیح در فارم ، تغذیه مناسب، رعایت کردن تعادل بین عناصر معدنی ( کلسیم و فسفر) ، تامین ویتامین3 Dدر جیره ، برنامه های نور دهی مناسب، شرایط محیطی، ایمنی زیستی و....در طیور بهترین راه های کنترل و پیشگیری از بیماری های استخوانی در طیور است.